Ruwenberg, Kleine / Boecop
BASISREGISTRATIE [?]
algemeen | omschrijving | bezits- en bouwgeschiedenis | afbeeldingen, literatuur en documentatie | verdere informatie | terug naar de lijst
Object
Ruwenberg, Kleine / Boecop
Ruwenberg, Kleine / Boecop
Locatie
Adres: Ruwenbergstraat 1, 5271 AG
St. Michielsgestel
Gemeente St. Michielsgestel
Provincie Noord-Brabant
Het huidige huis staat aan de noordrand van het centrum van St. Michielsgestel, ten oosten van de Dommel, 150 meter ten zuiden van Groot Ruwenberg.
Adres: Ruwenbergstraat 1, 5271 AG
St. Michielsgestel
Gemeente St. Michielsgestel
Provincie Noord-Brabant
Het huidige huis staat aan de noordrand van het centrum van St. Michielsgestel, ten oosten van de Dommel, 150 meter ten zuiden van Groot Ruwenberg.
Typologie
...
...
Etymologie
Het huis kreeg het bijvoeglijke naamwoord 'klein' mee, ter onderscheid van het naast gelegen kasteel (Grote) Ruwenberg. Boecop duidt op de familie die eens het huis bewoonde [Van der Wielen].
Het huis kreeg het bijvoeglijke naamwoord 'klein' mee, ter onderscheid van het naast gelegen kasteel (Grote) Ruwenberg. Boecop duidt op de familie die eens het huis bewoonde [Van der Wielen].
Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: 31-03-2003
Huidige functie:
Het huis is momenteel een rechthoekig gebouw van twee bouwlagen onder een pannen schilddak. De voorgevel is verdeeld in vier traveeën, met een vijfde in het midden van de begane grond, waar de deur zich bevindt. De onderste ramen hebben luiken die net als de kozijnen en de voordeur blauw zijn geschilderd. In het midden van het dak een dakkapel. Recht tegenover het huis staat het voormalige koetshuis met een voormalige pannendrogerij annex slangenmuur en twee duivenverblijven [Van der Wielen].
Laatst bijgewerkt: 31-03-2003
Huidige functie:
Het huis is momenteel een rechthoekig gebouw van twee bouwlagen onder een pannen schilddak. De voorgevel is verdeeld in vier traveeën, met een vijfde in het midden van de begane grond, waar de deur zich bevindt. De onderste ramen hebben luiken die net als de kozijnen en de voordeur blauw zijn geschilderd. In het midden van het dak een dakkapel. Recht tegenover het huis staat het voormalige koetshuis met een voormalige pannendrogerij annex slangenmuur en twee duivenverblijven [Van der Wielen].
Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Grondgebruik:
Slechts in een zijmuur is nog te zien dat men gebruik maakte van oud muurwerk. Verder is er heel weinig over van het oude huis. In de voortuin liggen onder het maaiveld nog de fundamenten van een ronde of veelhoekige traptoren en een aansluitende haakse vleugel.
In Maart 2003 is in een vergadering van de Gemeenteraad van Sint Michielsgestel besloten om het object op te nemen als een Rijksmonument bestaande uit vijf onderdelen. Op een uitdraai van de ODB door de RACM van november 2008 staat dat de besluitdatum van deze objecten juni 2005 is. Opvallend is dat de nummers niet terug zijn te vinden in de ODB cdrom (NKS) van 2006, en ook niet opgenomen zijn in KICH. De hierbij gegeven omschrijving zal dan ook iets summierder zijn (om het overtypen van 15 pagina's tekst te voorkomen). voor de volledige beschrijving van de Rijksmonumenten kan een uitdraai gevonden worden in het NKS documentatiecentrum.
Zichtbaar:
Grondgebruik:
Slechts in een zijmuur is nog te zien dat men gebruik maakte van oud muurwerk. Verder is er heel weinig over van het oude huis. In de voortuin liggen onder het maaiveld nog de fundamenten van een ronde of veelhoekige traptoren en een aansluitende haakse vleugel.
In Maart 2003 is in een vergadering van de Gemeenteraad van Sint Michielsgestel besloten om het object op te nemen als een Rijksmonument bestaande uit vijf onderdelen. Op een uitdraai van de ODB door de RACM van november 2008 staat dat de besluitdatum van deze objecten juni 2005 is. Opvallend is dat de nummers niet terug zijn te vinden in de ODB cdrom (NKS) van 2006, en ook niet opgenomen zijn in KICH. De hierbij gegeven omschrijving zal dan ook iets summierder zijn (om het overtypen van 15 pagina's tekst te voorkomen). voor de volledige beschrijving van de Rijksmonumenten kan een uitdraai gevonden worden in het NKS documentatiecentrum.
Afmetingen
...
...
Oudste vermelding
Datum: 1430
Bron:
[Van der Wielen]
Datum: 1430
Bron:
[Van der Wielen]
Bezitsgeschiedenis
De eerste bewoner was jonkheer Gijsbert Pels, die het huis in 1430 liet bouwen. Rond 1530 is jonkheer Nicolas Spieringh kasteelheer, die het huis nalaat aan zijn dochter Mechteld. Zij huwde met jonkheer Gerrit van Boecop, wiens naam het huis ook wel draagt: Huize Boecop. In 1652 erven twee kinderen Van Boecop het huis, Christoffel en Ernest. Een dochter uit het eerste huwelijk van Ernest erft het kasteel. Rond 1720 wordt Johannes Christoforus Bertolf von Belven, hoogdrossaard van het hertogdom Limburg eigenaar. In 1729 verkoopt hij het huis aan mr. Christiaan Paulus van Beresteijn, die het huis gaat herstellen. In1735 verkoopt hij het huis door aan zijn schoonvader Gerard van Midlum, die het hetzelfde jaar nog doorverkoopt aan Willem van Rijssel. Diens weduwe deed het kasteel na 1745 van de hand aan Jacob van Brakell. Vervolgens werd Johan Heyssel eigenaar, die het in 1762 weer verkoopt. Arnold des Tombe wordt dan de nieuwe eigenaar. Bij diens dood verkopen zijn zoons het huis aan Jacob Meurs, die het in 1819 doorverkoopt aan Henriette Struuck van der Steege. Zij was getrouwd met Corneille Hipolithe Berail, die een bierbrouwerij en een azijnstokerij op het kasteel stichtte. Deze Berail bleef, met de nodige strubbelingen, tot zijn dood in 1891 op het kasteel wonen. In 1974 werd het huis door de gemeente gekocht [Van der Wielen].
De eerste bewoner was jonkheer Gijsbert Pels, die het huis in 1430 liet bouwen. Rond 1530 is jonkheer Nicolas Spieringh kasteelheer, die het huis nalaat aan zijn dochter Mechteld. Zij huwde met jonkheer Gerrit van Boecop, wiens naam het huis ook wel draagt: Huize Boecop. In 1652 erven twee kinderen Van Boecop het huis, Christoffel en Ernest. Een dochter uit het eerste huwelijk van Ernest erft het kasteel. Rond 1720 wordt Johannes Christoforus Bertolf von Belven, hoogdrossaard van het hertogdom Limburg eigenaar. In 1729 verkoopt hij het huis aan mr. Christiaan Paulus van Beresteijn, die het huis gaat herstellen. In1735 verkoopt hij het huis door aan zijn schoonvader Gerard van Midlum, die het hetzelfde jaar nog doorverkoopt aan Willem van Rijssel. Diens weduwe deed het kasteel na 1745 van de hand aan Jacob van Brakell. Vervolgens werd Johan Heyssel eigenaar, die het in 1762 weer verkoopt. Arnold des Tombe wordt dan de nieuwe eigenaar. Bij diens dood verkopen zijn zoons het huis aan Jacob Meurs, die het in 1819 doorverkoopt aan Henriette Struuck van der Steege. Zij was getrouwd met Corneille Hipolithe Berail, die een bierbrouwerij en een azijnstokerij op het kasteel stichtte. Deze Berail bleef, met de nodige strubbelingen, tot zijn dood in 1891 op het kasteel wonen. In 1974 werd het huis door de gemeente gekocht [Van der Wielen].
Historische betekenis
...
...
Bouwgeschiedenis
Het huis werd waarschijnlijk tussen 1430 en 1440 gebouwd. In 1729 was het huis nogal bouwvallig, maar de nieuwe eigenaar nam het herstel ter hand. In 1842 brandde het huis af en werd herbouwd in de huidige vorm. Een deel van de bebouwing stamt nog uit 1532 [Van der Wielen].
Het huis werd waarschijnlijk tussen 1430 en 1440 gebouwd. In 1729 was het huis nogal bouwvallig, maar de nieuwe eigenaar nam het herstel ter hand. In 1842 brandde het huis af en werd herbouwd in de huidige vorm. Een deel van de bebouwing stamt nog uit 1532 [Van der Wielen].
Afbeeldingen
- Tekening, 18e eeuw, De Kleine Ruwenberg, onbekend (Van Oirschot 1981, 72).
- Kadastrale minuut, 1811-1832, Gemeente Sint Michielsgestel, Noord Brabant. Sectie F, blad 2, nrs. 556 (http://watwaswaar.nl/#Xo-Ku-7-ed-1v-1-3ORE-1PEW---4On, geraadpleegd op 11-05-2011).
- Google Earth foto, 2011, Locatie Klein Ruwenberg (Documentatiecentrum NKS, digitale documentatie).
- Tekening, 18e eeuw, De Kleine Ruwenberg, onbekend (Van Oirschot 1981, 72).
- Kadastrale minuut, 1811-1832, Gemeente Sint Michielsgestel, Noord Brabant. Sectie F, blad 2, nrs. 556 (http://watwaswaar.nl/#Xo-Ku-7-ed-1v-1-3ORE-1PEW---4On, geraadpleegd op 11-05-2011).
- Google Earth foto, 2011, Locatie Klein Ruwenberg (Documentatiecentrum NKS, digitale documentatie).
Bronnen
N.v.t.
N.v.t.
Literatuur
- Aa., van der, A. J., 1839, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, Gorinchem, dl. 9, 782.
- Boven, M.M.A. van, e.a., 1982, Kastelen in Brabant. Van burcht tot landhuis, uitgave Noordbrabants Museum, ’s Hertogenbosch, 158.
- Donkers, H., 1955, 'Mr. Christiaan Paulus van Beresteyn, heer van Maurick, tevens heer van de Kleine Ruwenberg onder St.M.Gestel', De Kleine Meijerij 8(1955) nr. 4, 12-14.
- Oirschot, A. van, 1981, Middeleeuwse kastelen van Noord-Brabant, Rijswijk, 72-75.
- Aa., van der, A. J., 1839, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, Gorinchem, dl. 9, 782.
- Boven, M.M.A. van, e.a., 1982, Kastelen in Brabant. Van burcht tot landhuis, uitgave Noordbrabants Museum, ’s Hertogenbosch, 158.
- Donkers, H., 1955, 'Mr. Christiaan Paulus van Beresteyn, heer van Maurick, tevens heer van de Kleine Ruwenberg onder St.M.Gestel', De Kleine Meijerij 8(1955) nr. 4, 12-14.
- Oirschot, A. van, 1981, Middeleeuwse kastelen van Noord-Brabant, Rijswijk, 72-75.
Documentatie
NKS documentatiemap met notulen gemeenteraadsvergadering 27 maart 2003 en ODB uitdraai Rijksmonumenten gegevens.
NKS documentatiemap met notulen gemeenteraadsvergadering 27 maart 2003 en ODB uitdraai Rijksmonumenten gegevens.
Bescherming gebouw
Status:
Monumentnummer: 526863
Het complex landgoed 'De Ruwenberg' bestaande uit LANDHUIS, voormalig KOETSHUIS, voormalige PANNENDROGERIJ annex SLANGENMUUR, DUIVENVERBLIJVEN met TUINMUUR, en SPIJLENHEKWERK. Het complex is gelegen aan het einde van een met linden omzoomde oprijlaan. De oorsprong van het landgoed De Ruwenberg, aanvankelijk bekend onder de naam Boecoop, gaat terug tot 1430. In het huidige landhuis, sinds de bouw van een nieuwe grote villa eind negentiende eeuw De Kleine Ruwenberg geheten, zijn delen van de voorganger uit 1532 opgenomen. Na te zijn afgebrand, in 1842 door P. Berail herbouwd.
Het landgoed complex de 'Ruwenberg' is van algemeen belang. Het complex heeft cultuurhistorische waarde als bijzondere uitdrukking van een sociaal-economische ontwikkeling. Als voorbeeld van een landhuis met annexen op een landgoed in een parkachtige omgeving. De onderdelen van het complex hebben architectuurhistorische waarde vanwege de in- en uitwendig behouden hoofdstructuur en het traditionele materiaalgebruik alsmede vanwege onderdelen van de interieurs. Ze hebben bouwhistorische waarde vanwege de afleesbaarheid van bouwsporen. In onderlinge samenhang hebben de onderdelen van het complex grote ensemblewaarde.
Monumentnummer: 526862
'Onderdeel 1: LANDHUIS
Inleiding
Landhuis, genaamd De kleine Ruwenberg, voorheen De Ruwenberg en Huis Boecoop, oorspronkelijk behorend tot een omgracht landgoed waarvan ook het tegenover gelegen koetshuis deel uitmaakte. de oorsprong gaat terug tot 1430; in het huidige huis zijn delen van de voorganger uit 1532 opgenomen. na te zijn afgebrand, in 1942 door P. Berail herbouwd. in de voortuin liggen onder het maaiveld nog de fundamenten van een ronde of veelhoekige traptoren en een aansluitende haakse vleugel, geheel overeenkomstig een achttiende-eeuwse tekening van het pand die de situatie van 1532 weergeeft. De familie Berail expoloiteerde in de verdwenen bijgebouwen o.a. een bierbrouwerij en een azijnstokerij. in 1838 was het huis de zetel van de Maatschappij tot Invoering van de Zijdeteelt in Noord-Brabant. het huidige landhuis is opgetrokken in Ambachtelijk-traditionele bouwtrant en ligt in een parkachtig landschap met aan het begin van de oprijlaan een gietijzeren spijlenhekwerk tussen veelhoekige posten met de naam Ruwenberg. restauratie circa 1990'.
Monumentnummer: 526865
'Onderdeel 2: kOETSHUIS
Inleiding
voormalig koetshuis, oorspronkelijk behorend bij het landgoed genaamd 'De Kleine Ruwenberg' waartoe ook het tegenover gelegen landhuis behoorde. Het koetshuis is opgetrokken in ambachtelijk-traditionele bouwtrant. Het voormalige koetshuis, oorspronkelijk ingedeeld in woning, paardenstal en koetsstalling, dateert blijkens een gevelsteenuit 1822. Op het terrein enkele kleinschalige elementen die deel uitmaakten van het voormalige landgoed als een tweetal monumentale duivenverblijven en een slangenmuur die later deel is gaan uitmaken van een pannendrogerij'.
Monumentnummer: 526866
'Onderdeel 3: PANNENDROGERIJ annex SLANGENMUUR.
Inleiding
Op het terrein van het voormalige koetshuis bevindt zich een voormalige pannendrogerij annex slangenmuur, opgetrokken in ambachtelijk-traditionele stijl en daterend uit XXA. Als achtermuur is gebruikgemaakt van een slangenmuur uit XVIII, onderdeel vande tuininrichting van het landgoed'.
Monumentnummer: 526867
'Onderdeel 4: DUIVENVERBLIJVEN
Inleiding
Op het terrein van het voormalige koetshuis bevinden zich twee schilderachtige duivenverblijven, met elkaar verbonden door een tuinmuur. De twee kleinschalige objecten, die in hun vormgeving en kleurstelling een vereenvoudigde miniatuuruitvoering van het koetshuis lijken te zijn, zijn rond 1900 opgetrokken in ambachtelijk-traditionele stijl en doen denken aan een tuinfolly'.
Monumentnummer: 526868
'Onderdeel 5: SPIJLENHEKWERK
Inleiding
Aan weerszijden van het begin van een lange, door linden omzoomde oprijlaan bevindt zich een gietijzeren hekwerk. Het hekwerk dateert uit XIXc'.
Status:
Monumentnummer: 526863
Het complex landgoed 'De Ruwenberg' bestaande uit LANDHUIS, voormalig KOETSHUIS, voormalige PANNENDROGERIJ annex SLANGENMUUR, DUIVENVERBLIJVEN met TUINMUUR, en SPIJLENHEKWERK. Het complex is gelegen aan het einde van een met linden omzoomde oprijlaan. De oorsprong van het landgoed De Ruwenberg, aanvankelijk bekend onder de naam Boecoop, gaat terug tot 1430. In het huidige landhuis, sinds de bouw van een nieuwe grote villa eind negentiende eeuw De Kleine Ruwenberg geheten, zijn delen van de voorganger uit 1532 opgenomen. Na te zijn afgebrand, in 1842 door P. Berail herbouwd.
Het landgoed complex de 'Ruwenberg' is van algemeen belang. Het complex heeft cultuurhistorische waarde als bijzondere uitdrukking van een sociaal-economische ontwikkeling. Als voorbeeld van een landhuis met annexen op een landgoed in een parkachtige omgeving. De onderdelen van het complex hebben architectuurhistorische waarde vanwege de in- en uitwendig behouden hoofdstructuur en het traditionele materiaalgebruik alsmede vanwege onderdelen van de interieurs. Ze hebben bouwhistorische waarde vanwege de afleesbaarheid van bouwsporen. In onderlinge samenhang hebben de onderdelen van het complex grote ensemblewaarde.
Monumentnummer: 526862
'Onderdeel 1: LANDHUIS
Inleiding
Landhuis, genaamd De kleine Ruwenberg, voorheen De Ruwenberg en Huis Boecoop, oorspronkelijk behorend tot een omgracht landgoed waarvan ook het tegenover gelegen koetshuis deel uitmaakte. de oorsprong gaat terug tot 1430; in het huidige huis zijn delen van de voorganger uit 1532 opgenomen. na te zijn afgebrand, in 1942 door P. Berail herbouwd. in de voortuin liggen onder het maaiveld nog de fundamenten van een ronde of veelhoekige traptoren en een aansluitende haakse vleugel, geheel overeenkomstig een achttiende-eeuwse tekening van het pand die de situatie van 1532 weergeeft. De familie Berail expoloiteerde in de verdwenen bijgebouwen o.a. een bierbrouwerij en een azijnstokerij. in 1838 was het huis de zetel van de Maatschappij tot Invoering van de Zijdeteelt in Noord-Brabant. het huidige landhuis is opgetrokken in Ambachtelijk-traditionele bouwtrant en ligt in een parkachtig landschap met aan het begin van de oprijlaan een gietijzeren spijlenhekwerk tussen veelhoekige posten met de naam Ruwenberg. restauratie circa 1990'.
Monumentnummer: 526865
'Onderdeel 2: kOETSHUIS
Inleiding
voormalig koetshuis, oorspronkelijk behorend bij het landgoed genaamd 'De Kleine Ruwenberg' waartoe ook het tegenover gelegen landhuis behoorde. Het koetshuis is opgetrokken in ambachtelijk-traditionele bouwtrant. Het voormalige koetshuis, oorspronkelijk ingedeeld in woning, paardenstal en koetsstalling, dateert blijkens een gevelsteenuit 1822. Op het terrein enkele kleinschalige elementen die deel uitmaakten van het voormalige landgoed als een tweetal monumentale duivenverblijven en een slangenmuur die later deel is gaan uitmaken van een pannendrogerij'.
Monumentnummer: 526866
'Onderdeel 3: PANNENDROGERIJ annex SLANGENMUUR.
Inleiding
Op het terrein van het voormalige koetshuis bevindt zich een voormalige pannendrogerij annex slangenmuur, opgetrokken in ambachtelijk-traditionele stijl en daterend uit XXA. Als achtermuur is gebruikgemaakt van een slangenmuur uit XVIII, onderdeel vande tuininrichting van het landgoed'.
Monumentnummer: 526867
'Onderdeel 4: DUIVENVERBLIJVEN
Inleiding
Op het terrein van het voormalige koetshuis bevinden zich twee schilderachtige duivenverblijven, met elkaar verbonden door een tuinmuur. De twee kleinschalige objecten, die in hun vormgeving en kleurstelling een vereenvoudigde miniatuuruitvoering van het koetshuis lijken te zijn, zijn rond 1900 opgetrokken in ambachtelijk-traditionele stijl en doen denken aan een tuinfolly'.
Monumentnummer: 526868
'Onderdeel 5: SPIJLENHEKWERK
Inleiding
Aan weerszijden van het begin van een lange, door linden omzoomde oprijlaan bevindt zich een gietijzeren hekwerk. Het hekwerk dateert uit XIXc'.
Bescherming terrein
Status:
Status:
Bestemming
Bestemmingsplan:
Bestemming:
Bestemmingsplan:
Bestemming:
Auteur en datum
Auteur: P.J. van der Wielen / Maartje Verhoeckx
Beschrijving gemaakt: 31-03-2003 / 11-05-2011
Auteur: P.J. van der Wielen / Maartje Verhoeckx
Beschrijving gemaakt: 31-03-2003 / 11-05-2011
Bouwhistorisch onderzoek RCE
N.v.t.
N.v.t.
Archeologisch onderzoek RCE
N.v.t.
N.v.t.
Overig onderzoek
Geomorfologische codering
B, Bebouwing
B, Bebouwing
Bodemkundige codering
zEZ21-VII, Hoge zwarte enkeerdgronden; leemarm en zwak lemig fijn zand
zEZ21-VII, Hoge zwarte enkeerdgronden; leemarm en zwak lemig fijn zand
Basisregistratie - er zijn in ieder geval gegevens over naam en locatie van het object, en verwijzingen naar de beschikbare afbeeldingen, literatuur, documentatie en bronnen. Aan de hand van deze informatie kan eenieder die geïnteresseerd is zich gaan verdiepen in het desbetreffende kasteel. Het is de bedoeling dat deze basisregistratie-beschrijvingen in de toekomst tot volwaardige beschrijvingen worden uitgebreid.
In bewerking - de beschrijvingen zijn veelal voorzien van meer uitgebreide informatie over de geschiedenis en bouwgeschiedenis van het kasteel. Deze beschrijvingen zijn echter nog niet door de wetenschappelijke redactie van het Kastelenlexicon gezien, of moeten nog bijgewerkt worden naar aanleiding van redactie-opmerkingen.
Volledig - deze beschrijvingen zijn door de redactie gezien en goedgekeurd.
In bewerking - de beschrijvingen zijn veelal voorzien van meer uitgebreide informatie over de geschiedenis en bouwgeschiedenis van het kasteel. Deze beschrijvingen zijn echter nog niet door de wetenschappelijke redactie van het Kastelenlexicon gezien, of moeten nog bijgewerkt worden naar aanleiding van redactie-opmerkingen.
Volledig - deze beschrijvingen zijn door de redactie gezien en goedgekeurd.