Arnestein
VOLLEDIG [?]
algemeen | omschrijving | bezits- en bouwgeschiedenis | afbeeldingen, literatuur en documentatie | verdere informatie | terug naar de lijst
Object
Arnestein
Arnestein
Locatie
Adres: Elektraweg, ong.
Middelburg
Gemeente Middelburg
Provincie Zeeland
Arnestein lag ten zuidoosten van de stad Middelburg, op het huidige industriegebied Arnestein, ter plaatse waar sedert eind 1967 de kunstharsfabriek Hercules BV staat.
Adres: Elektraweg, ong.
Middelburg
Gemeente Middelburg
Provincie Zeeland
Arnestein lag ten zuidoosten van de stad Middelburg, op het huidige industriegebied Arnestein, ter plaatse waar sedert eind 1967 de kunstharsfabriek Hercules BV staat.
Typologie
Omgracht vierkant huis (kasteel) met toren.
Omgracht vierkant huis (kasteel) met toren.
Etymologie
Arnestein lag gedeeltelijk in de bedding van de Arne. De Arne was een riviertje op Walcheren dat langs de Middelburgse burg stroomde en uitmondde bij Arnemuiden. Het woord 'stein' (steen) duidt op een versterkt huis (kasteel). Het huis had dikke muren en een toren (aantekening Abraham Caland, 19de eeuw (Van de Putte, p. 10)).
Arnestein lag gedeeltelijk in de bedding van de Arne. De Arne was een riviertje op Walcheren dat langs de Middelburgse burg stroomde en uitmondde bij Arnemuiden. Het woord 'stein' (steen) duidt op een versterkt huis (kasteel). Het huis had dikke muren en een toren (aantekening Abraham Caland, 19de eeuw (Van de Putte, p. 10)).
Huidige situatie
Er is niets meer van het kasteel Arnestein over.
Er is niets meer van het kasteel Arnestein over.
Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Grondgebruik:
Er is niets meer van het kasteel terug te vinden. Het terrein is volledig overbouwd en komt niet voor op de AMK.
Zichtbaar:
Grondgebruik:
Er is niets meer van het kasteel terug te vinden. Het terrein is volledig overbouwd en komt niet voor op de AMK.
Afmetingen
De afmetingen zijn onbekend.
De afmetingen zijn onbekend.
Oudste vermelding
Datum: 1511
Bron: proceskaart
"N.v.t."
Op een proceskaart uit 1511 (Unger, Zel.Ill. I, nr.267/Lantsheer, Zel.Ill. 2e afl., IV, p.259) staat op de plaats waar Arnestein gelegen zou moeten hebben een kasteel ingetekend (verif. Bert Wennekes, beheerder Zel.Ill.). De kaart is echter op enkele onderdelen onnauwkeurig. Op de kaart van Middelburg en omgeving van Jacob van Deventer (ca. 1550) komt het kasteel niet voor. Nagtglas (Levensberichten p. 596): 'De vader van Wilhem bewoonde des zomers het hof Arnestein, dat door Daniël Schorer in 1650 in de familie was gebracht (...)'. Lantsheer (Zel.Ill. 4e afl., VIII, p. 655): 'In het midden der 17e eeuw was eigenaar van Arnestein Daniel Schorer, na wiens dood het gekocht werd, in 1685, door Willem Schorer (...)'. De Kanter en Dresselhuis (1824), p. 189, onder het kopje 'Buitenplaatsen in Walcheren': 'Op den grond van Middelburg liggen: Arnestein, tusschen Middelburg en Arnemuiden.' Van de Putte (1991), p. 10: 'Het tolhuis werd omgebouwd tot het landhuis Arnestein, in 1685 nog slechts een versterkte woning met als eigenaar Daniël Schorer, later een kasteelachtige buitenplaats met vijvers en omgeven door fraaie tuinen.'
Datum: 1511
Bron: proceskaart
"N.v.t."
Op een proceskaart uit 1511 (Unger, Zel.Ill. I, nr.267/Lantsheer, Zel.Ill. 2e afl., IV, p.259) staat op de plaats waar Arnestein gelegen zou moeten hebben een kasteel ingetekend (verif. Bert Wennekes, beheerder Zel.Ill.). De kaart is echter op enkele onderdelen onnauwkeurig. Op de kaart van Middelburg en omgeving van Jacob van Deventer (ca. 1550) komt het kasteel niet voor. Nagtglas (Levensberichten p. 596): 'De vader van Wilhem bewoonde des zomers het hof Arnestein, dat door Daniël Schorer in 1650 in de familie was gebracht (...)'. Lantsheer (Zel.Ill. 4e afl., VIII, p. 655): 'In het midden der 17e eeuw was eigenaar van Arnestein Daniel Schorer, na wiens dood het gekocht werd, in 1685, door Willem Schorer (...)'. De Kanter en Dresselhuis (1824), p. 189, onder het kopje 'Buitenplaatsen in Walcheren': 'Op den grond van Middelburg liggen: Arnestein, tusschen Middelburg en Arnemuiden.' Van de Putte (1991), p. 10: 'Het tolhuis werd omgebouwd tot het landhuis Arnestein, in 1685 nog slechts een versterkte woning met als eigenaar Daniël Schorer, later een kasteelachtige buitenplaats met vijvers en omgeven door fraaie tuinen.'
Bezitsgeschiedenis
Omstreeks 1650 was Arnestein in bezit van Daniël Schorer. Na diens overlijden werd het in 1685 gekocht door Willem Schorer (1652-1702), postmeester-generaal van Zeeland. Door aankoop van grond werd het bezit steeds vergroot. Het huis ging over op zijn zoon Johan Guilielmus Schorer (1688-1749), destijds burgemeester van Middelburg, en vervolgens op diens zoon Jan Willem Schorer. Laatstgenoemde liet het huis en de landerijen na aan zijn dochters Anna en Elisabeth Schorer. Elisabeth liet het huis na aan Anna, die bij testament beschikte dat het huis moest overgaan op de erfgenamen van jhr. D.J. Schorer. Bij scheiding werd Arnestein in het midden van de 19de eeuw toebedeeld aan jhr. mr. Willem Meinhard Schorer. Later werd de buitenplaats, mogelijk in kleinere vorm, bewoond door Anna Elisabeth Schorer en haar echtgenoot Arbraham Caland. In 1870 werd kasteel Arnestein gesloopt. Op die plaats verrees een boerderij die dezelfde naam droeg als het kasteel: Arnestein. Ook deze hofstede was in het bezit de familie Schorer. De laatste eigenaar was jhr. mr. J.W.D.H. Schorer. De boerderij werd toen bewoond door de familie Volkers. De hofstede Arnestein is in 1967 afgebroken vanwege de aanleg van een industriegebied.De familie Schorer is afkomstig uit Augsburg, waar zij in de lakenhandel actief was. Koopman Johan Schorer verhuisde in 1540 naar Aken. Zijn kleinzoon Lucas Schorer, vertrok naar Zeeland, waar hij huwde met de eveneens uit Aken afkomstige Johanna Radermacher. Ook een ander familielid, Bartholomeus Schorer Gerardszoon (1580-1626) trok naar Zeeland. De familie Schorer nam een vooraanstaande plaats in in Middelburg en Zeeland en had lange tijd veel invloed op bestuurlijk en politiek gebied. De familie bezat korte of langere tijd verschillende buitenplaatsen op Walcheren, waaronder Arnestein.
Omstreeks 1650 was Arnestein in bezit van Daniël Schorer. Na diens overlijden werd het in 1685 gekocht door Willem Schorer (1652-1702), postmeester-generaal van Zeeland. Door aankoop van grond werd het bezit steeds vergroot. Het huis ging over op zijn zoon Johan Guilielmus Schorer (1688-1749), destijds burgemeester van Middelburg, en vervolgens op diens zoon Jan Willem Schorer. Laatstgenoemde liet het huis en de landerijen na aan zijn dochters Anna en Elisabeth Schorer. Elisabeth liet het huis na aan Anna, die bij testament beschikte dat het huis moest overgaan op de erfgenamen van jhr. D.J. Schorer. Bij scheiding werd Arnestein in het midden van de 19de eeuw toebedeeld aan jhr. mr. Willem Meinhard Schorer. Later werd de buitenplaats, mogelijk in kleinere vorm, bewoond door Anna Elisabeth Schorer en haar echtgenoot Arbraham Caland. In 1870 werd kasteel Arnestein gesloopt. Op die plaats verrees een boerderij die dezelfde naam droeg als het kasteel: Arnestein. Ook deze hofstede was in het bezit de familie Schorer. De laatste eigenaar was jhr. mr. J.W.D.H. Schorer. De boerderij werd toen bewoond door de familie Volkers. De hofstede Arnestein is in 1967 afgebroken vanwege de aanleg van een industriegebied.De familie Schorer is afkomstig uit Augsburg, waar zij in de lakenhandel actief was. Koopman Johan Schorer verhuisde in 1540 naar Aken. Zijn kleinzoon Lucas Schorer, vertrok naar Zeeland, waar hij huwde met de eveneens uit Aken afkomstige Johanna Radermacher. Ook een ander familielid, Bartholomeus Schorer Gerardszoon (1580-1626) trok naar Zeeland. De familie Schorer nam een vooraanstaande plaats in in Middelburg en Zeeland en had lange tijd veel invloed op bestuurlijk en politiek gebied. De familie bezat korte of langere tijd verschillende buitenplaatsen op Walcheren, waaronder Arnestein.
Historische betekenis
De buitenplaats was vanaf ca. 1650 in bezit van de vooraanstaande familie Schorer.
De buitenplaats was vanaf ca. 1650 in bezit van de vooraanstaande familie Schorer.
Bouwgeschiedenis
Arnestein lag grotendeels in het ambacht de Hayman en gedeeltelijk in het ambacht Noordmonster en in de bedding van de Arne, die eertijds de grensscheiding vormde tussen de Zuidwatering en de beide ambachten. Wanneer het kasteel gebouwd is, is niet bekend. Op een proceskaart uit 1511 (Unger, Zel.Ill. I, nr.267/Lantsheer, Zel.Ill. 2e afl., IV, p.259) staat kasteel Arnestein, gelegen aan de noordelijke oever van de Arne, ingetekend. De kaart is echter op enkele onderdelen onnauwkeurig. Hij is op last van de stad Middelburg vervaardigd door 'Cornelis den schilder'. Op de kaart van Middelburg en omgeving van Jacob van Deventer (ca. 1550) komt het kasteel niet voor. Op de bovengenoemde proceskaart uit 1511 is het kasteel Arnestein getekend als een gebouw bestaande uit vier aaneengesloten zijden met in het midden een toren. Het zag er niet uit als een kasteel met borstweringen en kantelen, maar als een hoog huis met een dak.. Het huis had een aantal glasruiten met de wapenschilden van Gerhard Schorer, tüchhändler zu Aach 1623, en Bartholomeus Schorer, Kupfermaister zu Eisden (Nagtglas, Levensberichten, 4de afl. p. 596).
Arnestein lag grotendeels in het ambacht de Hayman en gedeeltelijk in het ambacht Noordmonster en in de bedding van de Arne, die eertijds de grensscheiding vormde tussen de Zuidwatering en de beide ambachten. Wanneer het kasteel gebouwd is, is niet bekend. Op een proceskaart uit 1511 (Unger, Zel.Ill. I, nr.267/Lantsheer, Zel.Ill. 2e afl., IV, p.259) staat kasteel Arnestein, gelegen aan de noordelijke oever van de Arne, ingetekend. De kaart is echter op enkele onderdelen onnauwkeurig. Hij is op last van de stad Middelburg vervaardigd door 'Cornelis den schilder'. Op de kaart van Middelburg en omgeving van Jacob van Deventer (ca. 1550) komt het kasteel niet voor. Op de bovengenoemde proceskaart uit 1511 is het kasteel Arnestein getekend als een gebouw bestaande uit vier aaneengesloten zijden met in het midden een toren. Het zag er niet uit als een kasteel met borstweringen en kantelen, maar als een hoog huis met een dak.. Het huis had een aantal glasruiten met de wapenschilden van Gerhard Schorer, tüchhändler zu Aach 1623, en Bartholomeus Schorer, Kupfermaister zu Eisden (Nagtglas, Levensberichten, 4de afl. p. 596).
Afbeeldingen
- Huis:GAM/HTA nr. 71, ongenummerd (kopie proceskaart 1511) Zel.Ill./RAZ (Unger) II nrs. 759, 760, 761, 762a-e.- Topografische tekeningen:GAM/HTA nr. 375, Zel.Ill./RAZ (Unger) I nr. 267- Kadastrale minuut, 1811-1832, Middelburg, Zeeland. Sectie G, blad 1, ??(http://watwaswaar.nl/#Gu-Hg-7-ed-1v-1-1ia0-1Bzs---3Uf, geraadpleegd op 17-01-2012).- Google Earth foto, 2012, Arnestein (NKS digitale documentatie).
- Huis:GAM/HTA nr. 71, ongenummerd (kopie proceskaart 1511) Zel.Ill./RAZ (Unger) II nrs. 759, 760, 761, 762a-e.- Topografische tekeningen:GAM/HTA nr. 375, Zel.Ill./RAZ (Unger) I nr. 267- Kadastrale minuut, 1811-1832, Middelburg, Zeeland. Sectie G, blad 1, ??(http://watwaswaar.nl/#Gu-Hg-7-ed-1v-1-1ia0-1Bzs---3Uf, geraadpleegd op 17-01-2012).- Google Earth foto, 2012, Arnestein (NKS digitale documentatie).
Bronnen
N.v.t.
N.v.t.
Literatuur
- Encyclopedie van Zeeland. Dl. III (Middelburg 1984) pp.44-47. - M.F. Lantsheer, Zelandia Illustrata. Verzameling van kaarten, portretten, platen, enz. betreffende de oudheid en geschiedenis van Zeeland, toebehoorende aan het Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen. Vierde Aflevering. VIII Veere-Walcheren (eerste gedeelte) (Middelburg 1876). - F. Nagtglas, Levensberichten van Zeeuwen. Tweede deel, vierde aflevering (Middelburg 1893) pp. 593-603. J.A. van de Putte, De geschiedenis van Dauwendaele en andere buitenplaatsen en hofsteden ten z-o van Middelburg. Walcherenreeks no. 3 (Middelburg 1991). J. Verheije van Citters, 'Memorie over de vroon-, leen-, Hayman- en vrijlanden in Zeeland' Archief. Vroegere en latere mededeelingen van het Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen. Dl. II, zesde stuk (Middelburg 1866-1869), 32-75. A. Walraven en F.P. Polderdijk, 'De kuststreek van het Zuid-oostelijk deel van Walcheren in vorige tijden, Archief. Vroegere en latere mededeelingen van het Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen. Dl. VII, derde stuk (Middelburg 1894) pp. 251-346 (tussen pp 288-289 is Zel.Ill. nr. 267 afgedrukt).
- Encyclopedie van Zeeland. Dl. III (Middelburg 1984) pp.44-47. - M.F. Lantsheer, Zelandia Illustrata. Verzameling van kaarten, portretten, platen, enz. betreffende de oudheid en geschiedenis van Zeeland, toebehoorende aan het Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen. Vierde Aflevering. VIII Veere-Walcheren (eerste gedeelte) (Middelburg 1876). - F. Nagtglas, Levensberichten van Zeeuwen. Tweede deel, vierde aflevering (Middelburg 1893) pp. 593-603. J.A. van de Putte, De geschiedenis van Dauwendaele en andere buitenplaatsen en hofsteden ten z-o van Middelburg. Walcherenreeks no. 3 (Middelburg 1991). J. Verheije van Citters, 'Memorie over de vroon-, leen-, Hayman- en vrijlanden in Zeeland' Archief. Vroegere en latere mededeelingen van het Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen. Dl. II, zesde stuk (Middelburg 1866-1869), 32-75. A. Walraven en F.P. Polderdijk, 'De kuststreek van het Zuid-oostelijk deel van Walcheren in vorige tijden, Archief. Vroegere en latere mededeelingen van het Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen. Dl. VII, derde stuk (Middelburg 1894) pp. 251-346 (tussen pp 288-289 is Zel.Ill. nr. 267 afgedrukt).
Documentatie
N.v.t.
N.v.t.
Bescherming gebouw
Status:
Status:
Bescherming terrein
Status:
Status:
Bestemming
Bestemmingsplan: -
Bestemming:
Bestemmingsplan: -
Bestemming:
Auteur en datum
Auteur: A. van Waarden-Koets
Beschrijving gemaakt: 27-10-1998
Auteur: A. van Waarden-Koets
Beschrijving gemaakt: 27-10-1998
Bouwhistorisch onderzoek RCE
N.v.t.
N.v.t.
Archeologisch onderzoek RCE
N.v.t.
N.v.t.
Overig onderzoek
N.v.t.
N.v.t.
Geomorfologische codering
B, Bebouwing
B, Bebouwing
Bodemkundige codering
|h Bebouwing
|h Bebouwing
Basisregistratie - er zijn in ieder geval gegevens over naam en locatie van het object, en verwijzingen naar de beschikbare afbeeldingen, literatuur, documentatie en bronnen. Aan de hand van deze informatie kan eenieder die geïnteresseerd is zich gaan verdiepen in het desbetreffende kasteel. Het is de bedoeling dat deze basisregistratie-beschrijvingen in de toekomst tot volwaardige beschrijvingen worden uitgebreid.
In bewerking - de beschrijvingen zijn veelal voorzien van meer uitgebreide informatie over de geschiedenis en bouwgeschiedenis van het kasteel. Deze beschrijvingen zijn echter nog niet door de wetenschappelijke redactie van het Kastelenlexicon gezien, of moeten nog bijgewerkt worden naar aanleiding van redactie-opmerkingen.
Volledig - deze beschrijvingen zijn door de redactie gezien en goedgekeurd.
In bewerking - de beschrijvingen zijn veelal voorzien van meer uitgebreide informatie over de geschiedenis en bouwgeschiedenis van het kasteel. Deze beschrijvingen zijn echter nog niet door de wetenschappelijke redactie van het Kastelenlexicon gezien, of moeten nog bijgewerkt worden naar aanleiding van redactie-opmerkingen.
Volledig - deze beschrijvingen zijn door de redactie gezien en goedgekeurd.