Object
Hatert, Huis

Locatie
Adres: Vossenhof 40, 6534 VH Nijmegen
Nijmegen
Gemeente Nijmegen
Provincie Gelderland

Het restant van huis Hatert ligt tussen de nieuwbouw ten zuidwesten van Nijmegen.

Typologie

Het gaat bij Huis Hatert om een woontoren.

Etymologie
Huis Hatert is waarschijnlijk genoemd naar de familie van Haltart of Hautert. Deze familie behoorde in de veertiende eeuw tot één van de aanzienlijkste geslachten van Nijmegen.

Huidige situatie
Van huis Hatert stat enkel de toren nog. Links achter de toren staat ook nog steeds de boerderij met het opschrift 'Huis Hatert' in de gevel. De boerderij en de toren liggen ingesloten door een nieuwbouwwijk.

Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Grondgebruik:

De toren staat er nog steeds.

Afmetingen
Nog onbekend

Oudste vermelding
Datum: 1532
Bron:

De oudste vermelding stamt uit 1532. In dat jaar werd Roelof van Hatert beleend met de Hatertse toren (Eliëns en Harenberg, 1984, p.166).

Bezitsgeschiedenis
Volgens Eliëns en Harenberg werd Roelof van Hatert in 1532 met de Hatertse toren beleend. Huis Hatert was leenroerig aan het graafschap Meurs. Vanaf 1552 tot 1667 was huis Hatert in bezit van de familie van Bronckhorst. In 1667 kwam het huis Hatert in het bezit van het geslacht Stockheim, doordat de erfdochter van Willem van Bronckhorst, Maria, trouwde met Arnold Werner van Hasselholt, ook wel Stockheim genaamd. Toen deze Arnold Werner van Hasselholt gestorven was, werd huis Hatert door zijn weduwe Maria van Bronckhorst geveild en verkocht aan de hoogste bieder. De nieuwe bezitter van huis Hatert was Justinus de Beyer, die tijdens zijn leven de functies van burgemeester, schepen en rechter van Nijmegen bekleedde. Op 6 juni 1693 werd Justinus de Beyer dan ook beleend met huis Hatert. Na diens dood in 1722 ging de Hatertse toren over op zijn zoon Leonard de Beyer, die secretaris en geschiedschrijver van Nijmegen was. In 1801 werden de nagelaten goederen van de overleden Leonard verkocht aan de koopman Jan Adriaan van Scheers. Van Scheers was lid van de gemeenteraad van Nijmegen en van 1807 tot 1808 burgemeester van die plaats. Hij kwam door de koop in het bezit van een morgen bouwland, den akkermaal daar beneven, een dennebosje ten einde de steenakker, de Hatertse toren, met desselfs behuisinge, een boerenwoning, een schuur, een boomgaard, twee tuinen, een visvijver, een klein tuintje achter het huis, nieuw geplante cingels, een bos van oude eikebomen, een morgen moestuin of bouwland en een halve morgen bouwland met de naam de Zijpe. Van 1828 tot1850 was het huis eigendom van de Nijmeegse stadsgeneesheer Pieter Steffanus Scheers. Sinds 1956 is huis Hatert eigendom van de gemeente Nijmegen.

Bouwgeschiedenis
In 1532 kreeg Roelof van Hatert de Hatertse toren in leen. De toren moet er dus voor 1532 dus al gestaan hebben. Eliëns en Harenberg vermelden dat de toren is gebouwd in de eerste helft van de zestiende eeuw. Daarbij heeft men gebuikt gemaakt van verschillende soorten kloostermoppen. Het muurwerk van de toren verschilt in dikte van 60 tot 70 centimeter. Daarbij is de muurdikte aan de voorkant van de toren groter dan aan de achterkant ervan. Het muurwerk versmalt halverwege de tweede verdieping. Dit en het feit, dat vanaf die hoogte de kleur van de steen verschilt van de kleur van andere steensoort, wijst erop dat de toren later verhoogd is. In de zeventiende eeuw bouwde men tegen de toren een woonhuis, waarbij men van oudere stenen gebruikt maakte. Wellicht ging het hierbij om stenen die afkomstig waren van huis Hatert. Het achterste deel van dit woonhuis functioneerde als boerderij. Boven in de trapgevel van het woonhuis heeft men een gedeelte van het metselwerk uitgetand en het opschrift 'Huis Hatert' aangebracht. In de negentiende eeuw heeft men de toren witgepleisterd en het dak voorzien van rode pannen. Rond 1950 heeft men het witte pleisterwerk weer verwijderd en de rode dakpannen vervangen door leien.

Afbeeldingen
-Vooraanzicht van Huis Hatert. Tekening door R. van Liessum uit 1983 (Eliëns en Harenberg, 1984, p. 166).

Literatuur
A. archivaliaB. Gedrukte bronnen en literatuurEliëns, F.M. en J. Harenberg, 1984, Middeleeuwse kastelen van Gelderland. Rijswijk, p. 165-168.Stenvert, R, C. Kolman, S. Broekhoven en B. Olde Meierink, 2000, Monumenten in Nederland. Gelderland. Zwolle, p. 263.Gedrukte (opgravings-)rapporten en documentatie

Documentatie
?

Coördinaten
Coordinaten: , 
Kaartblad: 46A , x: 184,75, y: 424,60, precisie 2

Bescherming gebouw
Status:

Bescherming terrein
Status:

Bestemming
Bestemmingsplan: ?
Bestemming:

Auteur en datum
Auteur: Wendy Landewé
Beschrijving gemaakt: 2-10-2000

Bouwhistorisch onderzoek RCE
?

Archeologisch onderzoek RCE
?

Overig onderzoek
?