Bossche Poort, De
IN BEWERKING [?]
algemeen |
omschrijving |
bezits- en bouwgeschiedenis |
afbeeldingen, literatuur en documentatie |
verdere informatie |
terug naar de lijst
Object
Bossche Poort, De
Locatie
Adres: Op de hoek van de Kruisstraat en het Walplein, waar nu de Hema staat.
Oss
Gemeente Oss
Provincie Noord-Brabant
Midden in de huidige centrum van Oss, destijds op de weg van 's-Hertogenbosch naar Grave, stond op ongeveer het punt waar nu de Hema staat, de Bossche Poort.
Typologie
Het gebouw bestond waarschijnlijk uit een halfronde donjon, met wat aanbouw waaronder een vierkante toren.
Etymologie
Stadspoort aan de 'Bossche' kant; de weg leidde naar en van 's-Hertogenbosch.
Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: 23-06-2003
Midden in het centrum van Oss staat op de plaats van het oude huis nu het winkelpand van de Hema. Er is niets meer wat nog herinnert aan de voormalige Bossche Poort.
Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Grondgebruik:
Op de plaats van het vroegere huis staat nu het pand van de Hema. Er is van het oude huis niets meer over.
Afmetingen
Oudste vermelding
Datum: 1399
Bron:
Bezitsgeschiedenis
Reeds vroeg moet de Bossche Poort bewoond zijn geweest door de jonkers van Oss. Al in 1407 werd de Poort ter bewoning gegeven. In 1645 komen we jonker Dirk van Oss tegen, schepen te Oss. Op 14 juli 1678 verkoopt jonker Caerle van Oss zijn gedeelte, de helft van de Bossche Poort en de omwaterde huizinge aan Gijsbert Boonaerts, erfsecretaris van Oss. Op 16 mei 1679 wordt de koop door jonker Wouter Franszn. van Oss te niet gedaan, waarbij hij gebruik maakte van een vroeger bestaand recht. Sinds die tijd is het huis in tweeën gedeeld. Het ene gedeelte, destijds Kruisstraat 7, kwam in handen van de familie Devenijns; het andere gedeelte, met het restant van de Bossche Poort en destijds Kruistraat 5, kwam in handen van Johan van Roermond. Bij diens overlijden kwam het huis in handen van zijn broers Gijsbert en Hubertus en zijn zus Agnita. De laatste twee deden hun deel in 1770 over aan de eerste. In 1808 werd het verkocht aan Huib Spierings, en via hem kwam het huis bij de familie van Alem terecht. In 1837 kocht J. Verbruggen het restant van de Poort, liet het slopen en bouwde een nieuw huis op dezelfde plek.
Historische betekenis
Het huis was een van de twee toegangswegen tot de stad Oss, welke in 1399 van hertogin Johanna van Brabant stadsrechten ontvangen had, en dus stadsmuren mocht bouwen. E.e.a. was waarschijnlijk het gevolg van het feit dat vlak daarvoor drie Brabantse vestingen, waaronder Oijen, in Gelderse handen waren geraakt, en zij vreesde voor Gelderse invallen.
Bouwgeschiedenis
De poort werd waarschijnlijk gebouwd net na 1399, toen Oss stadsrechten had verworven. De poort werd toen door een gracht omgeven. In de achttiende eeuw werd het goed in tweeën gesplitst, waarbij het ene deel afgebroken werd. Het andere gedeelte, een stuk van een vierkante toren werd daarna als werkplaats of pakhuis gebruikt. In 1838 werd ook het laatste restant gesloopt, en werd op dezelfde plaats een nieuw huis gebouwd. In 1927 werden de fundamenten teruggevonden, waaruit bleek dat het gebouw er ongeveer hetzelfde uitgezien moet hebben als de Graafse Poort, aan de andere kant van de stad.
Afbeeldingen
-Restant van de Bossche Poort, litho, 1835, A.P. Hermans, Tilburg, KUB O 39 / 111 Boss (1)
Bronnen
Literatuur
-Ven, F.J.M. van de, Historisch Kijkboek Oss 1700-1918, deel 1, 1996, p. 50-Cunen, J., Geschiedenis van Oss, 1932, p. 175-176
Documentatie
Bescherming gebouw
Status:
Bescherming terrein
Status:
Bestemming
Bestemmingsplan: N
Bestemming:
Auteur en datum
Auteur: P.J. van der Wielen
Beschrijving gemaakt: 23-06-2003
Bouwhistorisch onderzoek RCE
Archeologisch onderzoek RCE
Overig onderzoek
Geomorfologische codering
Bodemkundige codering
Basisregistratie - er zijn in ieder geval gegevens over naam en locatie van het object, en verwijzingen naar de beschikbare afbeeldingen, literatuur, documentatie en bronnen. Aan de hand van deze informatie kan eenieder die geïnteresseerd is zich gaan verdiepen in het desbetreffende kasteel. Het is de bedoeling dat deze basisregistratie-beschrijvingen in de toekomst tot volwaardige beschrijvingen worden uitgebreid.
In bewerking - de beschrijvingen zijn veelal voorzien van meer uitgebreide informatie over de geschiedenis en bouwgeschiedenis van het kasteel. Deze beschrijvingen zijn echter nog niet door de wetenschappelijke redactie van het Kastelenlexicon gezien, of moeten nog bijgewerkt worden naar aanleiding van redactie-opmerkingen.
Volledig - deze beschrijvingen zijn door de redactie gezien en goedgekeurd.