Object
Leeuwenburg,

Locatie
Adres: Kapellaan 2, 5261 CN
Vught
Gemeente Vught
Provincie Noord-Brabant

Leeuwenburg lag in het centrum van Vught, ten oosten van de Kapellaan, ter hoogte van de Prins Bernhardlaan. Hier bevindt zich nu een gelijknamige, 20e-eeuwse Villa.

Typologie

De typlogie van het middeleeuwse huis is onbekend. Er is niets meer zichtbaar van de middeleeuwse voorganger van het huidige 20e-eeuwse Rijksmonument. Het is niet duidelijk of er zich nog fundamenten in de bodem bevinden.

Etymologie
Het 'Leeuw' komt van 'Panthera leo', de leeuw werd vaak als machtssymbool gebruikt; Een 'burg' is een versterkt huis. Er hebben indertijd twee stenen leeuwen voor de hoofdingang gestaan; die zijn echter op een gegeven moment naar Zionsburg verhuisd. Later werden er op een veiling twee andere leeuwen aangeschaft die nu voor de ingang de wacht houden [Van der Wielen].

Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: 12-09-2003

Huidige functie:

Het middeleeuwse huis bestaat niet meer. Het huidige gebouw is een laat negentiende-eeuwse villa met een ongewoon uiterlijk [Van der Wielen].

Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Grondgebruik:

Er is niets meer zichtbaar van de middeleeuwse voorganger van het huidige 20e-eeuwse Rijksmonument. Het is niet duidelijk of er zich nog fundamenten in de bodem bevinden.

Afmetingen
...

Oudste vermelding
Datum: 1589
Bron: Philip Baron van leefdael: Beschrijving der Meierij van 's-Hertogenbosch, uitgegeven in 1645

Philips, baron van Leefdael zegt in zijn 'Beschrijving van de Meierij van 's-Hertogenbosch' uit 1589 van Leeuwenburg, dat het 'een hooch steenen huys met een cleijn huijsken dair tegensover, tsamen omgravende wesende' is.

Bezitsgeschiedenis
De oudste vermelding dateert uit 1589. In dat jaar is het huis in handen van Folcart Henrickszn van den Dijck. Via de familie Monix komt het huis in 1645 aan Isack van Horen. In 1650 wordt het huis verkocht aan James Hendersone, kolonel in dienst van de koning van Spanje. In 1667 wordt het huis door diens weduwe, Agnes Stuart, overgedaan aan Thomas Riddell. In 1679 is het wederom in andere handen overgegaan, want er wordt door de deurwaarder beslag gelegd op het huis, dat toen behoorde aan de weduwe van Johan Ledingmans. In 1684 volgt er opnieuw beslag. In 1699 wordt het kasteel gekocht door Johan van Lier. In 1711 wordt er opnieuw beslag gelegd, en wordt het verkocht aan mr. Daniel de Lobell. In 1770 wordt het dan pas weer opnieuw verkocht, en wel aan Anna Maria Franken, weduwe van Godefridus van der Ven. In 1790 komt het huis aan drie heren, Johan Balthasar van Wiedenkeller, en Christiaan en Gijsbertus van Beresteijn; die het gelijk doorverkochten aan markiezin De Vichy. Diens erfgenaam, Antoine Jean François Marie Joseph de Vichy, laat het huis verkopen aan Hartog Simon, die het goed verkavelde. Hendrik Lathouwers kocht het huis, en Joseph Janze kocht de neerhuizing. In 1808 koopt Philippus Jacobus van Coenen het huis. Johan Christof Marggraff was de bouwheer van het huidige huis. Van 1921 tot 1937 werd het huis gebruikt als raadhuis, waarna de gemeente verhuisde naar het nabij gelegen Leeuwenstein. Na 1937 kochten de zusters Franciscanessen het huis, en namen het in gebruik als pension. Momenteel zijn er kantoren in het pand gevestigd.

Historische betekenis
...

Bouwgeschiedenis
De oudste vermelding dateert uit 1589. Philips, baron van Leefdael zegt in zijn 'Beschrijving van de Meierij van 's-Hertogenbosch' uit 1589 van Leeuwenburg, dat het 'een hooch steenen huys met een cleijn huijsken dair tegensover, tsamen omgravende wesende' is. Craandijk schrijft: 'het groote, onregelmatige huis van het oud-adellijke Leeuwenburgh, half wit en half rood, met een’ witten, gekanteelden toren in het front en een laag, antiek torentje daarnevens' (Craandijk 6de deel 1882, 166). Verder is er over de bouwgeschiedenis en het uitzien van het middeleeuwse huis weinig bekend. Het huidige huis is in 1890 gebouwd. Eind twintigste eeuw is het gerestaureerd [Van der Wielen].

Afbeeldingen
- Kadastrale minuut, 1882, Gemeente Vught, Noord Brabant. Sectie B, blad 2, nr. 918 (http://watwaswaar.nl/#Wm-Ke-6-ed-1v-1-3KWe-1PfM---3AR, geraadpleegd op 05-04-2011).
- Google Earth foto, 2011, locatie Leeuwenburg (Documentatiecentrum NKS, digitale documentatie).

Bronnen
N.v.t.

Literatuur
- Breuker, C., 1993, Landgoederen en Buitenplaatsen in Vught, lezing t.g.v. Open Monumentendag 10 september 1993, p. 7-8 [Van der Wielen].
- Kort, J.J. de, 1953, 'Leeuwenburg', De Kleine Meierij jaargang 7(1953) nr. 2, 5-7 [NKS documentatiecentrum].
- Donkers, H., 1954, 'Vondsten in de tuin van het landgoed Leeuwenburg te Vught', De Kleine Meierij 7(1954) nr. 4, 2-3.

Documentatie
Archief Hanneke Das, Vught [Van der Wielen].

Bescherming gebouw
Status:  (huidige 20e eeuwse bebouwing)

Monumentnummer: 521329
 ODB Beschrijving (www.kich.nl): 'Inleiding
De VILLA "Leeuwenburg" is gelegen op de hoek van de Kapellaan en de Secretaris van Rooystraat. Het in Chaletstijl ontworpen pand werd omstreeks 1890 gebouwd in opdracht van de familie Margraff, als vervanging van een oudere villa "Leeuwenburg", daterend uit de zeventiende eeuw. Tussen 1921 en 1937 was de villa in gebruik als raadhuis en werd voor dit doel verbouwd en uitgebreid met een eenlaags aanbouw aan de zijde van de Secretaris van Rooystraat. Rond 1995 werd het gebouw grotendeels teruggebracht in de oorspronkelijke staat. Het is in gebruik als kantoorgebouw.

Omschrijving
De villa heeft een T-vormige plattegrond, met aan de voorzijde twee overhoeks geplaatste bouwdelen, waartussen een houten veranda is aangebracht (vlinderplattegrond). Het gedeeltelijk onderkelderde pand telt twee bouwlagen onder samengestelde schild-, zadel- en wolfsdaken met overstek, gedekt met leien. Boven de daken een nokkam. Boven het midden van het pand een houten uitzichtspavilioen onder tentdak. De muren zijn opgetrokken in baksteen, met hardstenen plinten en waterlijsten. De vensters zijn voorzien van ontlastingsbogen met polychroom siermetselwerk.
De voorgevel (zuidgevel) heeft een symmetrische opbouw, met de oorspronkelijke ingangspartij in een middenrisaliet. Hierin een dubbele openslaande deur met vensters, met een vijfdelig glas-in-lood bovenlicht. De ingang is bereikbaar via een bakstenen bordestrap. Boven de ingang een gekoppeld venster met T-raam onder ontlastingsboog. Rechts van de middenrisaliet is een overhoeks ingangsportaal geplaatst. Boven deze zijingang is een natuurstenen latei geplaatst met de naam "Leeuwenburg". Ook in de gevelpartij links van de middenrisaliet bevindt zich een zijingang, met een eenvoudige houten deur met bovenlicht onder een houten luifel.
In de westgevel het grote venster voor het trappenhuis, met een glas-in-loodraam. Dit venster bevindt zich in een gevelpartij rustend op overkragend metselwerk. Links en rechts hiervan kleinere vensters met uiteenlopende vormen.
De noordgevel wordt gekarakteriseerd door de twee overhoekse bouwdelen, waarin de woonvertrekken waren gesitueerd. De overhoekse partij aan de westzijde heeft een over de hele breedte lopend houten balkon met balustrade met houtsnijwerk en houten stijl-en-regelwerk onder het dakoverstek. De overhoekse partij aan de linkerzijde heeft een kleiner houten balkon met een balustrade voorzien van houtsnijwerk. Tussen de overhoekse partijen is een houten veranda aangebracht, waarvan de houten stijlen eveneens zijn voorzien van ornamentaal houtsnijwerk. Boven de veranda een dakschild met leien. Hierboven een gekoppeld venster met T-ramen.
In de oostelijke gevel gekoppelde vensters met T-ramen en glas-in-lood bovenlicht.
In het interieur is een groot aantal oorspronkelijke elementen bewaard gebleven. Onder meer zijn hier van belang: de grote octogonale hal met koepelgewelf met een ornamentale tegelvloer is bijzonder. In de muurvlakken deuren met halfrond bovenlicht, die naar de belangrijkste vertrekken leiden, hiertussen nissen. In het trappenhuis een houten trap, waarvan de balustrade en trappalen voorzien van decoratief houtsnijwerk. Tevens een houten lambrisering. In het glas-in-loodraam is een leeuw met wapenschild afgebeeld, met daaronder een tekstband "Huize Leeuwenburg". In de woonvertrekken aan de noordzijde van de villa stucplafonds, houten schuifdeuren en lambriseringen en marmeren schouwen.

Waardering
Het object is van algemeen belang en bezit cultuurhistorische waarde als uitdrukking van een sociaal-economische ontwikkeling: het illustreert de uitgroei van de landelijke nederzetting Vught tot vestigingsplaats van adel en patriciërs uit met name 's-Hertogenbosch. Het object heeft architectuurhistorische waarde vanwege de rijke detaillering en het materiaalgebruik. Het object is van belang vanwege gaafheid en architectuurhistorische zeldzaamheid'.

Bescherming terrein
Status:

Bestemming
Bestemmingsplan: N
Bestemming:

Auteur en datum
Auteur: P.J. van der Wielen / Maartje Verhoeckx
Beschrijving gemaakt: 12-09-2003 / 05-04-2011

Bouwhistorisch onderzoek RCE
N.v.t.

Archeologisch onderzoek RCE
N.v.t.

Geomorfologische codering
B, Bebouwing

Bodemkundige codering
|h Bebouwing