Object
Gistellis

Locatie
Adres: Gistellisstraat, ong.
Kapelle
Gemeente Kapelle
Provincie Zeeland

Het kasteel Gistellis was gelegen in Kapelle, ten westen van de huidige Gistellisstraat.

Typologie

Op basis van de plattegrond van I. Hildernisse kan worden vastgesteld dat Gistellis waarschijnlijk een adellijk huis uit de 15e /16e eeuw is geweest.

Etymologie
Gistellis is genoemd naar het geslacht Van Gistel.

Huidige situatie
Gistellis is niet meer zichtbaar in het landschap.

Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Grondgebruik:

Uit archeologische waarnemingen (gedaan door de ROB in 1967) is gebleken dat er nog funderingsresten van Gistellis in de ondergrond aanwezig zijn. Het terrein is volledig overbouwd en komt niet voor op de AMK.

Afmetingen
Blijkens een plattegrond uit 1695 van I. Hildernisse had Gistellis een afmetingen van 19,6 x 9 m.

Oudste vermelding
Datum: Onbekend.
Bron: Onbekend.

Onbekend.

Bezitsgeschiedenis
Het is niet bekend wie het huis Gistellis heeft gebouwd, vermoedelijk iemand uit het geslacht Van Gistel. Tot aan het begin van de zeventiende eeuw woonden leden van het geslacht Van Gistel in het kasteeltje. Na diverse verkopen en verervingen werd het gebouw aan het einde van de achttiende of het begin van de negentiende eeuw gesloopt.

Bouwgeschiedenis
Het is niet bekend wanneer Gistellis precies is gebouwd. Op basis van de archeologische vondsten en de opmeting van Hildernisse kan worden vermoed dat het in de vijftiende eeuw gebouwd is. Volgens de afbeeldingen van Hildernisse bestond het huis eind 17e eeuw uit een zaalbouw van 14,5 x 17,5 m met een aangebouwde vierkante onderkelderde toren en een traptoren. Het huis was opgetrokken in baksteen met een maat van 28,5 x 14 x 7,5 cm. Het is niet bekend wanneer het huis is afgebroken. Op de kadastrale minuut komt het al niet meer voor. Tijdens rioleringswerkzaamheden t.b.v. het uitbreidingsplan van de gemeente Kapelle werden in 1967 de restanten van Gistellis doorsneden. Het bleek mogelijk een wand van de funderingssleuf nauwkeurig op te meten en in tekening te brengen. Ook kon vrij nauwkeurig de omvang van het omgrachte huis worden vastgesteld. Uit booronderzoek bleek dat een deel van de slotgracht tot in het begin van deze eeuw vermoedelijk nog als drinkput in gebruik was. De slotgracht van Gistellis was slechts een tiental meters verwijderd van de slotgracht van Bruëlis. Zeker een deel van het complex dateert blijkens het archeologisch onderzoek in 1967 uit het midden van de veertiende eeuw. Het gevonden aardewerk spreekt dit niet tegen. Volgens M. Smallegange in de Nieuwe Cronyk van Zeeland (1696) was Gistellis een oud 'Italiaans' gebouw, geheel in de breedte uitgestrekt. Beneden was een grote zaal met nog wat kleinere vertrekken. Gistellis diende vermoedelijk voornamelijk als buitenverblijf of jachtslot.

Afbeeldingen
- Provinciaal Depot voor Bodemvondsten, Middelburg- 48F/20Z: vondsttekening, foto's (o.a. plgr. Hildernisse, vondst, veldwaarneming)- Rijksarchief in Zeeland, Middelburg- Zelandia Illustrata II, 1549: ''t Huis Gistellis van agteren, na Ic. Hildernisse Ao 1695. - Plattegrond van het Huis Gistellis, na' enz.; twee afbn. op één blad; tek. in kl. (kopie) z.n. z.j. (XVIII).- Id., 1550: 'Het Slot van Gistellis'; kopergrav. z.n. z.j. Uit: Smallegange, Cronijk, tussen pp. 736-737.- Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek, Amersfoort- Overzichtskaart veldwaarnemingen B. Oele- Kadastrale minuut, 1811-1832, Kapelle, Zeeland. Sectie B, blad 1, nabij 257? (http://watwaswaar.nl/#KG-HM-8-ed-1v-1-21Wy-1AfI---ZZ, geraadpleegd op 24-01-2012).- Google Earth foto, 2012, Locatie Gistellis (NKS digitale documentatie).

Bronnen
N.v.t.

Literatuur
Van den Broecke 1978, 260-262.

Documentatie
PDB Zeeland 48F/20Z

Bescherming gebouw
Status:

Bescherming terrein
Status:

Bestemming
Bestemmingsplan: J (Bestemmingsplan Buitengbied Gemeente Kapelle, vastgesteld op 15-12-2009, zie http://www.kapelle.nl/index.php?simaction=content&pagid=31&stukid=17001&mediumid=1 (geraadpleegd 29-100-2010))
Bestemming:

Auteur en datum
Auteur: J.J.B. Kuipers, PDB Zeeland
Beschrijving gemaakt: 24-10-1995

Bouwhistorisch onderzoek RCE
N.v.t.

Archeologisch onderzoek RCE
B. Oele, 1967

Overig onderzoek
N.v.t.

Geomorfologische codering
LPO