Object
Eissingeheem

Locatie
Adres: Uiteinderweg 18, 9905 TC Holwierde
Holwierde
Gemeente Delfzijl
Provincie Groningen

Het vroegere kasteelterrein ligt ca. een kilometer ten noordoosten van het dorp Holwierde aan de Uiteinderweg 18.

Typologie

De typologie is onbekend.

Etymologie
De naam Eissingeheem betekent woonplaats van Eissinge.

Huidige situatie
Tegenwoordig staat er op het terrein van Eissingeheem een boerderij, die in 1946 gebouwd is.

Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Grondgebruik:
Grondgebruik:

Bij de afbraak van de in 1945 uitgebrande boerderij is ook middeleeuws muurwerk van het voormalige voorhuis omvergehaald. De huidige boerderij is in 1952 op de oude plek gebouwd. Er zijn nog grachtrestanten aanwijsbaar aan de zuidwestelijke, zuidelijke en oostelijke zijde.

Afmetingen
Het terrein is rechthoekig, enigszins vervormd tot een trapezium. Op de kadastrale minuut staat het grootste deel van de omgrachting aangegeven. Op grond van de kadastrale minuutkaart uit 1830 is de afmeting van het totale kasteelterrein 60 x 125 meter.

Oudste vermelding
Datum: 1654
Bron: RHC Groninger Archieven, Archief Hoge Justitiekamer inv.nr. 1354, p. 234.

De enige vermelding een huis Eissingeheem stamt uit 1654 en luidt 'wijlen Onno Valks borg, Eissingeheem genaamd’. Het huis wordt dan bij keerskoop verkocht aan Alje Bojens. Er is een vermelding van een 'Kaminghehues en heem' te Holwierde in 1412 en in 1492 wordt gemeld dat de Van Ewsums een steenhuis te Holwierde bezaten. Het is echter niet duidelijk of deze vermeldingen betrekking hebben op Eissingeheem.

Bezitsgeschiedenis
De borg Eissingeheem wordt in 1654 pas genoemd, als 'wijlen Onno Valks borg, Eissingeheem genaamd'. Onno (of Udo) Valke komt sinds 1593 voor te Holwierde. Er is dan een geschil over een kemenade die hoort bij een heerd die hij gekocht had van wijlen Baltasar Euwkema. Mogelijk was dit Eissingeheem. In 1654 wordt de borg gekocht door Alje Bojens. Verder zijn er geen gegevens over de bezitsgeschiedenis bekend.

Bouwgeschiedenis
Het is niet bekend door wie of wanneer Eissingeheem gebouwd is. De vroegste vermelding waarvan met zekerheid vaststaat dat die betrekking heeft op Eissingeheem, stamt uit 1654, wanneer het verkocht wordt aan Alje Bojens. Het complex wordt dan omschreven als 'de borg Eissingeheem met het gestoelte in de kerk en bijbehorende graven, schuur, poort, brug, hovinge, gracht, singel en plantage met zes vennen rondom het huis enz.' (Formsma 1973, 165). Verder zijn er geen omschrijvingen van het goed bekend. De singels en bomen zouden tussen 1840 en 1850 verdwenen zijn, en in 1861 zou de restant van de borg, een kamer met een natuurstenen schoorsteenmantel, zijn gesloopt.

Afbeeldingen
Kadastrale minuut uit 1830, Eissingeheem , Bierum, sectie D 1, nr.26 (bewerking Formsma 1987, p. 166).

Bronnen
RHC Groninger Archieven, Archief Hoge Justitiekamer, inv.nr. 1354, p. 234.Archief Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, Brief H.Halbertsma aan A.E. van Giffen, 28 februari 1950.

Literatuur
Alma, R.H., 1997, ‘Eissingeheem te Holwierde’, in : Nieuwsbrief Kastelenlexicon Groningen 97/0, z.pl., p. 9-10.Alma, R.H., 1998 ‘Overzicht van de oudste generaties van het geslacht Ripperda’, in: Nieuwsbrief Kastelenlexicon Groningen, 98/1, z.pl., p. 5.Boer, E. de, L.E. Bos en O.T. Mulder-Steenbrink, 1996, Het Bierumer boerderijboek: een bijdrage tot de geschiedenis van noordoost-Fivelingo, Scheemda, p. 578-581Feith, J.A., (1906)1979, De Ommelander Borgen en haar Bewoners, Groningen, p. 93.Formsma, W.J., R.A.Luitjens-Dijkveld Stol en A.Pathuis, 1987, De Ommelander Borgen en Steenhuizen, Assen/Maastricht, p. 165-166. Miedema, M., 1990, Oost-Fivelingo 250 v.Chr - 1850 n.Chr. Archeologische kartering en beschrijving van 2100 jaar bewoning in Noordoost-Groningen Palaeohistoria 32 (1990), p. 126, 7Fn46 Eissingeheem. Molema, J., 1997, Een aanvullende archeologische inventarisatie in het gebied van de ruilverkaveling Appingedam-Delfzijl, Dienst Landinrichting en Beheer Landbouwgronden, Groningen.

Documentatie
n.v.t.

Bescherming gebouw
Status:

Bescherming terrein
Status:

Bestemming
Bestemmingsplan:
Bestemming:

Auteur en datum
Auteur: J.J.J. van Meerwijk, J.W. van den Heuvel, F.R. Hijszeler
Beschrijving gemaakt: 08-09-1998, 21-10-2009

Bouwhistorisch onderzoek RCE
n.v.t.

Archeologisch onderzoek RCE
Halbertsma heeft in 1950 middeleeuws muurwerk aangetroffen. Rapportage mon.nr. 5620. Boring 1997: BAI (Jan Molema) : laat middeleeuwse kogelpotscherven en fragmenten van kloostermoppen aangetroffen.

Overig onderzoek
n.v.t.