Duinbeek
VOLLEDIG [?]
algemeen | omschrijving | bezits- en bouwgeschiedenis | afbeeldingen, literatuur en documentatie | verdere informatie | terug naar de lijst
Object
Duinbeek
Duinbeek
Locatie
Adres: Duinbeekseweg 19
Oostkapelle
Gemeente Veere
Provincie Zeeland
Duinbeek is gelegen aan de Duinbeekseweg 19 ten westen van Oostkapelle. Het gelijknamige landhuis is gebouwd op de grondslag van het middeleeuwse kasteel (Van den Broecke 1978, 60).
Adres: Duinbeekseweg 19
Oostkapelle
Gemeente Veere
Provincie Zeeland
Duinbeek is gelegen aan de Duinbeekseweg 19 ten westen van Oostkapelle. Het gelijknamige landhuis is gebouwd op de grondslag van het middeleeuwse kasteel (Van den Broecke 1978, 60).
Typologie
Oudste fase onbekend, latere fase omgracht ondiep landhuis met aangebouwde koepel, voorzien van een houten toren.
Oudste fase onbekend, latere fase omgracht ondiep landhuis met aangebouwde koepel, voorzien van een houten toren.
Etymologie
De naam is afgeleid van een nu niet meer traceerbare beek vanuit de duinen. Mogelijk sloot deze beek aan op de huidige Duinbeekse sprink.
De naam is afgeleid van een nu niet meer traceerbare beek vanuit de duinen. Mogelijk sloot deze beek aan op de huidige Duinbeekse sprink.
Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: 18-02-2011
Het huidige landhuis draagt tevens de naam Duinbeek en staat op de fundamenten van het middeleeuwse kasteel.
Laatst bijgewerkt: 18-02-2011
Het huidige landhuis draagt tevens de naam Duinbeek en staat op de fundamenten van het middeleeuwse kasteel.
Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Grondgebruik:
Het huidige landhuis is gebouwd op de fundamenten van het middeleeuwse kasteel. Er is niets bekend over de vormgeving en de indeling van dit kasteel dat waarschijnlijk rond 1591 werd vernield. De restanten werden reeds in 1591 verkocht, waardoor er in de 17e eeuw slechts nog sprake is van een stuk zaailand met een vijver en het opperhof (Van den Broecke 1978, 60-61).
Zichtbaar:
Grondgebruik:
Het huidige landhuis is gebouwd op de fundamenten van het middeleeuwse kasteel. Er is niets bekend over de vormgeving en de indeling van dit kasteel dat waarschijnlijk rond 1591 werd vernield. De restanten werden reeds in 1591 verkocht, waardoor er in de 17e eeuw slechts nog sprake is van een stuk zaailand met een vijver en het opperhof (Van den Broecke 1978, 60-61).
Afmetingen
...
...
Oudste vermelding
Datum: 1350
Bron: Kesteloo 1909, 164.
In 1350 wordt Duinbeek vermeld, wanneer het door Wolfert van Borssele, heer van Veere, aan de graaf wordt opgedragen, die het goed daarna als een onversterfelijk leen teruggeeft, verrijkt met de status van hoge vrije heerlijkheid. Er is dan sprake van 'die veste en die woninghe van Dunebeke in Walcheren, ofte alle timmeringhe, maetsinghe ende al andere coste, die daer nu anghedaen is of die mer namaels aen doen sal met der hofsteden, grachte, brugghe en al die erfnisse, die wi der buten hebben omtrent der husinghe vorscreven tot viere ghemete lants toe'. Geciteerd in Kesteloo 1909, 164.
Datum: 1350
Bron: Kesteloo 1909, 164.
In 1350 wordt Duinbeek vermeld, wanneer het door Wolfert van Borssele, heer van Veere, aan de graaf wordt opgedragen, die het goed daarna als een onversterfelijk leen teruggeeft, verrijkt met de status van hoge vrije heerlijkheid. Er is dan sprake van 'die veste en die woninghe van Dunebeke in Walcheren, ofte alle timmeringhe, maetsinghe ende al andere coste, die daer nu anghedaen is of die mer namaels aen doen sal met der hofsteden, grachte, brugghe en al die erfnisse, die wi der buten hebben omtrent der husinghe vorscreven tot viere ghemete lants toe'. Geciteerd in Kesteloo 1909, 164.
Bezitsgeschiedenis
De vroegst bekende eigenaar is Wolfert van Borssele, die het in 1350 bezat, getuige de oudste vermelding uit datzelfde jaar. Na hem bleven de heren van Veere waarschijnlijk eigenaar, totdat na de dood van Maximiliaan van Bourgondië in 1552 het kasteel werd verkocht. Na enkele eigendomswisselingen kwam het in handen van Hieronymus de Rollé, baljuw van Veere. Rond 1572 werd het kasteel door plunderingen vernield en niet hersteld. In 1591 werden alle stenen uit de fundamenten van Duinbeek openbaar verkocht, waarna het omgrachte huisterrein in gebruik werd genomen als akker. In 1715 werd Abraham Duvelaer eigenaar van het terrein, die er kort daarna een buitenplaats liet aanleggen die evenals het verdwenen kasteel Duinbeek werd genoemd. Zie Kesteloo 1909, 164-172 voor een lijst van eigenaren van Duinbeek. De stukken waarop hij zich baseert, bevinden zich tegenwoordig in het Rijksarchief in Zeeland, Archief van de heerlijkheid Duinbeek.
De vroegst bekende eigenaar is Wolfert van Borssele, die het in 1350 bezat, getuige de oudste vermelding uit datzelfde jaar. Na hem bleven de heren van Veere waarschijnlijk eigenaar, totdat na de dood van Maximiliaan van Bourgondië in 1552 het kasteel werd verkocht. Na enkele eigendomswisselingen kwam het in handen van Hieronymus de Rollé, baljuw van Veere. Rond 1572 werd het kasteel door plunderingen vernield en niet hersteld. In 1591 werden alle stenen uit de fundamenten van Duinbeek openbaar verkocht, waarna het omgrachte huisterrein in gebruik werd genomen als akker. In 1715 werd Abraham Duvelaer eigenaar van het terrein, die er kort daarna een buitenplaats liet aanleggen die evenals het verdwenen kasteel Duinbeek werd genoemd. Zie Kesteloo 1909, 164-172 voor een lijst van eigenaren van Duinbeek. De stukken waarop hij zich baseert, bevinden zich tegenwoordig in het Rijksarchief in Zeeland, Archief van de heerlijkheid Duinbeek.
Historische betekenis
...
...
Bouwgeschiedenis
De oudste vermelding van Duinbeek dateert uit 1350. Het is onduidelijk hoe het middeleeuwse huis er toen uit zag. Het huidige Duinbeek is een vroeg achttiende-eeuws landhuis van slechts een vertrek diep. Het huis is voorzien van een souterrain, begane grond en verdieping, waarboven een zolder. De houten omlijsting van de voordeur, met halve houten beelden daarop, is bij de verbouwing van 1857 verdwenen, evenals de oorspronkelijke roedenverdeling en de buitenluiken van de vensters. Bij diezelfde gelegenheid is het mansardedak aangebracht. Bij een meer recente verbouwing zijn aan de zijkant en achterkant van het huis nieuwe ramen en een deur aangebracht. Tegenaan de achtergevel staat een paviljoenachtige uitbouw, waarop een houten met leien beklede toren. Deze uitbouw is even hoog als het voorhuis. Het zuidelijke bijgebouw bevat ruimte voor een paardenstal en een koetshuis. Erachter is in de late twintigste eeuw een woning gebouwd die in stijl aansluit bij het bouwhuis. Het noordelijke bijgebouw bevat twee dienstwoningen, nog steeds voorzien van bedsteden en andere oude interieuronderdelen. Daarnaast is een kleine orangerie, waarschijnlijk in het midden van de achttiende eeuw toegevoegd. Daarachter staat een gepotdekselde schuur met rieten dak. Tevens is achter dit bijgebouw een vrijstaande bakkeet te vinden. Deze twee bijgebouwen dateren evenals het hoofdgebouw van circa 1715.
De oudste vermelding van Duinbeek dateert uit 1350. Het is onduidelijk hoe het middeleeuwse huis er toen uit zag. Het huidige Duinbeek is een vroeg achttiende-eeuws landhuis van slechts een vertrek diep. Het huis is voorzien van een souterrain, begane grond en verdieping, waarboven een zolder. De houten omlijsting van de voordeur, met halve houten beelden daarop, is bij de verbouwing van 1857 verdwenen, evenals de oorspronkelijke roedenverdeling en de buitenluiken van de vensters. Bij diezelfde gelegenheid is het mansardedak aangebracht. Bij een meer recente verbouwing zijn aan de zijkant en achterkant van het huis nieuwe ramen en een deur aangebracht. Tegenaan de achtergevel staat een paviljoenachtige uitbouw, waarop een houten met leien beklede toren. Deze uitbouw is even hoog als het voorhuis. Het zuidelijke bijgebouw bevat ruimte voor een paardenstal en een koetshuis. Erachter is in de late twintigste eeuw een woning gebouwd die in stijl aansluit bij het bouwhuis. Het noordelijke bijgebouw bevat twee dienstwoningen, nog steeds voorzien van bedsteden en andere oude interieuronderdelen. Daarnaast is een kleine orangerie, waarschijnlijk in het midden van de achttiende eeuw toegevoegd. Daarachter staat een gepotdekselde schuur met rieten dak. Tevens is achter dit bijgebouw een vrijstaande bakkeet te vinden. Deze twee bijgebouwen dateren evenals het hoofdgebouw van circa 1715.
Afbeeldingen
'Het Huis van de Hooge Vreije Heerleikheid Duinbeek, van 't Plein te zien', gewassen tekening door J. Arends, 1771. Gemeente Veere, ongeïnventariseerd. RAZ, KZGW, Zel. Ill., deel 2, inv. nr. 827.
Tekening van het eiland van het voormalige huis Duinbeek, z.n., z.j. (18e eeuw). Ibidem, inv. nr. 828. 'Oude huis te Duinbeke'.
Tekening z.n., z.j. (17e eeuw), geen betrouwbare afbeelding van het voormalige kasteel. Ibidem, inv. nr. 829.
Zes tekeningen van het huis Duinbeek door J. Arends, 1772. Ibidem, inv. nr. 830 en 831.
Het huis van voren te zien. Gravures door M. Fessard naar tekening van A. Meertens, ca. 1780.
Kaart van 'De Hooge Vreije Heerlijkheid Duinbeek', gewassen tekening door J. Massol, 1754. Part. coll.
'Het Huis van de Hooge Vreije Heerleikheid Duinbeek, van 't Plein te zien', gewassen tekening door J. Arends, 1771. Gemeente Veere, ongeïnventariseerd. RAZ, KZGW, Zel. Ill., deel 2, inv. nr. 827.
Tekening van het eiland van het voormalige huis Duinbeek, z.n., z.j. (18e eeuw). Ibidem, inv. nr. 828. 'Oude huis te Duinbeke'.
Tekening z.n., z.j. (17e eeuw), geen betrouwbare afbeelding van het voormalige kasteel. Ibidem, inv. nr. 829.
Zes tekeningen van het huis Duinbeek door J. Arends, 1772. Ibidem, inv. nr. 830 en 831.
Het huis van voren te zien. Gravures door M. Fessard naar tekening van A. Meertens, ca. 1780.
Kaart van 'De Hooge Vreije Heerlijkheid Duinbeek', gewassen tekening door J. Massol, 1754. Part. coll.
Bronnen
...
...
Literatuur
Aa, A. van der, 1841, Aardrijkskundig woordenboek der Nederlanden, derde deel C en D, Gorinchem, 546-547.
Broecke, J.P. van den, 1978, Middeleeuwse kastelen van Zeeland. Bijzonderheden over verdwenen burchten en ridderhofsteden, Delft, 60-61.
Broeke, M. van den, Jan Arends deel 2. Buitenplaatsen op Walcheren getekend (Alphen aan den Rijn 1999; in voorbereiding).
Ermerins, J., 1780, 'De Vrye Heerlykheid van Duynbeek', in idem, Eenige Zeeuwsche Oudheden, uit echte stukken opgehelderd en in het licht gebracht dl. 1, Middelburg, 153-165.
H.M. Kesteloo, 1909, Oostkapelle in woord en beeld, Middelburg, 99-101.
Janssen e.a, H.L, 1996, 1000 jaar kastelen in Nederland, Utrecht, 195-196.
Aa, A. van der, 1841, Aardrijkskundig woordenboek der Nederlanden, derde deel C en D, Gorinchem, 546-547.
Broecke, J.P. van den, 1978, Middeleeuwse kastelen van Zeeland. Bijzonderheden over verdwenen burchten en ridderhofsteden, Delft, 60-61.
Broeke, M. van den, Jan Arends deel 2. Buitenplaatsen op Walcheren getekend (Alphen aan den Rijn 1999; in voorbereiding).
Ermerins, J., 1780, 'De Vrye Heerlykheid van Duynbeek', in idem, Eenige Zeeuwsche Oudheden, uit echte stukken opgehelderd en in het licht gebracht dl. 1, Middelburg, 153-165.
H.M. Kesteloo, 1909, Oostkapelle in woord en beeld, Middelburg, 99-101.
Janssen e.a, H.L, 1996, 1000 jaar kastelen in Nederland, Utrecht, 195-196.
Documentatie
Onbekend
Onbekend
Bescherming gebouw
Status: (Het gaat hierbij alleen om het huidige hoofdgebouw)
Monumentnummer: 513260
Omschrijving uit Kich [http://www.kich.nl/kich2010/rapport.jsp?id_qualifier=ODB:Rijksmonumentnr&id=513260. Geraadpleegd 31-01-2011]:
'HOOFDGEBOUW (Duinbeek). Omgracht blokvormig huis gebouwd in classicistische stijl in het begin van de 18de eeuw. Het huis bestaat uit een voorhuis opgebouwd uit souterrain en twee bouwlagen onder een met Oud-Hollandse pannen gedekt mansardedak en uit een smaller achterhuis met een zelfde opbouw en een mezzanino onder een met Oud-Hollandse pannen gedekt schilddak bekroond door een met leien beklede uitkijktoren. De houten achtkantige toren met meerruitsvensters rondom wordt overkapt door een koepeldak met peervormige bekroning waarop een windijzer. De gevels zijn voorzien van kroonlijsten en iets, ten opzichte van het gevelvlak verspringende hoekpilasters. Tegen de zijgevels van het voorhuis zijn schoorstenen opgetrokken. De vijfassige voorgevel heeft een vooruitspringend middenrisasliet die met een mezzanino boven de kroonlijst uitsteekt en bekroond wordt door een driezijdig fronton. Aan een hardstenen bordes is een dubbele toegangsdeur met halfrond bovenlicht gevat in een eenvoudige geblokte deuromlijsting met lantaarn; boven de deur een zesruitsvenster en een tweelicht mezzaninovenster. Aan weerszijden van de risaliet zijn twee vensterassen bestaande uit een souterrainvenster, een achtruitsvenster op de bel-etage en een zesruitsvenster op de verdieping. De drieassige achtergevel wordt bekroond door een driezijdig fronton met een rond venster en kent een regelmatige gevelindeling met meerruitsvensters en centraal aan een bakstenen trapje een dubbele glazen deur. In het INTERIEUR is ondermeer van belang de ruimte-indeling met een gang op de as van het huis geflankeerd door kamers en eindigend bij de grote kamer. Het gehele huis is onderkelderd voorzien van een balkenzoldering en plavuizen.
Waardering
HOOFDGEBOUW (Duinbeek) van algemeen belang:
- vanwege de ouderdom;
- als voorbeeld van een gaaf bewaard 18de-eeuws blokvormig hoofdgebouw in classicistische stijl;
- als voorbeeld van een sober vormgegeven, zowel in- als exterieur, buitenhuis;
- vanwege de kenmerkende ligging binnen de historische tuin- en parkaanleg;
- vanwege de functioneel-ruimtelijke relatie met de andere onderdelen van de buitenplaats'.
Status: (Het gaat hierbij alleen om het huidige hoofdgebouw)
Monumentnummer: 513260
Omschrijving uit Kich [http://www.kich.nl/kich2010/rapport.jsp?id_qualifier=ODB:Rijksmonumentnr&id=513260. Geraadpleegd 31-01-2011]:
'HOOFDGEBOUW (Duinbeek). Omgracht blokvormig huis gebouwd in classicistische stijl in het begin van de 18de eeuw. Het huis bestaat uit een voorhuis opgebouwd uit souterrain en twee bouwlagen onder een met Oud-Hollandse pannen gedekt mansardedak en uit een smaller achterhuis met een zelfde opbouw en een mezzanino onder een met Oud-Hollandse pannen gedekt schilddak bekroond door een met leien beklede uitkijktoren. De houten achtkantige toren met meerruitsvensters rondom wordt overkapt door een koepeldak met peervormige bekroning waarop een windijzer. De gevels zijn voorzien van kroonlijsten en iets, ten opzichte van het gevelvlak verspringende hoekpilasters. Tegen de zijgevels van het voorhuis zijn schoorstenen opgetrokken. De vijfassige voorgevel heeft een vooruitspringend middenrisasliet die met een mezzanino boven de kroonlijst uitsteekt en bekroond wordt door een driezijdig fronton. Aan een hardstenen bordes is een dubbele toegangsdeur met halfrond bovenlicht gevat in een eenvoudige geblokte deuromlijsting met lantaarn; boven de deur een zesruitsvenster en een tweelicht mezzaninovenster. Aan weerszijden van de risaliet zijn twee vensterassen bestaande uit een souterrainvenster, een achtruitsvenster op de bel-etage en een zesruitsvenster op de verdieping. De drieassige achtergevel wordt bekroond door een driezijdig fronton met een rond venster en kent een regelmatige gevelindeling met meerruitsvensters en centraal aan een bakstenen trapje een dubbele glazen deur. In het INTERIEUR is ondermeer van belang de ruimte-indeling met een gang op de as van het huis geflankeerd door kamers en eindigend bij de grote kamer. Het gehele huis is onderkelderd voorzien van een balkenzoldering en plavuizen.
Waardering
HOOFDGEBOUW (Duinbeek) van algemeen belang:
- vanwege de ouderdom;
- als voorbeeld van een gaaf bewaard 18de-eeuws blokvormig hoofdgebouw in classicistische stijl;
- als voorbeeld van een sober vormgegeven, zowel in- als exterieur, buitenhuis;
- vanwege de kenmerkende ligging binnen de historische tuin- en parkaanleg;
- vanwege de functioneel-ruimtelijke relatie met de andere onderdelen van de buitenplaats'.
Bescherming terrein
Status:
Status:
Bestemming
Bestemmingsplan:
Bestemming:
Bestemmingsplan:
Bestemming:
Auteur en datum
Auteur: M. van den Broeke
Beschrijving gemaakt: 30-7-1999
Auteur: M. van den Broeke
Beschrijving gemaakt: 30-7-1999
Bouwhistorisch onderzoek RCE
N.v.t.
N.v.t.
Archeologisch onderzoek RCE
N.v.t.
N.v.t.
Overig onderzoek
Geomorfologische codering
Getijinversierug
Getijinversierug
Bodemkundige codering
Knippige poldervaaggronden; zavel, profielverloop 3.
Knippige poldervaaggronden; zavel, profielverloop 3.
Basisregistratie - er zijn in ieder geval gegevens over naam en locatie van het object, en verwijzingen naar de beschikbare afbeeldingen, literatuur, documentatie en bronnen. Aan de hand van deze informatie kan eenieder die geïnteresseerd is zich gaan verdiepen in het desbetreffende kasteel. Het is de bedoeling dat deze basisregistratie-beschrijvingen in de toekomst tot volwaardige beschrijvingen worden uitgebreid.
In bewerking - de beschrijvingen zijn veelal voorzien van meer uitgebreide informatie over de geschiedenis en bouwgeschiedenis van het kasteel. Deze beschrijvingen zijn echter nog niet door de wetenschappelijke redactie van het Kastelenlexicon gezien, of moeten nog bijgewerkt worden naar aanleiding van redactie-opmerkingen.
Volledig - deze beschrijvingen zijn door de redactie gezien en goedgekeurd.
In bewerking - de beschrijvingen zijn veelal voorzien van meer uitgebreide informatie over de geschiedenis en bouwgeschiedenis van het kasteel. Deze beschrijvingen zijn echter nog niet door de wetenschappelijke redactie van het Kastelenlexicon gezien, of moeten nog bijgewerkt worden naar aanleiding van redactie-opmerkingen.
Volledig - deze beschrijvingen zijn door de redactie gezien en goedgekeurd.