Henkenshage / Strijpe / Streepen
BASISREGISTRATIE [?]
algemeen |
omschrijving |
bezits- en bouwgeschiedenis |
afbeeldingen, literatuur en documentatie |
verdere informatie |
terug naar de lijst
Object
Henkenshage / Strijpe / Streepen
Locatie
Adres: Laan van Henkenshage 3, 5492 BH
St. Oedenrode
Gemeente St. Oedenrode
Provincie Noord-Brabant
Henkenshage bevindt zich aan de zuidrand van St. Oedenrode, links van de weg naar Best. Achter het huis ligt een uitgestrekt park [Van der Wielen].
Typologie
Het huidige kasteelachtige uiterlijk in neogotische stijl kreeg het kasteeltje pas in 1850. Daarvoor was het kasteel volgens Van Oirschot een gebouw zonder verdiepingen met een gracht en een ophaalbrug (Van Oirschot 1981, 189). De oorsprong van Henkesnhage wordt door hem geplaatst in de 15e eeuw. Hij schrijft dat er muurwerk uit ca. 1450 in het huidige huis is opgenomen. Verder is er weinig informatie over het uitzien van dit huis beschikbaar.
Etymologie
In de middeleeuwen heeft het huis bekend gestaan als huis Strijpe of Strepen.
Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: 24-03-2003
Momenteel is Henkenshage een rechthoekig gebouw geflankeerd door twee torens met kantelen en scherpe spitsen. Het huis heeft twee verdiepingen en is symmetrisch opgezet. De ingang is te bereiken via de voorburcht die bestaat uit een poortgebouw met twee poorttorens, een hoeve en een andere dienstruimte met een plompe gekanteelde toren op de hoek. De laatste ruimte staat in verbinding met het hoofdgebouw door een moderne glazen galerij. Het gehele complex is omgracht [Van der Wielen].
Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Grondgebruik:
Van het middeleeuwse muurwerk uit omstreeks 1450 resteert nog het een en ander, hoewel er bij de grote verbouwing van 1850 ook veel verloren is gegaan. De eerste etage zou nog middeleeuws moeten zijn, het dak is dat inmiddels niet meer (Van Rooij 1968, 62).
Afmetingen
Oudste vermelding
Datum:
Bron:
Bezitsgeschiedenis
Het is onduidelijk wanneer het huis precies is gebouwd. Een van de vroegere eigenaars was Jacop Gheroy, kanunnik van de St. Jan te 's-Hertogenbosch. In 1748 kocht baron Willem van Haren het huis. Hij pleegde zelfmoord in 1768. Een serie eigenaars volgde, die het huis meer als zomerresidentie gebruikten. In 1801 werd het kasteel verhuurd aan de kanunnikessen van St. Augustinus. Het kasteel werd al gauw te klein, en ze verhuisden vervolgens naar Dommelrode. Diplomaat jonkheer Christiaan Bangeman Huygens werd in 1834 eigenaar, maar verkocht het in 1850 weer aan jonkheer Pieter J. de Girard de Mielet van Coehoorn. Diens kleinzoon Pieter verbouwde het huis radicaal, en gaf het zijn kasteelachtig uiterlijk. In 1904 werd T.G. van Gulick eigenaar en renoveerde het huis. Sinds 1940 is de gemeente eigenaar en deed het dienst als distributiekantoor, hoofdkwartier van de 101ste Airborne Divisie, openbare bibliotheek en afdeling Sociale Zaken. Eind 1997 werd het kasteel verhuurd aan een cateraar [Van der Wielen].Begin 19e eeuw kwam het kasteel in het bezit van verjaagde Kanunnikessen van de orde Sint Augustinus. Zij verbleven er van 1801 tot 1818. (Deze orde van Augustinessen zou in 1819 later naar nabijgelegen kasteel Dommelrode verhuizen.) Sinds 1940 is het kasteel in bezit van de Gemeente Sint Oedenrode [Marloes].
Bouwgeschiedenis
Het is onduidelijk wanneer het huis precies is gebouwd en hoe het er toen uitzag. De naam Henkenshage wordt volgens van Oirschot voor het eerst vermeld in 1387, al is onduidelijk in hoeverre die vermelding betrekking heeft op een huis, of enkel op een goed. Van Oirschot vermeldt ook dat zich nu in het muurwerk nog delen muurwerk bevinden uit ca 1450 (maar het is onduidelijk of dit ooit door een bouwhistoricus met kennis van zaken ook echt is vastgesteld). Ook de eerste etage zou nog middeleeuws moeten zijn, het dak is dat inmiddels niet meer (Van Rooij 1968, 62).Tussen 1840 en 1850 werd kasteel Henkeshage ingrijpend verbouwd en uitgebreid. Op het gebouw kwam een extra verdieping, aan weerszijden van de poort werden stallen en twee dienstwoningen bijgebouwd en er werden bij het hoofdgebouw drie grote hoektorens opgetrokken. In 1905 is door de nieuwe bewoner, Theodoor Rogier Cornelis Alphons Marie van Gulick, liet rond 1905 het kasteel restaureren en ook de tuinen opnieuw aangeleggen. In 1999 werd het kasteel opnieuw verbouwd en kreeg het een horecafunctie. Daarbij is de middeleeuwse kapconstructie, die inmiddels onvoldoende veilig was, tegen de adviezen van de monumentenzorg in vervangen door een stalen kapconstructie (Becx, 1999, 132).
Afbeeldingen
- Kadastrale minuut, 1811-1832, Gemeente Sint Oedenrode, Noord Brabant. Sectie G, blad 1, nr. 612-615 (http://watwaswaar.nl/#Ya-Ia-6-ed-1v-1-3UxM-1GqG---GW, geraadpleegd op 26-07-2011).- Henkenshage in de negentiende eeuw, tekening, L, van Valkenburg, 1825, Tilburg, KUB [Van der Wielen]- Google Earth foto, 2011, locatie Henkenshagen (Documentatiecentrum NKS, digitale documentatie).
Bronnen
N.v.t.
Literatuur
- Becx, E. e.a., 1999, Kastelengids van Noord-Brabant, Utrecht, 131-135. - Brock, A.C., 1832, Beschrijving der vrijheid St. Oden-Rode, manuscripten uit 1832 over de geschiedenis van Sint-Oedenrode, Sint-Oedenrode, 40-41.- Oirschot, Anton van, 1981, Middeleeuwse kastelen van Noord-Brabant, hun bewoners en bewogen geschiedenis, Rijswijk, 184-190.- Rooij, W. van, 1968, Sint Oedenrode, het dorp van MGR. Bekkers, Sint Oedenrode, 58-65.
Documentatie
NKS documentatiecentrum
Bescherming gebouw
Status:
Monumentnummer: 33650
ODB Beschrijving (monumentenregister.cultureelerfgoed.nl): Kasteel Henkenshage. Omgracht middeleeuws huis, omstreeks 1850 en eind 19e eeuw verbouwd, hersteld in 1962, bestaande uit een aan twee zijden de binnenplaats omsluitend voorgebouw, met een door twee ronde torens geflankeerde voorpoort, een uitspringende ronde hoektoren en een spietorentje op de westelijke hoeken, een achtervleugel met spietorentje op de hoeken aan de binnenplaats; aan de achterzijde twee ronde uitspringende hoektorens. Fraai park, aangelegd naar ontwerp van de architect Springer.
Bescherming terrein
Status:
Bestemming
Bestemmingsplan:
Bestemming:
Auteur en datum
Auteur: P.J. van der Wielen / Marloes Vrancken
Beschrijving gemaakt: 24-03-2003 / 24-06-2008
Bouwhistorisch onderzoek RCE
N.v.t.
Archeologisch onderzoek RCE
N.v.t.
Overig onderzoek
N.v.t.
Geomorfologische codering
2M13, Dekzandvlakte
Bodemkundige codering
|h Bebouwing
Basisregistratie - er zijn in ieder geval gegevens over naam en locatie van het object, en verwijzingen naar de beschikbare afbeeldingen, literatuur, documentatie en bronnen. Aan de hand van deze informatie kan eenieder die geïnteresseerd is zich gaan verdiepen in het desbetreffende kasteel. Het is de bedoeling dat deze basisregistratie-beschrijvingen in de toekomst tot volwaardige beschrijvingen worden uitgebreid.
In bewerking - de beschrijvingen zijn veelal voorzien van meer uitgebreide informatie over de geschiedenis en bouwgeschiedenis van het kasteel. Deze beschrijvingen zijn echter nog niet door de wetenschappelijke redactie van het Kastelenlexicon gezien, of moeten nog bijgewerkt worden naar aanleiding van redactie-opmerkingen.
Volledig - deze beschrijvingen zijn door de redactie gezien en goedgekeurd.