Lips, Ter / Wijngaarden

IN BEWERKING [?]

Object
Lips, Ter / Wijngaarden

Locatie
Adres:
Voorschoten
Gemeente Voorschoten
Provincie Zuid-Holland

Het kasteel was gelegen aan de noordzijde van de Wijngaardenlaan, die vroeger de oprijlaan van het huis was.

Typologie

Bij Ter Lips gaat het om een adellijk huis in de vorm van een vierkant kasteelterrein met een L-vormig gebouw in de noord-westhoek.

Etymologie
De etymologie is onbekend.

Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: 1971

Ter plaatse liggen nu sportvelden en de bebouwing van de Juliana van Stolberglaan.

Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Grondgebruik:

Mogelijk liggen de funderingen nog onder het maaiveld.

Afmetingen
De hoofdburcht mat 22 bij 21,5 meter. Deze afmetingen zijn afgeleid uit een opmeting door J. Renaud, gedaan in 1955.

Oudste vermelding
Datum: 1412
Bron:

'(...) met de woning, genaamd Lips' (Kort 1990, 117).

Bezitsgeschiedenis
Het goed zou in 1389 als grafelijk leen hebben toebehoord aan de familie Hoochstraet, maar het huis wordt pas voor het eerst met naam en toenaam genoemd in 1412. Ook in de 15de eeuw moet deze familie in het bezit zijn geweest van het kasteel, waarnaar deze familie ook wel 'Van Lipsen' zou zijn genoemd. In 1498 werd het kasteel overgedragen aan de familie Oem van Wijngaerden, waaraan het kasteel de naam 'huis Wijngaerden' ontleende. In de 17de en de 18de eeuw ging het huis meerdere malen in andere handen over.

Bouwgeschiedenis
Ter Lips is in het eerste kwart van de 15de eeuw gebouwd op een vierkant grondplan met in de noordwesthoek een L-vormige vleugel. In de tweede helft van de 15de eeuw is in de oksel van het gebouw een rechthoekige woonvleugel toegevoegd met aan de oostzijde een traptoren. In de 17de eeuw is de zuidezijde van het woongebouw uitgebreid. Daarbij werd aan de westzijde een toiletgroep aangebracht. Na de verkoop van het huis in 1743, is het, inmiddels vervallen huis gesloopt.

Afbeeldingen
1. Tekening, H. Spilman naar A. de Haen, Ter Lips in 1739, Gemeente Archief Leiden, (Afgebeeld in: Leids Jaarboekje 1955, 81). 2. Opgravingsplattegrond, A. van Pernis, 1955 ?, reconstructie van plattegrond van Ter Lips, (Afgebeeld in: Leids Jaarboekje 1955, 85).

Bronnen

Literatuur
-J.G.N. Renaud, 1955, 'De opgraving van het huis Ter Lips', Leids Jaarboekje, 80-89. -L.M.Ch.M. Janson, 1971, Kastelen in en om Den Haag, Den Haag. -Kort, J.C, 'Grafelijke lenen in Rijnland 1222-1650', in: Ons Voorgeslacht 45(1990), 103-182, aldaar 117.

Documentatie

Bescherming gebouw
Status:

Bescherming terrein
Status:

Bestemming
Bestemmingsplan:
Bestemming:

Auteur en datum
Auteur: T.M. Veken
Beschrijving gemaakt: december 2003

Bouwhistorisch onderzoek RCE

Archeologisch onderzoek RCE

Overig onderzoek

Geomorfologische codering

Bodemkundige codering

3D: ir. D.B.M. Hermans

Basisregistratie - er zijn in ieder geval gegevens over naam en locatie van het object, en verwijzingen naar de beschikbare afbeeldingen, literatuur, documentatie en bronnen. Aan de hand van deze informatie kan eenieder die geïnteresseerd is zich gaan verdiepen in het desbetreffende kasteel. Het is de bedoeling dat deze basisregistratie-beschrijvingen in de toekomst tot volwaardige beschrijvingen worden uitgebreid.
In bewerking - de beschrijvingen zijn veelal voorzien van meer uitgebreide informatie over de geschiedenis en bouwgeschiedenis van het kasteel. Deze beschrijvingen zijn echter nog niet door de wetenschappelijke redactie van het Kastelenlexicon gezien, of moeten nog bijgewerkt worden naar aanleiding van redactie-opmerkingen.
Volledig - deze beschrijvingen zijn door de redactie gezien en goedgekeurd.