Object
Schonenburg

Locatie
Adres: Schoonenburgweg
Nieuw-Lekkerland
Gemeente Nieuw-Lekkerland
Provincie Zuid-Holland

De Schoonenburgsche Heuvel (en vermoede kasteelplaats) ligt ten noorden van de Schoonenburgweg, tussen de nrs. 1 en 9.

Typologie

Etymologie
De naam Schoonenberg is mogelijk de oorspronkelijke naam. Deze kan zijn naam aan de boerderij hebben gegeven.

Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: 10-11-2002

Er is nog een heuvel (Schoonenburgerheuvel) in het landschap te zien, die volgens Van der Aa, naar het kasteel zou zijn genoemd.

Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Grondgebruik:

De Schoonenburgse Heuvel of Schoonenberg is ca. 4 meter hoog. Het is mogelijk dat het omringende veen sterk is ingeklonken.

Oudste vermelding
Datum:
Bron:

"De hofstede Schoonenburg met 13 morgen "

In het leenregister van Culemborg wordt vermeld de hofstede Schonenburg met 13 morgen (Kort 1987, nr. 12).

Bezitsgeschiedenis
Kort vermeldt in 1988 zonder bron dat de leenkamer van de heren van de Lek verbonden was aan Schonenburg. Aan het eind van de veertiende eeuw was Schonenburg een boerderij (hofstede) met 13 morgen. Het was door de graaf van Kleef in leen gegeven aan de heren van Culemborg, die het wederom in 1394 in achterleen gaven aan Hubert van Mijnden (mogelijk een bastaard van de heren van Mijnden). Voor de volgende informatie is geen bron gevonden. slot Schonenburg was de zetel van de heren van de Lek. Deze heren hebben het kasteel in de veertiende eeuw verlaten en de hofstede Schonenburg kwam in handen van de graaf van Kleef. Rond 1400 is Hubert van Mijnden beleend met Schonenburg. Simon van Leeuwen & Wouter van Gouthoeven, Batavia Illustrata, 1685 vermeldt het kasteel op p. 1234. Van der Aa (deel 10 , p.234) betwijfelt dit al. In 1832 wordt op de kadastrale minuut een heuvel weergegeven op het perceel B382. Het behoort samen met een omvangrijk landbezit bij een boerderij aan de voet van de Lekdijk, eigendom van de weduwe Lijntje-Verschoor-Verhoek (1755-1838).

Bouwgeschiedenis
Aangezien in 1394 slechts sprake is van een hofstede met 13 morgen land, betreft het hier waarschijnlijk enkel een boerderij. Voor 1277 lag de burcht nog buitendijks, maar met de bedijking van de Alblasserwaard is het binnendijks komen te liggen. Waarschijnlijk is het kasteel in verval geraakt toen de heren in de loop van de veertiende eeuw het kasteel verlieten en is het na 1450 gesloopt.

Afbeeldingen
- Tekening, ca 1700, Schoonenburg anno 1440, heeft weleer bij Nieulekkeland in Zuidholland gelegen, A. Rademaker, huidige verblijfplaats onbekend. - Tekening, ca 1700, T Huys Schonenburg bij Nieuw Lekkerlant, verm. A Rademaker, RKD, 174848. (afgebeeld in Beelaerts 2005, 215 (fantasie), zie http://www.geheugenvannederland.nl/?/nl/items/SCHOE01:CD04-COLOR-ZUIDHOLLAND-DEEL5-2283 geraadpleegd 30-4-2015)- Ruïne van Huys ten Donk/ridderslot Scoenenborch anno 1592, tekening, herkomst onbekend. (fantasie)

Literatuur
- Groningen, C.L. van, 1992, De Nederlandse monumenten van geschiedenis en kunst, De Alblasserwaard, Zwolle, 312. - Kort, J.C., 1987, Repertorium op de lenen van de hofstede Culemborg 1251-1648, Ons Voorgeslacht, jaargang 42, 43-62. - Kort, J.C., 1988, Repertorium op de lenen van de Lek 1318-1666, Ons Voorgeslacht, jaargang 43, nr. 381, 61-91. - Stöver, J., 2000, Kastelen en Buitenplaatsen in Zuid-Holland, Zutphen, 470.

Bescherming gebouw
Status:

Bescherming terrein
Status:

Bestemming
Bestemmingsplan:
Bestemming:

Auteur en datum
Auteur: Annemiek te Stroete
Beschrijving gemaakt: 18-11-2002