Zevender, kasteel a/d

BASISREGISTRATIE [?]

Object
Zevender, kasteel a/d

Locatie
Adres: Lopikerweg
Schoonhoven
Gemeente Schoonhoven
Provincie Zuid-Holland

Het voormalig kasteel aan de Zevender lag aan de Lopikerweg, aan de rivier de Zevender, ten noordoosten van Schoonhoven. Het object is te midden van de aldaar nog zichtbare grachtenpartij gelocaliseerd. Het kasteel dient niet verward te worden met het nabij gelegen, niet voltooide, middeleeuwse kasteel aan de Lek.

Typologie

Tijdens de reparatie in 1399 wordt er gesproken over een 'oude vierkante toren'. Uit andere bronnen blijkt dat het kasteel bestond uit een 'huis' geflankeerd door vier torens.

Etymologie

Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: 15-11-2002

In het weiland zijn nog grachtenrestanten zichtbaar.

Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Zichtbaar:
Grondgebruik:

Het middeleeuwse kasteelterrein is nog gedeeltelijk herkenbaar, op het boerenerf zijn de grachtenrestanten nogt herkenbaar, die een rond terrein omsluiten. Archis geeft een hoge (archeologische waarde-) melding op dit terrein.

Afmetingen

Oudste vermelding
Datum:
Bron:

Bezitsgeschiedenis
Het kasteel werd in opdracht van de heer van Schoonhoven gebouwd. Nicolaas van Cats wordt als stichter van het kasteel genoemd, maar het ligt meer voor de hand dat het Jan van der Lede geweest is, omdat die in de eerste helft van de dertiende eeuw een omvangrijk gebied tussen de Lek en Hollandse Ijssel verwierf. Nadat Zevender in 1300 en 1304 schade opliep door belegeringen heeft Jan van Henegouwen het kasteel laten herbouwen. Het geslacht van der Zevender komt vanaf de eerste helft van de veertiende eeuw voor; Simon van der Goude, baljuw van Schoonhoven, gaat zich van der Zevender noemen. Of dit geslacht het kasteel ook daadwerkelijk bezeten heeft, is mij niet bekend.

Bouwgeschiedenis
In de dertiende eeuw werd het kasteel Zevender gebouwd in opdracht van de heren van Schoonhoven, het maakte deel uit van de stadsverdediging van Schoonhoven. Het kasteel werd in 1300 en in 1304 belegerd en liep grote schade op, daarom werd kasteel Zevender rond 1312 door Jan van Henegouwen herbouwd en waarschijnlijk uitgebreid. Het kasteel ging tijdens de stadsbrand van 1518 voor het grootste deel verloren. Het werd wel voor een deel gerepareerd, toch bleef Zevender als ruïne liggen. In 1533 ging men over tot het ruimen van de resten en dat was gereed in 1542.

Afbeeldingen
Google Earth foto, 2010, Locatie Kasteel a/d Zevender (Documentatiecentrum NKS, digitale documentatie). Kadastrale minuut, 1826, Zevender, Utrecht, sectie A, blad 02, nr. 314-315 (=gracht en weiland) (http://watwaswaar.nl/#Su-S8-7-ed-1v-1-2vNg-1tD6---jt, geraadpleegd op 30-09-2010).

Bronnen
N.v.t.

Literatuur
Beelaerts van Blokland, W. A. van, 1921, Simon van der Goude, stamvader der geslachten van der Zevender en van Matenesse, De Nederlandse Leeuw, jaargang 39. Hermans, T en M. Brongers, 1983, Het niet voltooide kasteel te Schoonhoven, Doorn, 33-38. Groningen, C. L. van, 1995, De Krimpenerwaard, Zwolle. Olde Meierink e.a., B. 1995, Kastelen en ridderhofsteden in Utrecht, Utrecht, 546. Visser, J.C., 1964, Schoonhoven. De ruimtelijke ontwikkeling van een kleine stad in het rivierengebied gedurende de Middeleeuwen, Assen, 105-130.

Documentatie
N.v.t.

Bescherming gebouw
Status:

Bescherming terrein
Status:

Bestemming
Bestemmingsplan:
Bestemming:

Auteur en datum
Auteur: A. te Stroete en K. Heilmann
Beschrijving gemaakt: 30-09-2010

Bouwhistorisch onderzoek RCE
N.v.t.

Archeologisch onderzoek RCE
N.v.t.

Overig onderzoek
Bureauonderzoek (tussen 2004 en 2006) o.l.v. Hazenberg Archeologie Leiden

Geomorfologische codering
3K26, Rivier-inversierug.

Bodemkundige codering
Rv01C-III, Kalkloze drechtvaaggronden; profielverloop 1.

Basisregistratie - er zijn in ieder geval gegevens over naam en locatie van het object, en verwijzingen naar de beschikbare afbeeldingen, literatuur, documentatie en bronnen. Aan de hand van deze informatie kan eenieder die geïnteresseerd is zich gaan verdiepen in het desbetreffende kasteel. Het is de bedoeling dat deze basisregistratie-beschrijvingen in de toekomst tot volwaardige beschrijvingen worden uitgebreid.
In bewerking - de beschrijvingen zijn veelal voorzien van meer uitgebreide informatie over de geschiedenis en bouwgeschiedenis van het kasteel. Deze beschrijvingen zijn echter nog niet door de wetenschappelijke redactie van het Kastelenlexicon gezien, of moeten nog bijgewerkt worden naar aanleiding van redactie-opmerkingen.
Volledig - deze beschrijvingen zijn door de redactie gezien en goedgekeurd.