Heulestein
VOLLEDIG [?]
algemeen | omschrijving | bezits- en bouwgeschiedenis | afbeeldingen, literatuur en documentatie | verdere informatie | terug naar de lijst
Object
Heulestein
Heulestein
Locatie
Adres: M.A. Reinaldaweg 81
Linschoten
Gemeente Montfoort
Provincie Utrecht
Heulestein was gelegen ongeveer halverwege Linschoten en Montfoort, op een stroomrug tussen beide plaatsen, achter de de huidige boerderij aan de M.A. Reinaldaweg 81.
Adres: M.A. Reinaldaweg 81
Linschoten
Gemeente Montfoort
Provincie Utrecht
Heulestein was gelegen ongeveer halverwege Linschoten en Montfoort, op een stroomrug tussen beide plaatsen, achter de de huidige boerderij aan de M.A. Reinaldaweg 81.
Typologie
De typologie van het middeleeuwse Heulestein is onbekend.
De typologie van het middeleeuwse Heulestein is onbekend.
Etymologie
Heulestein ontleende zijn naam aan het stuk grond waar het kasteel op gebouwd was, dat Heulland genoemd werd.
Heulestein ontleende zijn naam aan het stuk grond waar het kasteel op gebouwd was, dat Heulland genoemd werd.
Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: 26-3-2009
Van het middeleeuwse huis is enkel nog de omgrachting in het landschap herkenbaar. Het kasteelterrein wordt gebruikt als grasland.
Laatst bijgewerkt: 26-3-2009
Van het middeleeuwse huis is enkel nog de omgrachting in het landschap herkenbaar. Het kasteelterrein wordt gebruikt als grasland.
Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Grondgebruik:
Het kasteelterrein wordt tegenwoordig gebruikt als grasland. Het is niet bekend of er nog muurresten ondergronds aan te treffen zijn, aangezien er nog geen bodemonderzoek heeft plaatsgevonden.
Zichtbaar:
Grondgebruik:
Het kasteelterrein wordt tegenwoordig gebruikt als grasland. Het is niet bekend of er nog muurresten ondergronds aan te treffen zijn, aangezien er nog geen bodemonderzoek heeft plaatsgevonden.
Afmetingen
Op de kadastrale kaart van 1820 meet het kasteelterrein inclusief de grachten ca. 60 x 90 m. De hoofdburcht meet 23,5 bij 17,5 meter.
Op de kadastrale kaart van 1820 meet het kasteelterrein inclusief de grachten ca. 60 x 90 m. De hoofdburcht meet 23,5 bij 17,5 meter.
Fysisch-geografische situering
De fundering van dit kasteel was geplaatst op geulafzettingen onder een laag rivierklei van maximaal 1 m dik. Het kasteelterrein is gelegen op de rivierinversierug van de Linschoter stroom, ontstaan door verzanding van de Linschoter zijtak van de IJssel te midden van rivierkommen.
De fundering van dit kasteel was geplaatst op geulafzettingen onder een laag rivierklei van maximaal 1 m dik. Het kasteelterrein is gelegen op de rivierinversierug van de Linschoter stroom, ontstaan door verzanding van de Linschoter zijtak van de IJssel te midden van rivierkommen.
Oudste vermelding
Datum: 1319, 15 mei
Bron: Fruin en le Cosquino de Bussy 1920, regest nr. 20 en Muller 1881, 15 mei 1319.
Willem III, graaf van Holland, gaf in 1319 drie morgen grond in leen aan Roelof de Rover, op voorwaarde dat hij er nog drie morgen bij zou kopen en er een 'steenhuus' zou bouwen.
Datum: 1319, 15 mei
Bron: Fruin en le Cosquino de Bussy 1920, regest nr. 20 en Muller 1881, 15 mei 1319.
Willem III, graaf van Holland, gaf in 1319 drie morgen grond in leen aan Roelof de Rover, op voorwaarde dat hij er nog drie morgen bij zou kopen en er een 'steenhuus' zou bouwen.
Bezitsgeschiedenis
Heulestein was een leen van de graaf van Holland. In 1319 kreeg Roelof de Rover het stuk grond, Heulland genoemd, in leen, op voorwaarde dat hij er een 'steenhuus' op zou bouwen. Dit werd Heulestein. Het ging bij de dood van Roelof in 1345 over op zijn zoon Hendrik de Rover van Heulestein. De familie De Rover van Heulestein raakte betrokken bij het conflict tussen Holland en het Sticht. In 1353 moesten de verdedigers van Heulestein zich overgeven aan bisschoppelijke troepen. Het kasteel werd afgebroken, maar blijkbaar werd het al snel daarna weer opgebouwd. In 1361 ging het over op Hendriks zuster Hadewich (Haze). Blijkbaar woonden zij en haar man ergens anders, want haar zoon uit haar eerste huwelijk, Jan van Zuylen ging in april 1376, tegen Hadewichs wil in, op Heulestein wonen. Dit conflict werd opgelost toen Jan van Zuylen toezegde het leen over te dragen aan Hubrecht van Montfoort, de achterneef (?) van zijn moeder. Deze werd in 1381 met Heulestein beleend. In 1384 deed Hubert het over aan zijn broer, Hendrik III van Montfoort. Zijn zoon, Jan II, vroeg en kreeg in 1418 toestemming om Heulestein af te breken. Waarschijnlijk speelden hierbij militaire motieven een rol. Als lid van de verliezende partij van Jacoba van Beieren in haar strijd met haar oom Jan van Beieren, had hij had geen behoefte aan het kasteel, een open huis van de Hollandse graaf, op een steenworp afstand van het kasteel Montfoort. Van Heulestein restten daarna alleen nog de fundamenten, die nog na de Tweede Wereldoorlog opgegraven schijnen te zijn om als bouwpuin verkocht te worden.
Heulestein was een leen van de graaf van Holland. In 1319 kreeg Roelof de Rover het stuk grond, Heulland genoemd, in leen, op voorwaarde dat hij er een 'steenhuus' op zou bouwen. Dit werd Heulestein. Het ging bij de dood van Roelof in 1345 over op zijn zoon Hendrik de Rover van Heulestein. De familie De Rover van Heulestein raakte betrokken bij het conflict tussen Holland en het Sticht. In 1353 moesten de verdedigers van Heulestein zich overgeven aan bisschoppelijke troepen. Het kasteel werd afgebroken, maar blijkbaar werd het al snel daarna weer opgebouwd. In 1361 ging het over op Hendriks zuster Hadewich (Haze). Blijkbaar woonden zij en haar man ergens anders, want haar zoon uit haar eerste huwelijk, Jan van Zuylen ging in april 1376, tegen Hadewichs wil in, op Heulestein wonen. Dit conflict werd opgelost toen Jan van Zuylen toezegde het leen over te dragen aan Hubrecht van Montfoort, de achterneef (?) van zijn moeder. Deze werd in 1381 met Heulestein beleend. In 1384 deed Hubert het over aan zijn broer, Hendrik III van Montfoort. Zijn zoon, Jan II, vroeg en kreeg in 1418 toestemming om Heulestein af te breken. Waarschijnlijk speelden hierbij militaire motieven een rol. Als lid van de verliezende partij van Jacoba van Beieren in haar strijd met haar oom Jan van Beieren, had hij had geen behoefte aan het kasteel, een open huis van de Hollandse graaf, op een steenworp afstand van het kasteel Montfoort. Van Heulestein restten daarna alleen nog de fundamenten, die nog na de Tweede Wereldoorlog opgegraven schijnen te zijn om als bouwpuin verkocht te worden.
Bouwgeschiedenis
Heulestein is na 1319 door Roelof de Rover gebouwd. Gelet op de maat en de datering van de hoofdburcht en afgaande op de kaart uit 1651 zou het hier kunnen gaan om een compact zaaltorenkasteel, maar mogelijk ook een 'dubbele zaaltoren'. Vervolgens werd het kasteel in 1353 het doelwit van de troepen van de bisschop van Utrecht, die optrok tegen Montfoort. De verdedigers gaven zich over en Heulestein werd afgebroken. Het is daarna waarschijnlijk al snel weer opgebouwd. Tenslotte is dit kasteel in 1418 door Jan II van Montfoort afgebroken. Het is niet bekend hoe Heulestein eruit heeft gezien. Op een manuscriptkaart uit 1651 is het kasteelterrein zichtbaar met daarop een rechthoekig fundament.
Heulestein is na 1319 door Roelof de Rover gebouwd. Gelet op de maat en de datering van de hoofdburcht en afgaande op de kaart uit 1651 zou het hier kunnen gaan om een compact zaaltorenkasteel, maar mogelijk ook een 'dubbele zaaltoren'. Vervolgens werd het kasteel in 1353 het doelwit van de troepen van de bisschop van Utrecht, die optrok tegen Montfoort. De verdedigers gaven zich over en Heulestein werd afgebroken. Het is daarna waarschijnlijk al snel weer opgebouwd. Tenslotte is dit kasteel in 1418 door Jan II van Montfoort afgebroken. Het is niet bekend hoe Heulestein eruit heeft gezien. Op een manuscriptkaart uit 1651 is het kasteelterrein zichtbaar met daarop een rechthoekig fundament.
Afbeeldingen
- Manuscriptkaart van Heulestein, anoniem, uit 1651. HUA, Archief Huis Linschoten, inv. nr. 471 (Olde Meierink e.a. 1995, 252). - Kadastrale minuut, kadastrale gemeente Linschoten, 1820, sectie B, blad 3, nrs. 675-676, bewerking door A. Viersen (met foutieve sectieaanduiding A1 en A2) (Olde Meierink e.a. 1995, 253, en http://watwaswaar.nl/#Tg-Ua-7-ed-1v-1-2zIW-22vg---23O, geraadpleegd op 09-03-2010)- Kadastrale minuut (1820) over Google Earth foto, 2009, locatie terrein Heulestein. (NKS digitale documentatie)
- Manuscriptkaart van Heulestein, anoniem, uit 1651. HUA, Archief Huis Linschoten, inv. nr. 471 (Olde Meierink e.a. 1995, 252). - Kadastrale minuut, kadastrale gemeente Linschoten, 1820, sectie B, blad 3, nrs. 675-676, bewerking door A. Viersen (met foutieve sectieaanduiding A1 en A2) (Olde Meierink e.a. 1995, 253, en http://watwaswaar.nl/#Tg-Ua-7-ed-1v-1-2zIW-22vg---23O, geraadpleegd op 09-03-2010)- Kadastrale minuut (1820) over Google Earth foto, 2009, locatie terrein Heulestein. (NKS digitale documentatie)
Bronnen
- Beke, J., 1982, Croniken van den Stichten van Utrecht ende van Hollant (ed. H. Bruch), Den Haag, 202.- Fruin, R. Th. Az. en A. le Cosquino de Bussy, 1920, Catalogus van het archief van de heeren van Montfoort, Utrecht. Reeks Rijksarchieven in de Provincie Utrecht, regest nr. 20.- Kort, J.C., 'Repertorium op de lenen van de hofstede Heulestein 1367-1647', in: Ons Voorgeslacht 33-59 1988: 215-216.- Muller, P.I., 1881, Regesta Hannonensia, Den Haag.
- Beke, J., 1982, Croniken van den Stichten van Utrecht ende van Hollant (ed. H. Bruch), Den Haag, 202.- Fruin, R. Th. Az. en A. le Cosquino de Bussy, 1920, Catalogus van het archief van de heeren van Montfoort, Utrecht. Reeks Rijksarchieven in de Provincie Utrecht, regest nr. 20.- Kort, J.C., 'Repertorium op de lenen van de hofstede Heulestein 1367-1647', in: Ons Voorgeslacht 33-59 1988: 215-216.- Muller, P.I., 1881, Regesta Hannonensia, Den Haag.
Literatuur
Hinsbergen, Ph.J.C.G. van, 1946, Manuscript-publikatie betreffende Heulestein, Utrecht. Noordam, C., 'Heulestein', in: Olde Meierink, B., e.a. red., 1995, Kastelen en ridderhofsteden in Utrecht, Utrecht, 251-253.
Hinsbergen, Ph.J.C.G. van, 1946, Manuscript-publikatie betreffende Heulestein, Utrecht. Noordam, C., 'Heulestein', in: Olde Meierink, B., e.a. red., 1995, Kastelen en ridderhofsteden in Utrecht, Utrecht, 251-253.
Documentatie
Bescherming gebouw
Status:
Status:
Bescherming terrein
Status:
Status:
Bestemming
Bestemmingsplan: J (Bestemmingsplan buitengebied)
Bestemming:
Bestemmingsplan: J (Bestemmingsplan buitengebied)
Bestemming:
Auteur en datum
Auteur: M.D. Saan
Beschrijving gemaakt: 7 april 2000
Auteur: M.D. Saan
Beschrijving gemaakt: 7 april 2000
Bouwhistorisch onderzoek RCE
Archeologisch onderzoek RCE
Archis waarnemingsnummer 55340: Bezoek aan het terrein op 2 april 2004 in het kader van AMR-project en zijn er 2 boringen gezet, om (met name) de dikte van de bouwvoor te bepalen. In de boringen is duidelijk een rulle, losse bovenlaag zichtbaar die een gemiddelde dikte heeft van 5-10 cm. Archeologische indicatoren komen op perceel 676 voor vanaf een diepte van 10 cm. Op 25 cm diepte werd een dikke zwarte kleilaag aangeboord. In de andere percelen zijn geen archeologische sporen in de boor aangetroffen.
Archis waarnemingsnummer 55340: Bezoek aan het terrein op 2 april 2004 in het kader van AMR-project en zijn er 2 boringen gezet, om (met name) de dikte van de bouwvoor te bepalen. In de boringen is duidelijk een rulle, losse bovenlaag zichtbaar die een gemiddelde dikte heeft van 5-10 cm. Archeologische indicatoren komen op perceel 676 voor vanaf een diepte van 10 cm. Op 25 cm diepte werd een dikke zwarte kleilaag aangeboord. In de andere percelen zijn geen archeologische sporen in de boor aangetroffen.
Overig onderzoek
Geomorfologische codering
3K25, Rivieroeverwal.
3K25, Rivieroeverwal.
Bodemkundige codering
Rn47C-V, Kalkloze poldervaaggronden; zware klei, profielverloop 3, of 3 en 4.
Rn47C-V, Kalkloze poldervaaggronden; zware klei, profielverloop 3, of 3 en 4.
Basisregistratie - er zijn in ieder geval gegevens over naam en locatie van het object, en verwijzingen naar de beschikbare afbeeldingen, literatuur, documentatie en bronnen. Aan de hand van deze informatie kan eenieder die geïnteresseerd is zich gaan verdiepen in het desbetreffende kasteel. Het is de bedoeling dat deze basisregistratie-beschrijvingen in de toekomst tot volwaardige beschrijvingen worden uitgebreid.
In bewerking - de beschrijvingen zijn veelal voorzien van meer uitgebreide informatie over de geschiedenis en bouwgeschiedenis van het kasteel. Deze beschrijvingen zijn echter nog niet door de wetenschappelijke redactie van het Kastelenlexicon gezien, of moeten nog bijgewerkt worden naar aanleiding van redactie-opmerkingen.
Volledig - deze beschrijvingen zijn door de redactie gezien en goedgekeurd.
In bewerking - de beschrijvingen zijn veelal voorzien van meer uitgebreide informatie over de geschiedenis en bouwgeschiedenis van het kasteel. Deze beschrijvingen zijn echter nog niet door de wetenschappelijke redactie van het Kastelenlexicon gezien, of moeten nog bijgewerkt worden naar aanleiding van redactie-opmerkingen.
Volledig - deze beschrijvingen zijn door de redactie gezien en goedgekeurd.