Object
Neerhof / Sprundelheim

Locatie
Adres: Onbekend
Sprundel
Gemeente Rucphen
Provincie Noord-Brabant

De lokalisatie van voormalig kasteel Sprundelheim is problematisch. Drie boringen op verschillende locaties, in nabijheid van de St. Janskerk en bij de Neerhof, een toponiem iets ten westen daarvan, hebben geen resultaat opgeleverd (ARCHIS waarnemingsnummer 37432). De locatiecoördinaten zijn overeenkomstig met de waarneming die in ARCHIS is opgenomen. Dat het hier om een fictief kasteel zou gaan lijkt onwaarschijnlijk omdat Van Goor (1744) vermeldt dat (naar men zegt) de grondvesten nog zichtbaar zijn en er wordt melding gemaakt van het kasteel in een dotatiebrief uit de 10de eeuw. Op welke locatie Van Goor exact doelt blijkt niet uit zijn omschrijving. Van der Aa (1839) stelt dat er ‘dan plantsoen’ resteerde, waar we voor een locatiebepaling ook niet veel verder mee komen.

Typologie

Er zijn geen gegevens bekend over het huis.

Etymologie
Sprundel is de plaats waarbij het huis gestaan zou hebben, 'heim' is (t)huis [Van der Wielen].

Huidige situatie
onbekend

Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Grondgebruik:

Het is onbekend of zich in de bodem nog resten van het huis bevinden, ook aangezien de exacte locatie van het huis onbekend is.

Oudste vermelding
Datum: 992
Bron: Dotatiebrief van Thorn uit 992

"'castellum de Sprundelheim cum omni integritate sicut situm est super fluvium de Moirwater'"

In deze brief worden aan de juist gestichte abdij door de gravin van Strijen verschillende goederen als bruidsschat meegegeven, o.a. 'het castellum Sprundelheim in zijn geheel, zoals het gelegen was aan de vliet Moerwater, met zijn omgeving en volle rechten'. Het originele charter is verloren gegaan, ook een afschrift hiervan is uit het archief verdwenen. Enkele schrijvers hebben het stuk slordig overgeschreven [Van der Wielen].

Bezitsgeschiedenis
Het huis zou eens het bezit zijn geweest van de gravin van Strijen, die het aan de abdij van Thorn schonk; verder is er niets over bekend [Van der Wielen].

Bouwgeschiedenis
Onbekend [Van der Wielen].

Afbeeldingen
Waarschijnlijk bevond het object zich op een van de kadasters, weergegeven op de eerste kadastrale minuut, Rucphen en Vorenseinde, sectie F, blad 01. Opmerkelijk hier is dat het terrein waarop de kerk zich bevindt omgracht lijkt. Kadasternummer 451 wordt aangeduid met ‘huis, schuur en erf’. Het is, gezien de vermelding van Van Goor, onmogelijk dat we hier te maken hebben met een oorspronkelijk bouwdeel.

Bronnen
N.v.t.

Literatuur
- Aa, van der, A.J., 1839, Aardrijkskundig woordenboek der Nederlanden, Gorinchem, dl. 10, 644.- Boven, van, M.M.A., 1982, Kastelen in Brabant. Van burcht tot landhuis, ’s-Hertogenbosch, 159.- Goor, van, T.E., 1744, Beschrijving der stad en lande van Breda, ’s-Gravenhage, 392.- Kalf, J., 1912, De monumenten van geschiedenis en kunst in de provincie Noord-Brabant. De monumenten van de voormalige Baronie van Breda, Utrecht, 328-329.- Merkelbach van Enkhuizen, L., Sprundelheim, Legende of Historie, Jaarboek no. 1, 1941, Oudheidkundige Kring 'De Ghulden Roos'.

Documentatie
N.v.t.

Bescherming gebouw
Status:

Bescherming terrein
Status:

Bestemming
Bestemmingsplan: N
Bestemming:

Auteur en datum
Auteur: P.J. van der Wielen / J.J.A. Pennartz
Beschrijving gemaakt: 15-05-2006 / 10-11-2008

Bouwhistorisch onderzoek RCE
N.v.t.

Archeologisch onderzoek RCE
N.v.t.

Overig onderzoek
N.v.t.

Geomorfologische codering
onbekend

Bodemkundige codering
onbekend