Oertken, 't / 't Oirtje / 't Bekeroortje

BASISREGISTRATIE [?]

Object
Oertken, 't / 't Oirtje / 't Bekeroortje

Locatie
Adres: Staaiweg, ong.
Vierlingsbeek
Gemeente Boxmeer
Provincie Noord-Brabant

Het huis lag ten oosten van Vierlingsbeek, aan de westoever van de Maas, ongeveen 350 meter ten zuiden van de Staaiweg.

Typologie

De typologie van dit kasteel is vooralsnog onbekend.

Etymologie
Men denkt dat de naam werd afgeleid van het feit dat er bij de bouw veelvuldig gebruik werd gemaakt van ijzeroer; naar mijn mening wordt er met oertken, oortje is oordje, plaats mee bedoeld [Van der Wielen].

Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: 23-11-2003

Huidige functie:

Ter plekke is niets visueels aantoonbaar. Vanuit de lucht kan men echter de contouren van de omwallingen en grachten nog aanwijzen [Van der Wielen].

Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Grondgebruik:

Het kasteel werd gebouwd nabij en deels op de resten van een Romeinse uitkijkpost. De fundamenten liggen nog steeds direct onder het maaiveld en bestaan uit baksteen en zandsteen en uit broeksteen of ijzeroer. De omwalling is nog herkenbaar.

Afmetingen

Oudste vermelding
Datum: 1403
Bron:

"'dat Oertken'"

Het Oertken komt voor het eerst in 1403 voor in de geschreven bronnen. Er wordt dan geschreven: 'dat Huijs tot Vierlinxbeke met graven ende cingelgraven, met eenen weerdt, daer dat huijs op staet, geheiten dat Oertke' [Van der Wielen].

Bezitsgeschiedenis
Tot 1403, het jaar van de oudste vermelding, was 't Oertken bezit van de heren van Cuijk. In 1458 kwam het huis aan Johan van Gelre, bastaardzoon van hertog Arnold van Gelre. In 1775 werd het huis beleend aan baron d'Overschie de Neeryssche uit de buurt van Rotterdam. Of de baron op het kasteel gewoond heeft is niet bekend [Van der Wielen].

Historische betekenis
Het kasteel lag op een strategisch gekozen plaats, van Romeinse oorsprong, nabij een oude oversteek van de Maas en beschermd door een moerassige beekmonding (Molenbeek) [Van der Wielen].

Bouwgeschiedenis
De oudste vermelding dateert uit 1403 op en nabij de resten van een Romeinse uitkijkpost. Op kaarten uit 1890 is geen spoor meer te vinden van 't Oertken. Vanuit de lucht zijn de grachten en omwallingen in het landschap nog te traceren [Van der Wielen].

Afbeeldingen
- Kadastrale minuut, 1811-1832, Maashees en Overloon, Noord Brabant. Sectie B, blad 2, 1(http://watwaswaar.nl/#dk-JM-6-ed-1v-1-43pw-1IyO---4B1, geraadpleegd op 02-11-2011).- Google Earth foto, 2011, locatie Bekeroortje, 't Oertjen (Documentatiecentrum NKS, digitale documentatie).

Bronnen
N.v.t.

Literatuur
- Aa., van der, A. J., 1839, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, Gorinchem, dl. 2, 213.- Boven, M.M.A. van, 1982, Kastelen in Brabant. ‘Van Burcht tot Landhuis’, ’s-Hertogenbosch, 146.- Brand, M.P.J. van den, 1979, 'Een schets van het voormalig kasteel het Oirtken of Urtje bij Veerhuis de Stqaai te Vierlingsbeek', Merlet, jaargang 15, 26-27.- Fierst, R. van, 2004, Kastelen, Kerken, Kapellen, Kloosters in de gemeente Boxmeer; Een historisch overzicht van de wereldlijke kerkelijke bouwwerken, Boxmeer, 26-27.- Klok, R.K., 1981, De Bescherming van voormalige kasteelplaatsen in Nederland, in: Hoekstra, T.J., H.L. Janssen, I.W.L. Moerman (eds.), Liber Castellorum Veertig variaties op het thema kasteel, Zutphen, 32.

Documentatie
NKS documentatiecentrum

Bescherming gebouw
Status:

Bescherming terrein
Status: (ODB nummer: 46104)

Bestemming
Bestemmingsplan:
Bestemming:

Auteur en datum
Auteur: P.J. van der Wielen / Maartje Verhoeckx
Beschrijving gemaakt: 23-11-2003 / 02-11-2011

Bouwhistorisch onderzoek RCE
N.v.t.

Archeologisch onderzoek RCE
1968: ROB, G. Beex - visuele inspectie1969: ROB, R.H.J. Klok - visuele inspectie

Overig onderzoek
N.v.t.

Geomorfologische codering
2R8, Rivierdalbodem, laaggelegen

Bodemkundige codering
Rd90C, Kalkloze ooivaaggronden; zware zavel en lichte klei

Basisregistratie - er zijn in ieder geval gegevens over naam en locatie van het object, en verwijzingen naar de beschikbare afbeeldingen, literatuur, documentatie en bronnen. Aan de hand van deze informatie kan eenieder die geïnteresseerd is zich gaan verdiepen in het desbetreffende kasteel. Het is de bedoeling dat deze basisregistratie-beschrijvingen in de toekomst tot volwaardige beschrijvingen worden uitgebreid.
In bewerking - de beschrijvingen zijn veelal voorzien van meer uitgebreide informatie over de geschiedenis en bouwgeschiedenis van het kasteel. Deze beschrijvingen zijn echter nog niet door de wetenschappelijke redactie van het Kastelenlexicon gezien, of moeten nog bijgewerkt worden naar aanleiding van redactie-opmerkingen.
Volledig - deze beschrijvingen zijn door de redactie gezien en goedgekeurd.