Object
Wiltenburg / Voirburch

Locatie
Adres: Oukoopsedijk 1
Oukoop
Gemeente Reeuwijk
Provincie Zuid-Holland

De Wiltenburg was gelegen ten oosten van de Reeuwijksche Plassen, ten noordoosten van Gouda.

Typologie

Op grond van de vorm van het terrein is het waarschijnlijk dat het kasteel een motte is geweest.

Huidige situatie
Het vroegere kasteelterrein is nog duidelijk herkenbaar: het terrein ligt enigszins hoger dan de omliggende weide en wordt nog voor driekwart omgeven door een brede sloot. Dit terrein ligt achter de achttiende-eeuwse boerderij die de naam Wiltenburg heeft en nog een zeventiende-eeuws toegangshek met gevelsteen heeft. Op het kasteelterrein is ook nog een paalstomp van de vroegere galg aanwezig.

Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Grondgebruik:

Van het middeleeuwse kasteel is niets meer te zien, wel is het ronde kasteelterrein goed herkenbaar in het weiland.

Afmetingen
De diameter is 120 meter binnen de gracht.

Oudste vermelding
Datum: 1296
Bron: van Tol 1977

De volgende tekst staat in het verslag van een commissie die in 1296 een onderzoek deed in het grondgebied tussen het Sticht en Holland naar de rechten van de Hollandse graaf: 'Voirt van heeren Rijnsken van Linscoten, dat Voirburch gheheliken gewisen, wi die graefscip van Hollant, ende also voirt ter Isele waert, alse die van Oudencoep sceyden van den Bosch, ende also verre also die Bosch gaet ter IJsel waert.' Met de 'Voirburch' zou het kasteel Wiltenburch bedoeld worden.

Bezitsgeschiedenis
Op het terrein heeft in de middeleeuwen waarschijnlijk het kasteel Wiltenburg gestaan, misschien is dit de 'Voirburch' geweest, zoals hier boven beschreven. Mogelijk is Wiltenburg in de twaalfde eeuw een grensverdedigingsburcht geweest. Een andere theorie is dat Wiltenburch in de negende eeuw is ontstaan als vluchtburg tijdens aanvallen van de vikingen. De hofstad Wiltenburg heeft beschikt over uitgebreide heerlijke rechten, zoals het halsrecht. Het goed kwam in het midden van de zestiende eeuw voor onder de bezittingen van de heren van Montfoort, die hier een herenhuis zouden hebben gebouwd. In 1661 gaat Wiltenburg met toestemming van de burggraaf van Montfoort over in handen van Johan de Vrije uit Gouda. Ruim een eeuw later is Wiltenburg het eigendom van Samuel van Velthuizen. Via zijn dochter kwamen het huis en de bijbehorende boerderij rond 1760 in het bezit van Jan Cordelois. Na zijn dood werd Wiltenburg verkocht aan meneer Rijkaart, die het herenhuis in 1818 liet slopen en de boerderij om liet bouwen tot een groter huis.

Bouwgeschiedenis
Over de bouwgeschiedenis van het kasteel Wiltenburg (Voirburch) is niets bekend. Rond 1550 werd er een nieuw huis op het terrein gebouwd in opdracht van de heer van Montfoort. Dit herenhuis is in 1818 gesloopt en toen werd ook de huidige boerderij verbouwd (of gebouwd) en in 1960 is de gevel van dit huis vervangen.

Afbeeldingen
- plattegrond van het kasteelterrein van Wiltenburg in Schellart 1960, afbeelding 83.

Literatuur
- Schellart, A.I.J.M, 1960, Ronde burchten in Nederland, deel III, Muiderberg. - Schut, J., 1982, Fietsen door de gemeenten Woerden, Bodegraven, Driebruggen en Reeuwijk, Heemtijdinghen, jaargang 18, nr. 2. - Tol, S.C.J. van, 1977, Reeuwijk in het verleden, 73.

Bescherming gebouw
Status:

Bescherming terrein
Status:

Bestemming
Bestemmingsplan:
Bestemming:

Auteur en datum
Auteur: Annemiek te Stroete
Beschrijving gemaakt: 14-01-2003