Object
Weijer, De

Locatie
Adres: De Raetsingel 1, 5831 KC
Boxmeer
Gemeente Boxmeer
Provincie Noord-Brabant

Midden in het centrum van Boxmeer ligt tegenover een winkelcentrum cultureel centrum De Weijer.

Typologie

In de eerste instantie was het een eenvoudig omgracht huis.

Etymologie
Weijer betekent poel of visvijver.

Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: 22-11-2003

Het huidige huis is via het voorplein te bereiken via een stenen brug. Het huis heeft twee bouwlagen onder een zadeldak. De voorgevel heeft op elke verdieping vijf traveeën. De voordeur bevindt zich in het midden van de gevel. Rechts wordt het voorplein afgesloten met een vleugel waarin een poort die naar het daarnaast gelegen voormalige kloostergebouw leidt. Aan de linkerkant van het voorplein bevindt zich de kapel. Het geheel is bijna volledig omgracht.

Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Grondgebruik:

Aan de linker zijkant van het gebouw bevinden zich nog twee klokgevels en een paar forse steunberen. Dit, te samen met de fundamenten, zijn waarschijnlijk de oudste delen van het gebouw.

Oudste vermelding
Datum: 1477
Bron: Pastoor Peelen: Chronycke aengaende de Parochie van Boxmer (1654)

"'...heeft gewoont op den Wijer...'"

1477 AD*D(ominus) Joannes Priem Pastoor tot Boxmèr. Desen heeft gewoont op den Wijer, welcke hem (als pastoor) toequam (en) waeruit zijn Jaergetijt oock noch betaelt wordt.'

Bezitsgeschiedenis
De oudst bekende bewoner was Joannes Priem, die uit hoofde van zijn functie als pastoor op het huis mocht wonen. Later vinden we gravin Maria van Nassau en graaf Frederik van den Bergh als eigenaar. Gravin Maria besluit even voor 1598 het goed op te splitsen in twee behuizingen: Huis de Weijer en Hofsaet de Elzendonck. Haar persoonlijke dienaar en drost Barthold Petri kreeg de Elzendonck. Verder gaf ze opdracht om De Weijer te verkopen zodra pastoor Van der Linden een eigen pastoorshuis kan betrekken. Rond 1700 werd het huis door drost Willem de Raet bewoond. Tot 1825 bleef het huis in handen van diens familie. Daarna vestigde Jan de Smit een leerschool voor jongens in het gebouw. Aan het eind van de negentiende eeuw werd het huis aangekocht door het kerkbestuur en die stelde het ter beschikking aan de zusters van JMJ (Jezus Maria Jozef). In 1974 vertrokken de zusters en werd het pand aangekocht door de gemeente met de bedoeling er een cultureel centrum in te vestigen.

Historische betekenis
Het was waarschijnlijk een soort dependance van het Hof te Boxmeer. Akten uit o.a. 1598, 1618 en 1658 spreken van 'de vrij adelijcke haefsaten, waartoe ook 't Luneven en 't Leuker behoren.

Bouwgeschiedenis
Het huis werd gebouw voor 1477. Het werd gebouwd in een natte laagte tussen twee zandruggen. De grachten omringden zowel De Weijer als de Elzendonck. Rond 1700 werden de twee panden uitgebouwd tot een residentiële woning met een open voorplein door vleugels omgeven. De kapel stamt uit het eind van de negentiende eeuw toen de zusters van JMJ het huis betrokken.

Literatuur
Beltman, M./Cuijk, H.J. van, Kastelen, Kerken, Kapellen en Kloosters in de Gemeente Boxmeer, 2003, p. 20-22

Bescherming gebouw
Status:

Bescherming terrein
Status:

Bestemming
Bestemmingsplan: N
Bestemming:

Auteur en datum
Auteur: P.J. van der Wielen
Beschrijving gemaakt: 22-11-2003

Overig onderzoek
Stichting Cultureel Erfgoed Boxmeer