Object
Rode, Huis te / 's Hertogshuis / des Hertogen Jachthuis

Locatie
Adres: Heuvel, ong.
St. Oedenrode
Gemeente St. Oedenrode
Provincie Noord-Brabant

Het Hertogshuis (later Hertogen jachthuis genoemd) stond 50 meter ten westen van de Kerk in het centrum van St. Oedenrode. Op de kadastrale minuut aangegeven met de bebouwing op nr. 220 en in Archis aangegeven met waarnemingsnummer 418622. Deze is (gedeeltelijk) gebouwd geweest op diens voorganger 1311-1401, ook wel Huis te Rode of 's Hertogenhuis genaamd.

Typologie

Etymologie
Rode is de oudst bekende naam van St. Oedenrode; 'rode' is een ontginning. Later werd de naam verbonden met St. Oda [Van der Wielen]. De naam Hertogshuis werd ook wel verbonden aan het Huis te Rode en is later overgenomen door diens opvolger die rond 1401 vanwege vervallen toestand van de eerste gebouwd werd. Vanaf 1555 (Peters 2004, 61) en later werd het huis ook wel Jachthuis of 's Hertogen Jachthuis genoemd.

Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: 28-7-2011

Huidige functie:

Het voormalige kasteelterrein is nu overbouwd.

Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Grondgebruik:

Bovengronds is nu niets meer zichtbaar van de middeleeuwse bebouwing, het is overbouwd met nieuwbouw. Het Hertogshuis is in 1912 afgebroken. Vervolgens zijn er wel meerdere opgravingen geweest en fundamenten en grachten blootgelegd. Er zijn van beide kastelen restanten gevonden (zie Peters 2004). Het AMK terrein is niet beschermd en het terrein omvat de hele oude dorpskern, veel meer dan alleen deze locatie dus.

Oudste vermelding
Datum: 1311
Bron: Heesters, W. en C.S.M. Rademaker, 1982

"'huijs dat staet te Rode ane Sinte Oedekerke met allen dien dat daer toebehoort'"

verwijzing terug te vinden in Peters 2004, 60. verdere aanvulling citaat: 'De nieuwe eigenaar mag het huis verbeteren en verbouwen. Hij moet het 'open hoden te onsen behoef ende te ons oir.' '

Bezitsgeschiedenis
Het huis werd gebouwd door Arnold van Rode. De heren van Rode bleven tot 1248 op de burcht. Toen bouwde hertog Hendrik II bij de samenvloeiing van de Dommel en de Aa een kleine, maar indrukwekkende vesting als bescherming tegen Holland en Gelre, waardoor St. Oedenrode als centrum van de Meierij zijn belangrijkheid verloor. In 1401 krijgt Lucas van Erp het huis in leen. Diens familie is in de veertiende en vijftiende eeuw in bezit van het huis. In 1498 is Lucas van Nuynhem eigenaar. In 1832 wordt het huis bewoond deels door wieldraaier Adriaan Kluytmans en deels door Lambertus Kemps [Van der Wielen].

Bouwgeschiedenis
Het kasteel werd waarschijnlijk rond 1100 gebouwd, en was tot 1232 als zodanig in gebruik. Rond 1401 wordt het oude huis afgebroken en vervangen door een nieuw. Dit jachtslot bleef bestaan tot 1914, toen het gekocht werd door de pastoor van St. Oedenrode, die het af liet breken en op de fundamenten een school liet bouwen. In 2003 werd die school afgebroken om plaats te maken voor nieuwbouwappartementen [Van der Wielen].

Afbeeldingen
- Hertogs Jachthuis, tekening, L. van Valkenburg, Tilburg, KUB S 62.7 / 820.11 Hert [Van der Wielen].- Tegenovergesteld gezicht van het Hertogs Jacht-Huis in zijn tegenswoordige Staat, tekening, L. van Valkenburg, Tilburg, KUB S 62.7 / 820.11 Hert [Van der Wielen].- 't Jachthuijs te St. Odenroij in Peellant, penseeltekening, 1651, anoniem, Tilburg, KUB S 62.7 / 820.11 Hert [Van der Wielen].- Tekening, 1832, 'sHertogenhuis gezien vanaf het Sint-Odakerkhof, door A.C. Brock (Peters 2004, 47).- Kadastrale minuut, 1811-1832, Gemeente Sint Oedenrode, Noord Brabant. Sectie G, blad 1, nr. 220 (http://watwaswaar.nl/#Ya-Ia-6-ed-1v-1-3UxM-1GqG---GW, geraadpleegd op 26-07-2011).- Reconstructie tekening, 2004, gezien vanaf het vrouwen gasthuys. (1401-1472) (Peters 2004, 44).- Reconstructie tekening, 2004, gezien vanaf het vrouwen gasthuys. (15d-1542) (Peters 2004, 46).

Bronnen
N.v.t.

Literatuur
- Brock, A.C., 1832, Beschryving der Vryheid St. Oden-Rode. Manuscripten uit 1832 over de geschiedenis van Sint-Oedenrode, Bylagen.- Boven, M.M.A. van, 1982, Kastelen in Brabant. ‘Van Burcht tot Landhuis’, ’s-Hertogenbosch, 153.- Heesters, W./Rademaker, Geschiedenis van St. Oedenrode, Bijdrage tot de Geschiedenis van het Zuiden van Nederland, deel XXIV, 100-102.- Heesters, W., 1981, Sint-Oedenrode, Zwerftocht door een Boeiend Verleden, 90.- Peters, S.A.L., 2004, 'sHertogenhuys 'huijs dat staet te Rode ane Sinte Oedekerke' Historische archeologie van een adellijke woning, Amsterdam, 69-70.- Rooy, W. van, 1968, Sint-Oedenrode, het dorp van Mgr. Bekkers, Sint-Oedenrode, 40.- Sasse van Ysselt, A.F.O. van, 1931, "Het Hertogshuis en de hoeve Stroobol te Sint-Oedenrode" in: Taxandria, jaargang 38, 193-211.- Juten, C.A., 1943, "De hove de Stroobol en het Hertoghuis te St. Oedenrode", in: Taxandria, jaargang 50, 1-3.

Bescherming gebouw
Status:

Bescherming terrein
Status:

Bestemming
Bestemmingsplan:

Auteur en datum
Auteur: P.J. van der Wielen / Maartje Verhoeckx
Beschrijving gemaakt: 29-07-2003 / 28-07-2011

Bouwhistorisch onderzoek RCE
N.v.t.

Archeologisch onderzoek RCE
N.v.t.

Overig onderzoek
2003 - BAAC Archeologische opgraving (4620) (resultaten te vinden in Peters 2004)

Geomorfologische codering
B, Bebouwing

Bodemkundige codering
|h Bebouwing