Menolda
IN BEWERKING [?]
algemeen |
omschrijving |
bezits- en bouwgeschiedenis |
afbeeldingen, literatuur en documentatie |
verdere informatie |
terug naar de lijst
Object
Menolda
Locatie
Adres:
Hellum
Gemeente Slochteren
Provincie Groningen
Menolda lag ten westen van de kern Hellum ten zuiden van de weg van Slochteren naar Siddeburen.
Typologie
Onbekend.
Etymologie
Het huis is mogelijk genoemd naar de familie.
Huidige situatie
Het huis is verdwenen.
Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Grondgebruik:
Afmetingen
Het borgterrein inclusief de grachten mat ongeveer 50 x 60 m. De borgstee mat volgens de kadastrale minuut ca 30 x 35 m. De vrij brede gracht was bijna 15 m breed.
Oudste vermelding
Datum: 1459
Bron: erfscheiding
De heerlijkheid van Rebben Menoldaheerd was in 1459 voor Johan Rengers, zijn broer Egbert kreeg het huis zelf 'mytten steen' (Formsma 1973). De vraag is hoe 'mytten steen' te interpreteren; 'steen' als versterkt huis?
Bezitsgeschiedenis
In 1396 wordt een Rebbe Menolda genoemd. De familie Rengers, vermoedelijk ingetrouwd in de familie Menolda, bezat het huis al voor de boedelscheiding van 1459. In 1544 bleek het huis Menolda alweer met de heerlijkheid verenigd. Een erfdochter Rengers, Anna Margaretha, huwde rond 1630 Hero Maurits Ripperda. Na haar dood in 1663 kwam er een proces over het bezit in Hellum. Haar kleinzoon Hero Maurits Ripperda kreeg het huis of de borg Menolda in 1669. Na zijn dood in 1681 is het huis in 1686 verkocht aan een drietal investeerders: Ripperda van Oosterwijtwerd, Clant van Stedum en Lewe van Kantens. Daarna kreeg Catharina van der Noot, weduwe Rengers, in 1697 het geheel weer in handen. Haar zoon Engbert Rengers erfde in 1710. Bij zijn dood in 1745 wordt de borg niet meer genoemd.
Bouwgeschiedenis
Menolda's treden al voor 1400 als hoofdeling op. In 1459 wordt Johan Rengers eigenaar van Menoldaheerd, zijn broer Egbert van het huis zelf 'mytten steen'. In een proces midden 17e eeuw, met uitspraak in 1669, was sprake van een huis of borg Menolda, met gracht, singels, hovinge, plantages, heerlijkheden inclusief collaties etc, twee schuren en een schathuis. De pinakels, zoals te zien op de tekening van Schoemaker, maken een bouwhistorische datering rond 1500 mogelijk. Rond die tijd tekent Schoemaker Menolda als een rechthoekig steenhuis van twee bouwlagen onder een zadeldak tussen topgevels. De ingang bevond zich op de begane grond. Links daarvan was een kelder met opkamer. Gelet op de uitkragende eerste verdieping op een tandlijst is het pand mogelijk ooit met een verdieping verhoogd. Bij de verkoop van 1686 is er sprake van een 'heerlijck bos'. Bij de verkoop in 1745 word de borg niet meer genoemd, wel de rechten en de borgplaats. Waarschijnlijk was de borg toen al gesloopt. Er is in ieder geval tot 1714 sprake van bewoning geweest.
Afbeeldingen
Tekening van de hand van A. Schoemaker (Formsma 1973, 162).
Bronnen
Literatuur
Formsma, W.J. e.a., 1973, De Ommelander Borgen en Steenhuizen. Assen, 162-164.
Documentatie
Bescherming gebouw
Status:
Bescherming terrein
Status:
Bestemming
Bestemmingsplan:
Bestemming:
Auteur en datum
Auteur: onbekend
Beschrijving gemaakt: 21-3-1999
Bouwhistorisch onderzoek RCE
Archeologisch onderzoek RCE
Overig onderzoek
Geomorfologische codering
Bodemkundige codering
Schets Dakenplan: D.B.M. Hermans
Basisregistratie - er zijn in ieder geval gegevens over naam en locatie van het object, en verwijzingen naar de beschikbare afbeeldingen, literatuur, documentatie en bronnen. Aan de hand van deze informatie kan eenieder die geïnteresseerd is zich gaan verdiepen in het desbetreffende kasteel. Het is de bedoeling dat deze basisregistratie-beschrijvingen in de toekomst tot volwaardige beschrijvingen worden uitgebreid.
In bewerking - de beschrijvingen zijn veelal voorzien van meer uitgebreide informatie over de geschiedenis en bouwgeschiedenis van het kasteel. Deze beschrijvingen zijn echter nog niet door de wetenschappelijke redactie van het Kastelenlexicon gezien, of moeten nog bijgewerkt worden naar aanleiding van redactie-opmerkingen.
Volledig - deze beschrijvingen zijn door de redactie gezien en goedgekeurd.