Object
Hillegom, Hof van / Nieuwrode

Locatie
Adres: Hoofdstraat 115, 2180 AA
Hillegom
Gemeente Hillegom
Provincie Zuid-Holland

Het Hof van Hillegom is gelegen in het centrum van het dorp Hillegom, iets bezijden de dorpskern.

Typologie

Onbekend

Etymologie
Het Hof van Hillegom is genoemd naar het dorp Hillegom. Waarschijnlijk is de naam van het dorp afgeleid van Hilleghem, het heim (woonstede) van Hille (een persoon). Het huis werd later Nieuwrode genoemd, naar de familie Van Nijenrode, de eigenaars van het huis van 1518 tot 1615.

Huidige situatie
Het nog bestaande huis verkeert in goede staat van onderhoud en is in gebruik als raadhuis. In 1984 werd naast het huis een nieuw gemeentehuis gerealiseerd. Het Hof Hillegom wordt vandaag de dag onder andere voor trouwerijen gebruikt.

Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:  (grachtenrestant aanwezig)
Grondgebruik:

Het huidige, van oorsprong middeleeuwse gebouw, is door de eeuwen heen meerdere malen verbouwd. De oudste zichtbare delen dateren uit de zeventiende eeuw. Een deel van de middeleeuwse omgrachting is nog zichtbaar. Het pand wordt beschermd door het Rijk en dankt zijn uiterlijk vooral aan de verbouwing van 1838 (Stöver 2000, 444). Archis geeft geen (archeologische waarde-) melding op dit terrein, waar het oude Hof ligt.

Oudste vermelding
Datum:
Bron:

Bezitsgeschiedenis
1284 Nicolaes de Hillegom.Op 21 oktober 1333 beleende graaf Willem IV zijn houtvester 'Willem die Clerck' met de hofstede te Hillegom. Het is echter onwaarschijnlijk dat hiermee het latere Hof van Hillegom bedoeld is, omdat deze hofstede zich in 1345 op het oosteinde van Hillegom blijkt te bevinden. Gedacht wordt dat het Hof van Hillegom de zetel van de grafelijke raad vormde van 1342 tot 1344 en opnieuw in 1346 en 1347. In 1371 schonk hertog Albrecht het ambacht Hillegom als weduwgoed aan zijn vrouw Margaretha van Brieg, waarschijnlijk was het Hof daarbij ook betrokken.In 1420 stierf een zekere Philip Gerritszoon en beleende gravin Jacoba van Beieren, diens zoon Gerrit Phillipszoon met de goederen van zijn vader. Het betrof een huis met 'steenwerf', woning en drie akkers land. In 1440 gaat het bezit over op de familie Van Rietvelt. In 1481 ging het Hof van Hillegom in vlammen op door brandstichting. In 1505 kwam het Hillegomse bezit korte tijd in het bezit van de familie van Swieten. Reeds in 1518 ging het over op de familie Van Neyenrode. In 1615 laat Catharina van Nyenrode het Hof na aan haar man Jan van Sypestein en het Hof bleef tot 1749 in handen van de familie van Sypestein.In 1749 tot 1837 was het Hof in het bezit van de familie Six. De familie Leembruggen bewoonde van 1837 tot 1877 het Hof. Vanaf 1877 bewoonde Hermanus van Waveren tot 1903 het Hof. Hij schonk het Hof in 1903 aan de gemeente Hillegom, die het als gemeentehuis in gebruik nam. In 1984 werd naast het Hof een nieuw gemeentehuis gebouwd. Het Hof wordt nu onder meer voor trouwerijen gebruikt.

Historische betekenis
Het Hof van Hillegom was in de jaren 1340, 1343-4, 1346, 1347 vergaderplaats van de 'Raad van Holland'.

Bouwgeschiedenis
Wanneer het huis te Hillegom is gebouwd is niet zeker, vermoedelijk in de 14de eeuw. In 1481 brandde het huis af en werd herbouwd. In 1588 vonden omvangrijke reparaties plaats. Het huis heeft in die tijd een T-vormige plattegrond, bestaande uit een langgerekte vleugel van twee bouwlagen waarin twee bouwfasen zijn te herkennen en waarin de entree is opgenomen en haaks daarop aan de achterzijde een korte vleugel, eveneens van twee bouwlagen. Op de kruising van de twee vleugels bevond zich een slanke toren. De rechterzijde van de voorvleugel bevatte een eenlaags aanbouw onder een lessenaarsdak.In de loop van de 17e eeuw is het huis aan de achterzijde met verscheidene aanbouwen vergroot. Door het uiterlijk van deze gebouwen kreeg het gebouw steeds meer een agrarisch karakter. De aanbouwen zijn in de loop van de 18e eeuw weer gesloopt.In 1838 is het huis verbouwd tot een landhuis in classicistische stijl, waarin de karakteristieke T-vorm herkenbaar bleef. Na de schenking aan de gemeente in 1903 is het pand omgebouwd tot gemeentehuis en met enkele kleinere uitbouwen aan de achterzijde vergroot. In 1988 is het huis teruggerestaureerd naar de 19e-eeuwse situatie.

Afbeeldingen
Krijttekening, 1647, 'Thuys te hillegum', door Roelant Roghman, Six-stichting te Amsterdam (Van der Wyck 1990, 100). Kaart, F. Jacobs en J.Pzn. Dou, 1608, kaart van Hof te Hillegom, Algemeen Rijksarchief 2268 (Fockema Andreae 1974, 76). Kaart, P. Bruyns, 1589, kaart van Hof te Hillegom, Algemeen Rijksarchief 2267 (Fockema Andreae 1974, 76). Google Earth foto, 2010, Locatie Hof Hillegom (Documentatiecentrum NKS).

Bronnen
N.v.t.

Literatuur
Fockema Andreae, S.J., 1974, Kastelen, ridderhofsteden en buitenplaatsen in Rijnland, Arnhem, 76. Hulkenberg, A., 1978, ’t Hof van Hillegom, Alphen aan de Rijn, 4-91. Hulkenberg, A., 1985, Hillegomse geschiedenissen, Alphen a/d Rijn. Stenvert e.a., R., 2004 , Monumenten in Nederland. Zuid-Holland, Zeist./Zwolle, 274. Stöver, J., 2000, Kastelen en buitenplaatsen in Zuid-Holland, Zutphen, 444. Van der Wyck, H., 1990, De kasteeltekeningen van Roelant Roghman, Alphen aan den Rijn, 100.

Documentatie
N.v.t.

Bescherming gebouw
Status:

Monumentnummer: 22132

Bescherming terrein
Status:

Bestemming
Bestemmingsplan:
Bestemming:

Auteur en datum
Auteur: T.M. Veken / K. Heilmann
Beschrijving gemaakt: december 2003 / 03-03-2009

Bouwhistorisch onderzoek RCE
N.v.t.

Archeologisch onderzoek RCE
N.v.t.

Overig onderzoek
N.v.t.

Geomorfologische codering
B, bebouwing.

Bodemkundige codering
#: |h BEBOUW--, bebouwing