Ternisse, Het Hof / Huis te Nisse
VOLLEDIG [?]
algemeen |
omschrijving |
bezits- en bouwgeschiedenis |
afbeeldingen, literatuur en documentatie |
verdere informatie |
terug naar de lijst
Object
Ternisse, Het Hof / Huis te Nisse
Locatie
Adres: Zuidweg, ong.
Nisse
Gemeente Borsele
Provincie Zeeland
Het kasteelterrein met tuincomplex bevindt zich ten zuiden van de hervormde kerk en ten westen van de Zuidweg.
Typologie
Hof Ternisse was een vijftiende-eeuwse buitenplaats, gebouwd als zomerverblijf voor de heren Van Borselen van der Veere.
Etymologie
De naam Nisse is afgeleid van 'nes' of 'neus': een landtong die ver in het water stak.
Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: 31-10-2011
Het terrein is in gebruik als hoogstamboomgaard en weiland. De uit 1760 daterende monumentale slotpoort is nog aanwezig. Aan het kasteel herinnert verder nog het aanwezige reliëf van de grachten. Op de met hardstenen vazen bekroonde zuilen van het toegangshek is het met drie lelies getooide wapen van het geslacht Van der Nisse te zien. Het hek werd in 1993 gerestaureerd, nadat een aanrijding tijdens het schaapscheerdersfeest aanzienlijke schade had aangericht.
Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Grondgebruik:
Het huidige terrein van de buitenplaats is in gebruik als hoogstamboomgaard. Het bijbehorende tuincomplex met de nog zichtbare grachtcontouren is weiland. Ook bevindt zich nog een poorttoegang tot het kasteelterrein aan de Zuidweg. Het AMK terrein is een archeologisch Rijksmonument.
Afmetingen
-
Oudste vermelding
Datum: 1462
Bron: Gemeentearchief Veere. Rekening Heren van Veere 1461-1462 door de rentmeester van West-Zuid-Beveland
"'item mijnen heere de grave van Boucham gegeven totten costen van mijns heeren huijse [pondteken] 6 gr. ' "
In 1462 wordt Ternisse genoemd in de rekening van de Heren van Veere, als volgt: 'item mijnen heere de grave van Boucham gegeven totten costen van mijns heeren huijse [pondteken] 6 gr. '
Bezitsgeschiedenis
Het Hof Ternisse werd omstreeks 1400 gebouwd na de vernieling van het nabijgelegen mottekasteel te Nisse in 1301. De heren van Borselen van der Veere resideerden op het slot Zandenburg te Veere, en hadden hier geen behoefte aan een groot kasteel. Ze bouwden te Nisse een soort buitenplaats waar de familie in de zomermaanden verbleef. Begin 17de eeuw kwam de buitenplaats in bezit van een Goes' patriciërsgeslacht, dat zich ook Van der Nisse (Vernissius) noemde. Het Hof Ternisse werd in 1844 afgebroken.
Historische betekenis
Zomerresidentie van een van Zeelands machtigste adellijke geslachten, Van Borselen van der Veere.
Bouwgeschiedenis
Het Hof Ternisse werd omstreeks 1400 gebouwd na de vernieling van het nabijgelegen mottekasteel te Nisse in 1301. De heren van Borselen van der Veere resideerden op het slot Zandenburg te Veere, en hadden hier geen behoefte aan een groot kasteel. Ze bouwden te Nisse een soort buitenplaats waar de familie in de zomermaanden verbleef. Bij dit zomerverblijf werden bijvoorbeeld de zwanen gekweekt, die op Zandenburg door de familie en hofhouding werden geconsumeerd. Begin 17de eeuw kwam de buitenplaats in bezit van een Goes' patriciërsgeslacht, dat zich ook Van der Nisse (Vernissius) noemde. Het Hof Ternisse werd in 1844 afgebroken. De resten van de renaissance-kasteeltuin zijn nog steeds zichtbaar in het landschap.
Afbeeldingen
- Rijksarchief in Zeeland, Zelandia Illustrata II, 1593: 'D'ambachtsheerlijkheyt van der Nisse'. Gezicht in vogelvlucht vanuit het zuiden met daarop slot en tuin; kopergravure z.n., z.j. Uit: Smallegange 1696, tussen pp. 744-745.- Kadastrale minuut, 1811-1832, Nisse, Zeeland. Sectie A, blad 1, 240 (http://watwaswaar.nl/#J6-Ge-8-ed-1v-1-1v6W-17Ng---2jo, geraadpleegd op 25-01-2012).- Google Earth foto, 2012, Locatie Ternisse / Huis te Nisse (NKS digitale documentatie).
Bronnen
Gemeentearchief Veere. Rekening Heren van Veere 1461-1462 door de rentmeester van West-Zuid-Beveland.
Literatuur
- Bruijns en Kuipers 1995, 22, 53.- Ruiter, de, 1996, 25-27, 67.
Documentatie
PACZ Middelburg, 48G/2N
Bescherming gebouw
Status:
Bescherming terrein
Status: (ODB nr. 45971)
Bestemming
Bestemmingsplan: N
Bestemming:
Auteur en datum
Auteur: J. de Ruiter (gemeente Borsele) m.m.v. J.J.B. Kuipers
Beschrijving gemaakt: 16 oktober 1998
Bouwhistorisch onderzoek RCE
N.v.t.
Archeologisch onderzoek RCE
Documentatie CMA
Overig onderzoek
N.v.t.
Geomorfologische codering
LPO
Bodemkundige codering
-
Basisregistratie - er zijn in ieder geval gegevens over naam en locatie van het object, en verwijzingen naar de beschikbare afbeeldingen, literatuur, documentatie en bronnen. Aan de hand van deze informatie kan eenieder die geïnteresseerd is zich gaan verdiepen in het desbetreffende kasteel. Het is de bedoeling dat deze basisregistratie-beschrijvingen in de toekomst tot volwaardige beschrijvingen worden uitgebreid.
In bewerking - de beschrijvingen zijn veelal voorzien van meer uitgebreide informatie over de geschiedenis en bouwgeschiedenis van het kasteel. Deze beschrijvingen zijn echter nog niet door de wetenschappelijke redactie van het Kastelenlexicon gezien, of moeten nog bijgewerkt worden naar aanleiding van redactie-opmerkingen.
Volledig - deze beschrijvingen zijn door de redactie gezien en goedgekeurd.