Elzendonck

IN BEWERKING [?]

Object
Elzendonck

Locatie
Adres: De Raetsingel
Boxmeer
Gemeente Boxmeer
Provincie Noord-Brabant

Het lag vroeger achter huis De Weijer binnen dezelfde gracht.

Typologie

De oorspronkelijke hoeve Ingen Elsen behoorde voorheen tot het goed De Weijer. Eind zestiende eeuw werd het goed gesplitst en later werd de Elzendonck verbouwd tot herenhuis.

Etymologie
Donk is een zandige verhoging in een moerassig gebied, waar Elzen vaak veel voorkwamen.

Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: 22-11-2003

Van het huis is niets meer over.

Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Grondgebruik:

Op de plaats waar eens de Elzendonck stond zitten nog restanten van gewelven in de grond.

Afmetingen

Oudste vermelding
Datum: 1598
Bron: Akte uit 1598

"'Hoffstadt genamt IngenElsen'"

Akten uit 1598, 1618 en 1658 zeggen dat Gravin Maria, 'geboorene van Nassau, Vrijvrouwe en Regente van Boxmeer' en graaf Frederik van den Bergh oude rechten hebben over het 'Adelijke huijs ende Hoffstadt genamt IngenElsen' en over 'de vrij adelijcke Haefsaten den Weijer, het Luijnven, en het Lueker.'

Bezitsgeschiedenis
In 1598 krijgt Barthold Petri de Elzendonck van Maria van Nassau. Drost Petri of Peters kwam enige jaren daarna al te overlijden waarna zijn weduwe hertrouwde met Abraham van Daell. Na twee generaties Van Daell kwam de Elzendonck in bezit van Oswald de Raet. In 1777 huwde erfdochter Cornelia de Raet met Philippus Hengst. In 1831 vermaakte Cornelia het landgoed en huis bij testament aan haar rentmeester, die het gelijk doorverkocht aan Cornelia's neef Joseph Hengst, burgemeester van Boxmeer en lid van de Eerste Kamer. Diens zoon Clemens woonde tot aan zijn dood op de Elzendonck. Eind 1938 werden de zusters van JMJ(Jezus Maria Jozef) na vele juridische ontwikkelingen eigenaresse van het goed.

Historische betekenis
Het was een soort dependance van het Hof te Boxmeer.

Bouwgeschiedenis
In 1598 werd de hoeve Ingen Elsen afgescheiden van het goed De Weijer, en werd het verbouwd tot een statig patriciërshuis. Rond 1750 werd er achter het omgrachte huis een prachtig lustpark aangelegd, waarvan het ontwerp bewaard is gebleven. In die tijd heeft de Elzendonck recht van zwanendrift en duifhuis. In 1939 werd het huis, ondanks een eerder gegeven 'oprechte' belofte het huis niet te slopen, door de zusters van JMJ met de grond gelijk gemaakt. Ook de stal, koetshuis, boothuis en paviljoen werden afgebroken en de zijgrachten met puin gedempt.

Afbeeldingen
-Huis Elzendonk omstreeks 1920, foto's, Boxmeer, Stichting Cultureel Erfgoed

Bronnen

Literatuur
Beltman, M./Cuijk, H.J. van, Kastelen, Kerken, Kapellen en Kloosters in de Gemeente Boxmeer, 2003, p. 20-23

Documentatie

Bescherming gebouw
Status:

Bescherming terrein
Status:

Bestemming
Bestemmingsplan: N
Bestemming:

Auteur en datum
Auteur: P.J. van der Wielen
Beschrijving gemaakt: 22-11-2003

Bouwhistorisch onderzoek RCE

Archeologisch onderzoek RCE

Overig onderzoek
Stichting Cultureel Erfgoed Boxmeer

Geomorfologische codering

Bodemkundige codering

Basisregistratie - er zijn in ieder geval gegevens over naam en locatie van het object, en verwijzingen naar de beschikbare afbeeldingen, literatuur, documentatie en bronnen. Aan de hand van deze informatie kan eenieder die geïnteresseerd is zich gaan verdiepen in het desbetreffende kasteel. Het is de bedoeling dat deze basisregistratie-beschrijvingen in de toekomst tot volwaardige beschrijvingen worden uitgebreid.
In bewerking - de beschrijvingen zijn veelal voorzien van meer uitgebreide informatie over de geschiedenis en bouwgeschiedenis van het kasteel. Deze beschrijvingen zijn echter nog niet door de wetenschappelijke redactie van het Kastelenlexicon gezien, of moeten nog bijgewerkt worden naar aanleiding van redactie-opmerkingen.
Volledig - deze beschrijvingen zijn door de redactie gezien en goedgekeurd.