Object
Moerendaal

Locatie
Adres: Nispenseweg, ong.
Nispen
Gemeente Roosendaal
Provincie Noord-Brabant

Het terrein is gelegen in het dal van de Watermolenbeek, Moerendaal genoemd, ten noordoosten van het dorp Nispen (Het terrein is geregistreerd onder monumentnummer 2392 in ARCHIS.)

Typologie

Waarschijnlijk was het huis in de eerste instantie een kapitale hoeve. Volgens een kaart uit omstreeks 1550 was Moerendaal een kasteel met toren en tuin, omgeven door een gracht. Daarbuiten lag een herenhuis met schuur en grote plaats, ook weer omgeven door een gracht [Van der Wielen].

Etymologie
Het huis werd genoemd naar de familie Van Moerdale. Moer duidt op moerasgrond; daal duidt op lager gelegen land [Van der Wielen].

Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: 28-12-2003

Waarschijnlijk plantsoen.

Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Grondgebruik:

Van het huis zijn geen zichtbare resten bewaard gebleven. Mogelijk zitten er nog funderingen in de bodem [Van der Wielen].

Oudste vermelding
Datum: 17-12-1356
Bron:

In 1356 geven Jan van Polanen, heer van Breda, en Hendrik van Boutershem, heer van Bergen op Zoom, ter bedijking uit aan Pieter van der Dilft, Jacob van Moerdale, Hendrik van de Neste en Wisse van der Havene het land van Cromwiel, gelegen ten oosten van Steenbergen, tegenbetaling van een jaarlijkse cijns, de elfde schoof enz.

Bezitsgeschiedenis
In 1356 werd Jacob van Moerdale eigenaar van een stuk land. Honderd jaar later was het slot eigendom van de familie Beloys. In 1579 was Henrick Pijpelinc eigenaar van huis en hoeve. In 1676 was het huis voor de helft in handen van Jan Gijsbrecht en Cornelis Gijsbrecht van Beek, en voor de andere helft in die van leden van de families Rongen en Luycks. In 1676 besloot men het landgoed Moerendaal op te splitsen. Het ging hier echter alleen om de landerijen. Het huis bleef gemeenschappelijk bezit. Abraham van Nieuwenhuysen probeerde daarna zoveel mogelijk van de gronden van Moerendaal in bezit te krijgen, en op 5 mei 1698 wist hij dit streven te bekronen door huis, schuur, werf en verdere timmeragie te verkrijgen. Daarna werd echter het landgoed weer diverse keren opgedeeld en raakte zo geheel versnipperd.

Historische betekenis
Waarschijnlijk heel gering.

Bouwgeschiedenis
Het oorspronkelijke huis werd waarschijnlijk gebouwd na 1356. Een kaart van 1550 geeft een kasteel met toren en tuin aan, gelegen binnen gracht. Daarnaast wordt er een herenhuis met schuur aangegeven; ook weer binnen een gracht. Het kasteel zal waarschijnlijk later zijn gebouwd, en was ook weer eerder verdwenen. Het verdween in de zeventiende eeuw, terwijl het herenhuis toen nog bestond. In 1716 werd er verschillende percelen grond verkocht, waarvan één in de hoeve 'Moerendael'; of er hier nog sprake is van een huis is niet duidelijk.

Afbeeldingen
Onbekend

Bronnen
N.v.t.

Literatuur
Ven, G. van de, Moerendaal, De Ghulden Roos, jaarboek nr. 14

Documentatie
N.v.t.

Bescherming gebouw
Status:

Bescherming terrein
Status:

Bestemming
Bestemmingsplan: N
Bestemming:

Auteur en datum
Auteur: P.J. van der Wielen / Maartje Verhoeckx
Beschrijving gemaakt: 28-12-2003

Bouwhistorisch onderzoek RCE
N.v.t.

Archeologisch onderzoek RCE
N.v.t.

Overig onderzoek
N.v.t.

Geomorfologische codering
2R5, Beekdalbodem, zonder veen, laaggelegen

Bodemkundige codering
EZg23-III, Lage enkeerdgronden; lemig fijn zand