Object
Bramel, Den

Locatie
Adres: Almenseweg 47, 7251 HN Veldwijk
Veldwijk
Gemeente Gemeente Vorden
Provincie Gelderland

Den Bramel ligt ten noorden van het dorp langs de weg naar Almen.

Typologie

De typologie van een mogelijk middeleeuws huis is niet duidelijk.

Etymologie
Waarschijnlijk is de naam 'Den Bramel' samengesteld uit de vruchtnaam 'braam' en het woord 'loo', wat bos betekent.

Huidige situatie
Den Bramel heeft na de negentiende eeuw geen ingrijpende veranderingen meer ondergaan. Op het voorplein van het huis staat nog een theekoepel uit de negentiende eeuw. Bij de bouw van dit koepeltje heeft men gebruik gemaakt van onderdelen van een orgelfront, zoals een balustrade, kolommen en engeltjes. Verder staan in het park rond het huis nog een oranjerie en een hoeve met stallen uit het midden van de negentiende eeuw.

Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Grondgebruik:

Van het middeleeuwse(?) huis Den Bramel zijn waarschijnlijk delen opgenomen in het nieuwe huis, dat in de zeventiende eeuw gebouwd werd. Vooral in de kelder schijnen nog oude muurresten uit eerdere bouwperioden goed zichtbaar te zijn.

Afmetingen
onbekend

Oudste vermelding
Datum: 1396
Bron: leenregister

In 1396 lijftochtte Gerrit van Bramel zijn echtgenote Jutte aan het goed (Eliëns en Harenberg, 1984, 47).

Bezitsgeschiedenis
De vroegst bekende bezitters van Den Bramel waren Gerrit van Bramel en zijn vrouw Jutte rond 1396. Den Bramel bleef lange tijd in de familie. In 1524 kwam Den Bramel in handen van Mechteld van den Bramel. Zij stierf in 1525. Mechteld had Den Bramel bij testament vermaakt aan haar tante, zuster Jutte in het klooster Isedoorn te Zutphen. Deze Jutte werd in 1536 met het huis beleend, waarbij Lorenzo Vehr als hulder diende. Den Bramel werd in 1538 op Lorenzo getransporteerd. In 1557 werd hij na zijn dood door zijn zoon Willem als heer van Den Bramel opgevolgd. De familie Vehr bleef tijdens de tachtigjarige oorlog katholiek en Spaansgezind. Hierdoor waren zij uitgesloten van openbare ambten. In 1626 werd Willems kleinzoon, die eveneens Willem heette, beleend met Den Bramel. Deze tweede Willem probeerde door het verwerven van grondbezit aanzien te krijgen, aangezien het vervullen van ambten voor hem uitgesloten was. Mogelijk heeft hij kort na 1645 een nieuw huis laten bouwen op zijn landgoed, waarbij hij veel gebruik maakte van oud muurwerk. Willem Vehr kwam in financiële moeilijkheden. Als gevolg daarvan moest hij in 1674 Den Bramel afstaan aan zijn schuldeiser Johan van Hasselt. Aanvankelijk ging dit echter niet door. Na het overlijden van Willem in 1683, noemde zijn zoon Laurens zich nog Heer tot Den Bramel. In 1685 werd Den Bramel dan toch definitief aan Van Hasselt overgedragen. Den Bramel bleef in handen van de familie Van Hasselt tot 1797. In dat jaar werd Jan Reinier ten Behm Wentholt, de schoonzoon van de laatste mannelijke Van Hasselt, met het goed beleend. In 1798 transporteerden deze nieuwe eigenaar en zijn echtgenote Den Bramel op Johan Frederik Nering Bögel en diens echtgenote Maria Elisabeth Hodson. Zij droegen het landgoed op hun beurt in 1804 weer over aan George Frederik Kummich junior. George Frederik Kummich overleed kinderloos in 1811. zijn moeder verkocht het huis in 1824 aan Carel Jan Julius Storm van 's-Gravensande. Hij was getrouwd met Anna Maria van Poppenhuijsen. Dit echtpaar breidde Den Bramel uit met allerlei aankopen. Carel Jan Storm overleed in 1853. In 1892 stierf zijn weduwe van Imilius Frederik Storm. Zij hadden meerdere kinderen, waardoor Den Bramel in 1897 in percelen verkocht moest worden. Het huisperceel met 3,5 hectare grond werd gekocht door Heinrich Thate. Zijn kleinzoon, eveneens Heinrich Thate geheten, bewoont het huis nog steeds.

Bouwgeschiedenis
De oudste vermelding van Den Bramel stamt uit 1396, maar het is onduidelijk wanneer de middeleeuwse voorganger van het huidige huis precies werd gebouwd. Volgens Stenvert, Kolman, Broekhoven en Olde Meierink en Ter Kuile verrees er een eerste huis voor Wilem Vehr in 1645 (waarom dan toch in Lexicon?). Waarschijnlijk heeft Johan van Hasselt tot den Bramel tussen 1720 en 1726 eeuw een nieuw huis laten bouwen op de plaats van het middeleeuwse huis. Het jaartal 1726 op het windijzer van het koetshuis en het jaartal 1735 op de bel in het koepeltorentje van het huis lijken daar eveneens op te wijzen. Johan heeft bij deze herbouw gebruik laten maken van veel oud muurwerk. Vooral in de kelders van Den Bramel zijn de sporen van verschillende bouwperioden aan te wijzen. Imilius Frederik Storm vergrootte en verbeterde, net als zijn vader Carel Jan Julius Storm, zijn bezit. Hierbij bracht ook veranderingen aan huis Den Bramel aan. Hij liet een uitbouwsel aan het huis opknappen in zestiende-eeuwse stijl. In 1881 werden de dakpannen vervangen door leien. Toen men het dak vernieuwde heeft men waarschijnlijk ook de neogotische ingangspartij met balkon en het daktorentje aangebracht. Hiervoor moesten de dubbele stoep en de zandstenen ingangspartij in neoclassicistische stijl wijken. Ook de stalgebouwen verplaatste men naar een andere plaats, rechts van het huis.

Afbeeldingen
-Foto van Den Bramel van voor 1881 (Eliëns en Harenberg, 1984, p. 48).-Den Bramel gezien vanaf de achterzijde. Foto door J. Harenberg (Eliëns en Harenberg, 1984, p. 49).

Literatuur
A. archivaliaB. Gedrukte bronnen en literatuurEliëns, F.M. en J. Harenberg, 1984, Middeleeuwse kastelen van Gelderland. Rijswijk, 47-51.Ter Kuile, E.H., 1958, De monumenten van geschiedenis en kunst. Dl. III. Provincie Gelderland. Tweede stuk: het kwartier van Zutphen. 's-Gravenhage, 149-150.Stenvert, R., C. Kolman, S. Broekhoven en B. Olde Meierink, 2000, Monumenten in Nederland. Gelderland, Zwolle, 318.C. Gedrukte (opgravings-)rapporten en documentatie

Documentatie
?

Bescherming gebouw
Status:

Bescherming terrein
Status:

Bestemming
Bestemmingsplan: ?
Bestemming:

Auteur en datum
Auteur: Wendy Landewé
Beschrijving gemaakt: 1-11-2000

Bouwhistorisch onderzoek RCE
?

Archeologisch onderzoek RCE
?

Overig onderzoek
?