Overhagen / Averhaage
IN BEWERKING [?]
algemeen | omschrijving | bezits- en bouwgeschiedenis | afbeeldingen, literatuur en documentatie | verdere informatie | terug naar de lijst
Object
Overhagen / Averhaage
Overhagen / Averhaage
Locatie
Adres: Overhagenseweg / Gasthuislaan
Velp
Gemeente Rheden
Provincie Gelderland
Overhagen ligt vlak ten zuiden van kasteel Biljoen, ten oosten van het dorp Velp.
Adres: Overhagenseweg / Gasthuislaan
Velp
Gemeente Rheden
Provincie Gelderland
Overhagen ligt vlak ten zuiden van kasteel Biljoen, ten oosten van het dorp Velp.
Typologie
Het is niet bekend hoe het middeleeuwse kasteel Overhagen eruit zag.
Het is niet bekend hoe het middeleeuwse kasteel Overhagen eruit zag.
Etymologie
Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: 3-3-2003
Overhagen bestaat tegenwoordig nog uit een groot omgracht terrein. Hierop staan enkele kassen.
Laatst bijgewerkt: 3-3-2003
Overhagen bestaat tegenwoordig nog uit een groot omgracht terrein. Hierop staan enkele kassen.
Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Grondgebruik:
Van het middeleeuwse kasteel is waarschijnlijk niets bewaard gebleven. Op de plaats van het kasteel staat tegenwoordig een kassencomplex.Bestemmingsplan: Landhuizen ten behoeve van de functies wonen, educatieve, openbare en bijzondere doeleinden en kantoren, met bijbehorende bijgebouwen en cultuurhistorisch waardevolle erven en tuinen.
Zichtbaar:
Grondgebruik:
Van het middeleeuwse kasteel is waarschijnlijk niets bewaard gebleven. Op de plaats van het kasteel staat tegenwoordig een kassencomplex.Bestemmingsplan: Landhuizen ten behoeve van de functies wonen, educatieve, openbare en bijzondere doeleinden en kantoren, met bijbehorende bijgebouwen en cultuurhistorisch waardevolle erven en tuinen.
Afmetingen
Oudste vermelding
Datum: 1373
Bron: H. Kerkkamp, Kasteel Biljoen en daar rondom (Rheden 1964) p. 23.
Volgens Kerkkamp handelt de eerste vermelding om het zenden van een bode naar Overhagen door het Arnhemse stadsbestuur. Hij geeft echter geen citaat van deze vermelding.
Datum: 1373
Bron: H. Kerkkamp, Kasteel Biljoen en daar rondom (Rheden 1964) p. 23.
Volgens Kerkkamp handelt de eerste vermelding om het zenden van een bode naar Overhagen door het Arnhemse stadsbestuur. Hij geeft echter geen citaat van deze vermelding.
Bezitsgeschiedenis
Overhagen was in 1371 in bezit van Johan van Mompelière, een leenman van de hertog van Gelre. In 1401 verkocht hij het aan Johan de Cocq van Opijnen, zijn zoon. Daarna kwam het in bezit van Ghijsbert van Meekeren, die het in 1435 verkocht aan Hendrik, heer van Wisch. Overhagen bleef in handen van het geslacht Wisch tot Gijsbert van Wisch in 1525 stierf. Gijsbert liet Overhagen na aan zijn bijzit Catharina dess Wreeden, en hun zoons Gijsbert en Johan. Wanneer die zonder mannelijke nakomelingen zouden sterven, zou Overhagen naar Joachim van Wisch gaan, een neef van Gijsbert van Wisch. Kort na 1525 wordt Joachim als bezitter van Overhagen genoemd; waarschijnlijk ten gevolge van een schikking met Gijsbert en Johan. Joachim raakte echter in geschil met hertog Karel van Gelre, die in 1530 of 1531 het kasteel Overhagen liet verwoesten.In 1536 liet Karel op zijn sterfbed Joachim in zijn rechten herstellen, zodat Overhagen weer in zijn bezit kwam. Na de dood van Ermgard van Limburg Stirum in 1583 vererfde Overhagen op Herman Georg van Limburg Stirum, en daarna op zijn zoon Joost, die stierf in 1621.In 1651 was Overhagen in bezit van Hendrick, graaf van Nassau, gehuwd met Maria Elisabeth, gravin van Limburg Stirum. Hendrick stierf nog in 1651 en liet het huis na aan zijn weduwe. In 1657 stond zij Overhagen af aan haar vader, George Ernst heer van Wisch, Lichtenvoorde en Wildenborg. Die verkocht het in 1658 aan Everard Huygens, burgemeester van Wageningen. Diens kleinzoon Everard verkocht Overhagen in 1711 wegens geldproblemen aan Frederik Willem van Spaen, de eigenaar van het nabijgelegen kasteel Biljoen. Zo werden Overhagen en Biljoen verenigd.De beide goederen bleven tot 1848 in handen van het geslacht Van Spaen. In dat jaar overleed Alexander Jacob van Spaen zonder kinderen, waarna Overhagen in handen kwam van zijn zuster Justine en haar man Johan Frederik Willem Karel baron van Hardenbroek. In 1867 werd de grond van het landgoed verkocht aan Johann Heinrich Wilhelm Lüps, een Duits industrieel. Zijn nakomelingen bezitten het kasteel en landgoed nog steeds.
Overhagen was in 1371 in bezit van Johan van Mompelière, een leenman van de hertog van Gelre. In 1401 verkocht hij het aan Johan de Cocq van Opijnen, zijn zoon. Daarna kwam het in bezit van Ghijsbert van Meekeren, die het in 1435 verkocht aan Hendrik, heer van Wisch. Overhagen bleef in handen van het geslacht Wisch tot Gijsbert van Wisch in 1525 stierf. Gijsbert liet Overhagen na aan zijn bijzit Catharina dess Wreeden, en hun zoons Gijsbert en Johan. Wanneer die zonder mannelijke nakomelingen zouden sterven, zou Overhagen naar Joachim van Wisch gaan, een neef van Gijsbert van Wisch. Kort na 1525 wordt Joachim als bezitter van Overhagen genoemd; waarschijnlijk ten gevolge van een schikking met Gijsbert en Johan. Joachim raakte echter in geschil met hertog Karel van Gelre, die in 1530 of 1531 het kasteel Overhagen liet verwoesten.In 1536 liet Karel op zijn sterfbed Joachim in zijn rechten herstellen, zodat Overhagen weer in zijn bezit kwam. Na de dood van Ermgard van Limburg Stirum in 1583 vererfde Overhagen op Herman Georg van Limburg Stirum, en daarna op zijn zoon Joost, die stierf in 1621.In 1651 was Overhagen in bezit van Hendrick, graaf van Nassau, gehuwd met Maria Elisabeth, gravin van Limburg Stirum. Hendrick stierf nog in 1651 en liet het huis na aan zijn weduwe. In 1657 stond zij Overhagen af aan haar vader, George Ernst heer van Wisch, Lichtenvoorde en Wildenborg. Die verkocht het in 1658 aan Everard Huygens, burgemeester van Wageningen. Diens kleinzoon Everard verkocht Overhagen in 1711 wegens geldproblemen aan Frederik Willem van Spaen, de eigenaar van het nabijgelegen kasteel Biljoen. Zo werden Overhagen en Biljoen verenigd.De beide goederen bleven tot 1848 in handen van het geslacht Van Spaen. In dat jaar overleed Alexander Jacob van Spaen zonder kinderen, waarna Overhagen in handen kwam van zijn zuster Justine en haar man Johan Frederik Willem Karel baron van Hardenbroek. In 1867 werd de grond van het landgoed verkocht aan Johann Heinrich Wilhelm Lüps, een Duits industrieel. Zijn nakomelingen bezitten het kasteel en landgoed nog steeds.
Bouwgeschiedenis
Kasteel Overhagen werd waarschijnlijk in de 14e eeuw gebouwd. In 1514 of 1515 werd een kapel gesticht in Overhagen. Na de verwoesting door Karel van Gelre in 1530/1531 werd er in 1552 een herenhuis gebouwd op de plaats van het voormalige kasteel. Ook dit herenhuis werd gesloopt. Op zelfde plaats stond in de 19e eeuw de tuinderwoning van Biljoen, en later een bloemisterij. Tegenwoordig staan er op het voormalige kasteelterrein enkele kassen.
Kasteel Overhagen werd waarschijnlijk in de 14e eeuw gebouwd. In 1514 of 1515 werd een kapel gesticht in Overhagen. Na de verwoesting door Karel van Gelre in 1530/1531 werd er in 1552 een herenhuis gebouwd op de plaats van het voormalige kasteel. Ook dit herenhuis werd gesloopt. Op zelfde plaats stond in de 19e eeuw de tuinderwoning van Biljoen, en later een bloemisterij. Tegenwoordig staan er op het voormalige kasteelterrein enkele kassen.
Afbeeldingen
-Afbeelding van Overhagen, ca. 1700. Afgebeeld in Tromp, p. 40.
-Afbeelding van Overhagen, ca. 1700. Afgebeeld in Tromp, p. 40.
Bronnen
Literatuur
-Koninklijke Nederlandse Oudheidkundige Bond, Repertorium betreffende Nederlandsche monumenten van geschiedenis en kunst I (Den Haag 1940) 213-Stichting Vrienden van de Gelderse kastelen, Kasteelen in Gelderland (Arnhem 1948) 105-Aa, A. J. van der, Aardrijkskundig woordenboek der Nederlanden VIII (Gorinchem 1846) 745-Craandijk, J., Wandelingen door Nederland: Gelderland (Haarlem 1884) 120-Jong, J. A. B. M., Holland in vroeger tijd VII (Zaltbommel 1964) 320-Kalkwiek, K. A., De hertog en zijn burchten (Zaltbommel 1976) 95, 142, 155, 166, 189-Kerkkamp, H., Kasteel Biljoen en daar rondom (Rheden 1964) 23-37-Nijhoff, I. A., Geldersch Arkadia of Wandeling over Biljoen en Beekhuizen (1820)-Reynders, S., Rheden en Rosendaal in den loop der eeuwen (Velp 1928) 59-Schellart, A. I. J. M., Huizen van Oranje. Verblijven van de Oranjes en de Nassaus in Nederland (Rijswijk 1984) 52, 54-Steegh, A., Kleine monumentenatlas van Nederland (Zutphen 1976) nr. 232-Stenvert, R., C. Kolman, S. Broekhoven & B. Olde Meierink, Monumenten in Nederland: Gelderland (Zwolle 2000) 310-Tromp, H. M. J., 'Alexander Frederik van Spaen als bouwheer (1619-1692)', in: De woonstede door de eeuwen heen 104 (1994) 32-47-Documentatie in de map 'Overhagen', bibliotheek NKS.
-Koninklijke Nederlandse Oudheidkundige Bond, Repertorium betreffende Nederlandsche monumenten van geschiedenis en kunst I (Den Haag 1940) 213-Stichting Vrienden van de Gelderse kastelen, Kasteelen in Gelderland (Arnhem 1948) 105-Aa, A. J. van der, Aardrijkskundig woordenboek der Nederlanden VIII (Gorinchem 1846) 745-Craandijk, J., Wandelingen door Nederland: Gelderland (Haarlem 1884) 120-Jong, J. A. B. M., Holland in vroeger tijd VII (Zaltbommel 1964) 320-Kalkwiek, K. A., De hertog en zijn burchten (Zaltbommel 1976) 95, 142, 155, 166, 189-Kerkkamp, H., Kasteel Biljoen en daar rondom (Rheden 1964) 23-37-Nijhoff, I. A., Geldersch Arkadia of Wandeling over Biljoen en Beekhuizen (1820)-Reynders, S., Rheden en Rosendaal in den loop der eeuwen (Velp 1928) 59-Schellart, A. I. J. M., Huizen van Oranje. Verblijven van de Oranjes en de Nassaus in Nederland (Rijswijk 1984) 52, 54-Steegh, A., Kleine monumentenatlas van Nederland (Zutphen 1976) nr. 232-Stenvert, R., C. Kolman, S. Broekhoven & B. Olde Meierink, Monumenten in Nederland: Gelderland (Zwolle 2000) 310-Tromp, H. M. J., 'Alexander Frederik van Spaen als bouwheer (1619-1692)', in: De woonstede door de eeuwen heen 104 (1994) 32-47-Documentatie in de map 'Overhagen', bibliotheek NKS.
Documentatie
Bescherming gebouw
Status:
Status:
Bescherming terrein
Status:
Status:
Bestemming
Bestemmingsplan: J
Bestemming:
Bestemmingsplan: J
Bestemming:
Auteur en datum
Auteur: Saskia Roselaar
Beschrijving gemaakt: 16-4-2003
Auteur: Saskia Roselaar
Beschrijving gemaakt: 16-4-2003
Bouwhistorisch onderzoek RCE
Archeologisch onderzoek RCE
Overig onderzoek
Geomorfologische codering
Bodemkundige codering
Basisregistratie - er zijn in ieder geval gegevens over naam en locatie van het object, en verwijzingen naar de beschikbare afbeeldingen, literatuur, documentatie en bronnen. Aan de hand van deze informatie kan eenieder die geïnteresseerd is zich gaan verdiepen in het desbetreffende kasteel. Het is de bedoeling dat deze basisregistratie-beschrijvingen in de toekomst tot volwaardige beschrijvingen worden uitgebreid.
In bewerking - de beschrijvingen zijn veelal voorzien van meer uitgebreide informatie over de geschiedenis en bouwgeschiedenis van het kasteel. Deze beschrijvingen zijn echter nog niet door de wetenschappelijke redactie van het Kastelenlexicon gezien, of moeten nog bijgewerkt worden naar aanleiding van redactie-opmerkingen.
Volledig - deze beschrijvingen zijn door de redactie gezien en goedgekeurd.
In bewerking - de beschrijvingen zijn veelal voorzien van meer uitgebreide informatie over de geschiedenis en bouwgeschiedenis van het kasteel. Deze beschrijvingen zijn echter nog niet door de wetenschappelijke redactie van het Kastelenlexicon gezien, of moeten nog bijgewerkt worden naar aanleiding van redactie-opmerkingen.
Volledig - deze beschrijvingen zijn door de redactie gezien en goedgekeurd.