Moersbergen
VOLLEDIG [?]
algemeen | omschrijving | bezits- en bouwgeschiedenis | afbeeldingen, literatuur en documentatie | verdere informatie | terug naar de lijst
Object
Moersbergen
Moersbergen
Locatie
Adres: Moersbergselaan 17, 3941 BW Doorn
Doorn
Gemeente Utrechtse Heuvelrug
Provincie Utrecht
Het kasteel Moersbergen is gelegen aan het eind van de Moersbergselaan, ongeveer 1 km. ten zuiden van de weg Doorn-Driebergen. Het ligt aan de rand van het ontginningsgebied rond de Langbroekerwetering.
Adres: Moersbergselaan 17, 3941 BW Doorn
Doorn
Gemeente Utrechtse Heuvelrug
Provincie Utrecht
Het kasteel Moersbergen is gelegen aan het eind van de Moersbergselaan, ongeveer 1 km. ten zuiden van de weg Doorn-Driebergen. Het ligt aan de rand van het ontginningsgebied rond de Langbroekerwetering.
Typologie
Het oudste gedeelte van het kasteel was een rechthoekige zaalbouw op de zuid-west hoek.
Het oudste gedeelte van het kasteel was een rechthoekige zaalbouw op de zuid-west hoek.
Etymologie
De naam is wellicht te verklaren als een verhoging (bergen) in een moerasachtig gebied (moer).
De naam is wellicht te verklaren als een verhoging (bergen) in een moerasachtig gebied (moer).
Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: 16 februari 1997
Huidige functie:
Het kasteel bestaat uit een L-vormig gebouw met in de oksel een ommuurde binnenplaats met uitspringende hoektoren. Het huis telt twee bouwlagen boven een kelder en heeft een L-vormig dak, gedekt met leien. De gevels zijn voorzien van kruis- en kloostervensters. De oost- en westgevel bevatten uitbouwen waarin spiltrappen zijn ondergebracht.
Laatst bijgewerkt: 16 februari 1997
Huidige functie:
Het kasteel bestaat uit een L-vormig gebouw met in de oksel een ommuurde binnenplaats met uitspringende hoektoren. Het huis telt twee bouwlagen boven een kelder en heeft een L-vormig dak, gedekt met leien. De gevels zijn voorzien van kruis- en kloostervensters. De oost- en westgevel bevatten uitbouwen waarin spiltrappen zijn ondergebracht.
Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Grondgebruik:
Het van oorsprong 15de-eeuwse kasteel, dat sterk werd verbouwd in later eeuwen, is intact en in 1927 teruggerestaureerd naar de (vermeende) 18de-eeuwse uitmonstering.
Zichtbaar:
Grondgebruik:
Het van oorsprong 15de-eeuwse kasteel, dat sterk werd verbouwd in later eeuwen, is intact en in 1927 teruggerestaureerd naar de (vermeende) 18de-eeuwse uitmonstering.
Afmetingen
Het huidige gebouw heeft een L-vorm met in de oksel een binnenplaats met uitspringende hoektoren. De maat van de hoofdburcht, 25 x 21 m, is de maat van de L-vorm, zonder de uitspringende hoektoren, maar wel met de 16de-eeuwse uitbouwen aan de oostzijde.
Het huidige gebouw heeft een L-vorm met in de oksel een binnenplaats met uitspringende hoektoren. De maat van de hoofdburcht, 25 x 21 m, is de maat van de L-vorm, zonder de uitspringende hoektoren, maar wel met de 16de-eeuwse uitbouwen aan de oostzijde.
Fysisch-geografische situering
Het kasteel is gefundeerd op de voet van de stuw- en perswal, de Utrechtse Heuvelrug (Coppelmans 2005, nr. 56).
Het kasteel is gefundeerd op de voet van de stuw- en perswal, de Utrechtse Heuvelrug (Coppelmans 2005, nr. 56).
Oudste vermelding
Datum: 1435
Bron: HUA, Coll. Buchel-Booth, inv.nr. 631
"'timmeringe Maersbergen'"
'dat de goederen te Doorn mette timmeringe Maersbergen (nu ab a( [..] Moersbergen genaemt) aengecoft en getimmert sijn bij die van Sleen'
Datum: 1435
Bron: HUA, Coll. Buchel-Booth, inv.nr. 631
"'timmeringe Maersbergen'"
'dat de goederen te Doorn mette timmeringe Maersbergen (nu ab a( [..] Moersbergen genaemt) aengecoft en getimmert sijn bij die van Sleen'
Bezitsgeschiedenis
De oudste vermelding van Moersbergen dateert uit 1435, toen Steven van Waell met het kasteel werd beleend. Eén van de dochters van Steven, Lysbeth, huwde Dirck van Waell en bracht het kasteel in diens geslacht. De laatste op Moersbergen wonende van Waell, was Adolph van Waell. Zijn enige dochter, Catharina, huwde Johan van Oostrum en bracht in 1637 Moersbergen in diens geslacht. In 1698 erfde hun kleindochter het huis en verkocht het aan Cornelis de Boodt. Een dochter van Cornelis, Cornelia, huwde Johan Daniel d'Ablaing en bij haar dood ging Moersbergen over in het geslacht d'Ablaing. Het goed is tijdens een publieke veiling op 7 maart 1860 gesplitst. Het kasteel en een deel van de grond, in totaal 300 ha, werden gekocht door Vincent d'Ablaing. Zijn neef Frank zag zich gedwongen het kasteel op 22 april 1897 op een publieke veiling te verkopen. Op deze veiling werd het goed weer gesplitst en het kasteel en een deel van de grond werden gekocht door Anna Catharina Luden. Na haar dood nam haar oudste volle neef, mr Jan A.W. Luden, het kasteel tegen taxatie uit de boedel over. Hij verhuurde het kasteel. In 1962 vermaakte hij het kasteel aan de stichting 'het Utrechts Landschap', dat het gebouw eveneens verhuurt.
De oudste vermelding van Moersbergen dateert uit 1435, toen Steven van Waell met het kasteel werd beleend. Eén van de dochters van Steven, Lysbeth, huwde Dirck van Waell en bracht het kasteel in diens geslacht. De laatste op Moersbergen wonende van Waell, was Adolph van Waell. Zijn enige dochter, Catharina, huwde Johan van Oostrum en bracht in 1637 Moersbergen in diens geslacht. In 1698 erfde hun kleindochter het huis en verkocht het aan Cornelis de Boodt. Een dochter van Cornelis, Cornelia, huwde Johan Daniel d'Ablaing en bij haar dood ging Moersbergen over in het geslacht d'Ablaing. Het goed is tijdens een publieke veiling op 7 maart 1860 gesplitst. Het kasteel en een deel van de grond, in totaal 300 ha, werden gekocht door Vincent d'Ablaing. Zijn neef Frank zag zich gedwongen het kasteel op 22 april 1897 op een publieke veiling te verkopen. Op deze veiling werd het goed weer gesplitst en het kasteel en een deel van de grond werden gekocht door Anna Catharina Luden. Na haar dood nam haar oudste volle neef, mr Jan A.W. Luden, het kasteel tegen taxatie uit de boedel over. Hij verhuurde het kasteel. In 1962 vermaakte hij het kasteel aan de stichting 'het Utrechts Landschap', dat het gebouw eveneens verhuurt.
Bouwgeschiedenis
Het oudste deel van het kasteel, een rechthoekige zaalbouw op de zuidwesthoek, dateert waarschijnlijk uit het eind van de veertiende of het begin van de vijftiende eeuw. In het eerste kwart van die eeuw werd aan de zuidoostkant een eenlaagse vleugel met een kap toegevoegd. Aan het eind van die eeuw verrees een noordelijke vleugel. Wegens verbouwingen in later tijd is van deze laatste vleugel niets zichtbaars meer over. Uitbreidingen volgden in de zestiende eeuw (traptoren en vijfzijdige uitbouw aan oostzijde en duiventoren aan de noordkant) en in de zeventiende eeuw (verhoging van de zuidoostvleugel en de bouw van een toren met klokvormige spits tegen de zuidvleugel, wijziging van de toegang met trappenhuis aan de westkant van het gebouw). Bij twee verbouwingen in de negentiende eeuw kreeg het huis door het aanbrengen van spitsboogvensters en pleisterwerk een neogotisch uiterlijk. Een aantal kamers werd opnieuw gedecoreerd. De gevolgen voor de plattegrond waren gering. Het torentje aan de zuidkant werd gesloopt. Bij een reconstructie in 1927 van de hand van de architect Berden werd al het pleisterwerk weer afgenomen en werden de vensters door kruiskozijnen vervangen. Bij het trappenhuis werd een muur weggebroken waardoor een grote hal ontstond (tekst A. Viersen).
Het oudste deel van het kasteel, een rechthoekige zaalbouw op de zuidwesthoek, dateert waarschijnlijk uit het eind van de veertiende of het begin van de vijftiende eeuw. In het eerste kwart van die eeuw werd aan de zuidoostkant een eenlaagse vleugel met een kap toegevoegd. Aan het eind van die eeuw verrees een noordelijke vleugel. Wegens verbouwingen in later tijd is van deze laatste vleugel niets zichtbaars meer over. Uitbreidingen volgden in de zestiende eeuw (traptoren en vijfzijdige uitbouw aan oostzijde en duiventoren aan de noordkant) en in de zeventiende eeuw (verhoging van de zuidoostvleugel en de bouw van een toren met klokvormige spits tegen de zuidvleugel, wijziging van de toegang met trappenhuis aan de westkant van het gebouw). Bij twee verbouwingen in de negentiende eeuw kreeg het huis door het aanbrengen van spitsboogvensters en pleisterwerk een neogotisch uiterlijk. Een aantal kamers werd opnieuw gedecoreerd. De gevolgen voor de plattegrond waren gering. Het torentje aan de zuidkant werd gesloopt. Bij een reconstructie in 1927 van de hand van de architect Berden werd al het pleisterwerk weer afgenomen en werden de vensters door kruiskozijnen vervangen. Bij het trappenhuis werd een muur weggebroken waardoor een grote hal ontstond (tekst A. Viersen).
Afbeeldingen
- Het kasteel uit het noordoosten, Roelant Roghman, 1646, tekening in zwart krijt, penseel in grijs, 356 x 488 mm, Amsterdam, Rijksprentenkabinet (RPK), inv.nr. 1893 A 2751 (Hermans, 1995, 313).- Het kasteel met een deel van de voorburcht uit het noorden, N.N., ca 1655, RAU, top. atlas nr. 1119-26 (Hermans, 1995, 314).- Het kasteel uit het zuidoosten, L.P. Serrurier naar Pronk, 1731, HUA. top. atlas nr. M1613.- Het kasteel uit het noorden, L.P. Serrurier naar Pronk, 1731, HUA, top. atlas nr. M1612- Het kasteel uit het noorden, Jan de Beijer, 1750, tekening in kleur, 162 x 213 mm, KHA, MCK/392 (Hermans, 1995, 315).- Het kasteel uit het noordwesten, H. de Winter, RPK, inv.nr. ? - Plattegronden van kasteel Moersbergen, kelderniveau en begane grond, naar bouwhistorisch onderzoek door A. Viersen (Van Groningen 1999, 70).- Kadastrale minuut, 1829, Gemeente Doorn, Utrecht, Sectie A, blad 5, nr. 473 (http://watwaswaar.nl/#XI-Tg-6-ed-1v-1-3N8i-207U---25T, geraadpleegd op 07-07-2010).- Plattegrond van de kasteel Moersbergen, vóór de verbouwing van 1927, 1925, door R.G. Bosch van Drakestein naar H.J. Meijerink (Hermans, 1995, 316).- Google Earth foto, 2010, Locatie Moersbergen (Documentatiecentrum NKS, digitale documentatie).
- Het kasteel uit het noordoosten, Roelant Roghman, 1646, tekening in zwart krijt, penseel in grijs, 356 x 488 mm, Amsterdam, Rijksprentenkabinet (RPK), inv.nr. 1893 A 2751 (Hermans, 1995, 313).- Het kasteel met een deel van de voorburcht uit het noorden, N.N., ca 1655, RAU, top. atlas nr. 1119-26 (Hermans, 1995, 314).- Het kasteel uit het zuidoosten, L.P. Serrurier naar Pronk, 1731, HUA. top. atlas nr. M1613.- Het kasteel uit het noorden, L.P. Serrurier naar Pronk, 1731, HUA, top. atlas nr. M1612- Het kasteel uit het noorden, Jan de Beijer, 1750, tekening in kleur, 162 x 213 mm, KHA, MCK/392 (Hermans, 1995, 315).- Het kasteel uit het noordwesten, H. de Winter, RPK, inv.nr. ? - Plattegronden van kasteel Moersbergen, kelderniveau en begane grond, naar bouwhistorisch onderzoek door A. Viersen (Van Groningen 1999, 70).- Kadastrale minuut, 1829, Gemeente Doorn, Utrecht, Sectie A, blad 5, nr. 473 (http://watwaswaar.nl/#XI-Tg-6-ed-1v-1-3N8i-207U---25T, geraadpleegd op 07-07-2010).- Plattegrond van de kasteel Moersbergen, vóór de verbouwing van 1927, 1925, door R.G. Bosch van Drakestein naar H.J. Meijerink (Hermans, 1995, 316).- Google Earth foto, 2010, Locatie Moersbergen (Documentatiecentrum NKS, digitale documentatie).
Bronnen
HUA, Coll. Buchel-Booth, inv.nr. 631
HUA, Coll. Buchel-Booth, inv.nr. 631
Literatuur
- Clifford Kocq van Breugel, J.R., 1966, Kastelenboek Provincie Utrecht, Utrecht, 165-167.- Groningen, C. L. van, 1999, De Utrechtse Heuvelrug. De Stichtse Lustwarande. Buitens in het groen. Zwolle / Zeist, 69-72. - Hermans, D.B.M., 1995, 'Moersbergen', in: B. Olde Meierink, e.a, Kastelen en Ridderhofsteden in Utrecht, Utrecht, 313-317.- Kolman, C., B. Olde Meierink, R. Stenvert, 1996, Monumenten in Nederland. Utrecht, Zeist/Zwolle, 111.- Luden, J., 1925, 'Moersbergen' Geschiedenis van het gebouw (voor zoover my bekend), s.l. s.a. [Overveen], typoscript in bezit NKS.- Luden, J., 1925, Nota betreffende 'Moersbergen', s.l s.a. [Overveen], typoscript in bezit NKS.- N.N., 1960, 'Kasteel Moersbergen te Doorn', in: F.W. van Gulick red., Nederlandse kastelen en landhuizen, s.l. s.a., 245-249 (herdruk van een artikel in Cobouw).- Uijl, W.F.J. den, 1921, 'Het huis Moersbergen', Buiten 15, 13, 148-150.
- Clifford Kocq van Breugel, J.R., 1966, Kastelenboek Provincie Utrecht, Utrecht, 165-167.- Groningen, C. L. van, 1999, De Utrechtse Heuvelrug. De Stichtse Lustwarande. Buitens in het groen. Zwolle / Zeist, 69-72. - Hermans, D.B.M., 1995, 'Moersbergen', in: B. Olde Meierink, e.a, Kastelen en Ridderhofsteden in Utrecht, Utrecht, 313-317.- Kolman, C., B. Olde Meierink, R. Stenvert, 1996, Monumenten in Nederland. Utrecht, Zeist/Zwolle, 111.- Luden, J., 1925, 'Moersbergen' Geschiedenis van het gebouw (voor zoover my bekend), s.l. s.a. [Overveen], typoscript in bezit NKS.- Luden, J., 1925, Nota betreffende 'Moersbergen', s.l s.a. [Overveen], typoscript in bezit NKS.- N.N., 1960, 'Kasteel Moersbergen te Doorn', in: F.W. van Gulick red., Nederlandse kastelen en landhuizen, s.l. s.a., 245-249 (herdruk van een artikel in Cobouw).- Uijl, W.F.J. den, 1921, 'Het huis Moersbergen', Buiten 15, 13, 148-150.
Documentatie
N.v.t.
N.v.t.
Coördinaten
Coordinaten: 52° 1'37.44''N, 5°19'12.49''O
Kaartblad: 39B , x: 150.397, y: 448.749, precisie 3
Coordinaten: 52° 1'37.44''N, 5°19'12.49''O
Kaartblad: 39B , x: 150.397, y: 448.749, precisie 3
Bescherming gebouw
Status: (511554 )
Monumentnummer: 511554
ODB Beschrijving:' HOOFDGEBOUW (Moersbergen). Het in oorsprong vijftiende-eeuwse hoofdgebouw is in de loop van de eeuwen verschillende malen uitgebreid en in 1824 en 1866 verbouwd in neogotische stijl. Van deze verbouwingen zijn echter geen sporen meer terug te vinden daar het gebouw in 1927 door de architect J.W.H. Berden in 'oude' staat is terug gerestaureerd. Hierbij zijn de plattegrond, de opstanden en de daken gewijzigd. Alleen de L-vormige grondslag waarop het kasteel is gebouwd heeft in hoofdlijnen weinig veranderingen ondergaan. Het kasteel omvat twee nagenoeg vierkante bouwlichamen namelijk een voorbouw (noordoost) van 8.70 bij 8.50m en een achterbouw (zuid) van 16.20 bij 16.50m, die samen met de gekanteelde muren aan de noordwest- en westzijde met een zestiende-eeuwse duiventoren op de hoek een carré-vormig binnenplein omsluiten. Het bakstenen bouwlichaam bestaat uit een souterrain, twee bouwlagen en een kapverdieping onder een L-vormig schilddak met leien in maasdekking. De gevels zijn versierd met muurankers en kennen een invulling van getraliede souterrainlichten, kruis- en kloostervensters voorzien van luiken. De vele dakkapellen, schoorstenen, smeedijzeren versieringen en vier torens geven het kasteel een schilderachtig aanzien. De torens zijn bekroond door met leien gedekte ingesnoerde spitsen. Het vooraanzicht van het huis is samengesteld uit de voorgevel van de voorbouw, de gekanteelde verbindingsmuur met toegangspoort en de duiventoren. De voorgevel is drie vensterassen breed met kruisvensters en twee getraliede souterrainlichten. Aansluitend is de muur uit 1824, en weer veranderd met kantelen in 1866, met links een getoogde toegangspoort, die wordt benadrukt door een trapgevel. De op vierkante grondslag opgetrokken bakstenen duiventoren bevat rondom in de bovenste geleding zes vlieggaten die in piramidevorm zijn gerangschikt. De ingang is in de binnenhoek van de L-vorm gesitueerd, in een uitbouw aan de plaats. De binnengevels kennen een regelmatige vensterinvulling. De lange oostgevel wordt getypeerd door de twee torens en het grote terras links hiervan. In de torens en het rechter gevelgedeelte zijn kloostervensters en vensterlichten opgenomen, in het linker gevelgedeelte kruisvensters. Het grote rechthoekige terras is voorzien van een gemetselde balustrade. De vier traveeën brede zuidgevel bevat kruisvensters, souterrainlichten en in het midden is op de verdieping een kloostervenster geplaatst. Ook de westgevel laat een verschillend gebruik van vensters zien. Deze gevel wordt gedomineerd door een grote traptoren en eem vijfzijdige uitbouw. Een lage gekanteelde muur verbindt de westgevel met de duiventoren. In het INTERIEUR zijn enkele negentiende-eeuwse stucplafonds en schouwen'. Waardering HOOFDGEBOUW (Moersbergen) van algemeen belang: - vanwege de ouderdom; - vanwege de bouwgeschiedenis; - als representatief voorbeeld van een huis dat in kasteelachtige vorm is teruggebracht; - voor het oeuvre van de architect J.W.H. Berden; - vanwege de kenmerkende ligging binnen de historische tuin- en parkaanleg; - vanwege de functioneel-ruimtelijke relatie met de andere onderdelen van de buitenplaats'.
Status: (511554 )
Monumentnummer: 511554
ODB Beschrijving:' HOOFDGEBOUW (Moersbergen). Het in oorsprong vijftiende-eeuwse hoofdgebouw is in de loop van de eeuwen verschillende malen uitgebreid en in 1824 en 1866 verbouwd in neogotische stijl. Van deze verbouwingen zijn echter geen sporen meer terug te vinden daar het gebouw in 1927 door de architect J.W.H. Berden in 'oude' staat is terug gerestaureerd. Hierbij zijn de plattegrond, de opstanden en de daken gewijzigd. Alleen de L-vormige grondslag waarop het kasteel is gebouwd heeft in hoofdlijnen weinig veranderingen ondergaan. Het kasteel omvat twee nagenoeg vierkante bouwlichamen namelijk een voorbouw (noordoost) van 8.70 bij 8.50m en een achterbouw (zuid) van 16.20 bij 16.50m, die samen met de gekanteelde muren aan de noordwest- en westzijde met een zestiende-eeuwse duiventoren op de hoek een carré-vormig binnenplein omsluiten. Het bakstenen bouwlichaam bestaat uit een souterrain, twee bouwlagen en een kapverdieping onder een L-vormig schilddak met leien in maasdekking. De gevels zijn versierd met muurankers en kennen een invulling van getraliede souterrainlichten, kruis- en kloostervensters voorzien van luiken. De vele dakkapellen, schoorstenen, smeedijzeren versieringen en vier torens geven het kasteel een schilderachtig aanzien. De torens zijn bekroond door met leien gedekte ingesnoerde spitsen. Het vooraanzicht van het huis is samengesteld uit de voorgevel van de voorbouw, de gekanteelde verbindingsmuur met toegangspoort en de duiventoren. De voorgevel is drie vensterassen breed met kruisvensters en twee getraliede souterrainlichten. Aansluitend is de muur uit 1824, en weer veranderd met kantelen in 1866, met links een getoogde toegangspoort, die wordt benadrukt door een trapgevel. De op vierkante grondslag opgetrokken bakstenen duiventoren bevat rondom in de bovenste geleding zes vlieggaten die in piramidevorm zijn gerangschikt. De ingang is in de binnenhoek van de L-vorm gesitueerd, in een uitbouw aan de plaats. De binnengevels kennen een regelmatige vensterinvulling. De lange oostgevel wordt getypeerd door de twee torens en het grote terras links hiervan. In de torens en het rechter gevelgedeelte zijn kloostervensters en vensterlichten opgenomen, in het linker gevelgedeelte kruisvensters. Het grote rechthoekige terras is voorzien van een gemetselde balustrade. De vier traveeën brede zuidgevel bevat kruisvensters, souterrainlichten en in het midden is op de verdieping een kloostervenster geplaatst. Ook de westgevel laat een verschillend gebruik van vensters zien. Deze gevel wordt gedomineerd door een grote traptoren en eem vijfzijdige uitbouw. Een lage gekanteelde muur verbindt de westgevel met de duiventoren. In het INTERIEUR zijn enkele negentiende-eeuwse stucplafonds en schouwen'. Waardering HOOFDGEBOUW (Moersbergen) van algemeen belang: - vanwege de ouderdom; - vanwege de bouwgeschiedenis; - als representatief voorbeeld van een huis dat in kasteelachtige vorm is teruggebracht; - voor het oeuvre van de architect J.W.H. Berden; - vanwege de kenmerkende ligging binnen de historische tuin- en parkaanleg; - vanwege de functioneel-ruimtelijke relatie met de andere onderdelen van de buitenplaats'.
Bescherming terrein
Status:
Status:
Bestemming
Bestemmingsplan: J (Bestemmingsplan Buitengebied Doorn, vastgesteld 2011-05-30.)
Bestemming: (Kantoor)
Bestemming:
Bestemmingsplan: J (Bestemmingsplan Buitengebied Doorn, vastgesteld 2011-05-30.)
Bestemming: (Kantoor)
Bestemming:
Auteur en datum
Auteur: D.B.M. Hermans
Beschrijving gemaakt: 2 juli 1998
Auteur: D.B.M. Hermans
Beschrijving gemaakt: 2 juli 1998
Bouwhistorisch onderzoek RCE
Archeologisch onderzoek RCE
N.v.t.
N.v.t.
Overig onderzoek
N.v.t.
N.v.t.
Geomorfologische codering
3L6, Gordeldekzandwelving (+/- oud bouwlanddek)
3L6, Gordeldekzandwelving (+/- oud bouwlanddek)
Bodemkundige codering
U39Tnr108--, Hoge zwarte enkeerdgronden; leemarm en zwak lemig fijn zand.
U39Tnr108--, Hoge zwarte enkeerdgronden; leemarm en zwak lemig fijn zand.
Prent: collectie NKS
Ansicht: collectie NKS
Basisregistratie - er zijn in ieder geval gegevens over naam en locatie van het object, en verwijzingen naar de beschikbare afbeeldingen, literatuur, documentatie en bronnen. Aan de hand van deze informatie kan eenieder die geïnteresseerd is zich gaan verdiepen in het desbetreffende kasteel. Het is de bedoeling dat deze basisregistratie-beschrijvingen in de toekomst tot volwaardige beschrijvingen worden uitgebreid.
In bewerking - de beschrijvingen zijn veelal voorzien van meer uitgebreide informatie over de geschiedenis en bouwgeschiedenis van het kasteel. Deze beschrijvingen zijn echter nog niet door de wetenschappelijke redactie van het Kastelenlexicon gezien, of moeten nog bijgewerkt worden naar aanleiding van redactie-opmerkingen.
Volledig - deze beschrijvingen zijn door de redactie gezien en goedgekeurd.
In bewerking - de beschrijvingen zijn veelal voorzien van meer uitgebreide informatie over de geschiedenis en bouwgeschiedenis van het kasteel. Deze beschrijvingen zijn echter nog niet door de wetenschappelijke redactie van het Kastelenlexicon gezien, of moeten nog bijgewerkt worden naar aanleiding van redactie-opmerkingen.
Volledig - deze beschrijvingen zijn door de redactie gezien en goedgekeurd.