Object
Blauwe Huis

Locatie
Adres:
Beesd
Gemeente Geldermalsen
Provincie Gelderland

Het Blauwe Huis was gelegen buitendijks aan de Linge, ten zuiden van het dorp Beesd, bij de tegenwoordige Blauwe Huisbrug.

Typologie

Het is onbekend hoe het middeleeuwse Blauwe Huis eruit zag. Op een latere kaart bestaat het uit een simpel stenen huis.

Etymologie
Het is mogelijk dat het Blauwe Huis zo genoemd werd vanwege het gebruik van blauwe stenen, maar dit is niet bewezen.

Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: 31-3-2003

In de bodem van het kasteelterrein zijn nog resten aangetroffen van het Blauwe Huis.

Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Grondgebruik:

Het kasteelterrein is in gebruik als weiland. In de bodem zijn nog resten aanwezig van het Blauwe Huis.ROB-Objectnr. 39CN-29.

Oudste vermelding
Datum: 1403
Bron: J. J. S. Sloet, Register op de leenaktenboeken van het vorstendom Gelre en het graafschap Zutphen: het kwartier van Nijmegen (Arnhem 1924) nr. 334.

"'(...) [de uiterwaard waar] Walravens huys op staet, streckende van der wertscher meulen in den Lingen nederwert tot Strevelants campe toe, item 4,5 mergen tusschen Walravens huys van Ackoye ende dat dorp van Beest (...) tot Zutphenschen leensrechten ontfangen bij Herberen van Hoeckelum.'"

Herberen van Hoeckelum werd in 1403 beleend met het Blauwe Huis.

Bezitsgeschiedenis
Het Blauwe Huis was een Gelders leen; overigens werd het pas in 1519 voor het eerst 'Blauwe Huis' genoemd. In 1403 werd het beleend aan Herberen van Heukelum, en daarna aan zijn zoon Jacob. Die overleed in 1427 kinderloos en liet het huis na aan zijn nicht Willemina van Heukelum van Acquoy. Door huwelijk van Willemina met Gijsbert Pieck kwam het in handen van het geslacht Pieck. Dit geslacht bezat ook Hoge Huis en Lage Huis in Beesd. In 1442 droeg Willemina het Blauwe Huis op aan haar zoon Otto.Het huis bleef enkele eeuwen in bezit van de Piecks. Derk Pieck liet het in 1695 na aan Adam Baxen, de zoon van zijn zuster Johanna Maria, die gehuwd was het Hendrik Willem Baexen. In 1704 droeg Adam het over aan Carel Pieck uit de Enspijkse tak van het geslacht Pieck. Deze Carel was namelijk een zoon van Willem Pieck, die getrouwd was met de dochter van Gijsbert Pieck. Deze Gijsbert was een oom van de eerdergenoemde Derk Pieck. In 1763 verkocht A. F. W. Pieck, de kleinzoon van Carel, de plaats waar het huis gestaan had aan Pieter Verstegen. Het huis was toen al afgebroken, maar het is onbekend wanneer dat precies gebeurd was.

Historische betekenis
Het Blauwe Huis speelde, net als het Hoge en Lage Huis, een rol in de onderlinge strijd binnen het geslacht Pieck en in de strijd tussen het geslacht Pieck en de hertogen van Gelre.

Bouwgeschiedenis
Het Blauwe Huis was waarschijnlijk ouder dan het Hoge Huis en het Lage Huis in Beesd, waarvan in het begin van de 15e eeuw voor het eerst sprake was. Het is onbekend hoe het er precies uit zag. Op een kaart uit 1713 staat een eenvoudig stenen huis afgebeeld met een zadeldak en aan beide uiteinden een schoorsteen, met daarachter een kleiner huis met hetzelfde uiterlijk. Volgens Beaufort en Van den Berg werd het huis al in 1654 gesloopt, maar dit geldt alleen voor de poort. In 1763 was het hele huis al afgebroken, maar het is onbekend wanneer dit precies gebeurde.

Afbeeldingen
-Kaart uit 1710, met daarop het terrein waar het Blauwe Huis stond. Afgebeeld in Schouten, p. 6.-Kaart uit 1713, met afbeelding van het huis. Afgebeeld in Schouten, p. 3.

Literatuur
-Beaufort, R. F. P. de & H. M. van den Berg, De Nederlandse monumenten van geschiedenis en kunst: De Betuwe (Den Haag 1968) 22-Schouten, W. F., 'Het Blauwe Huis in Beesd', in: Mededelingen van de Historische Kring West-Betuwe 30:1 (2002) 3-10 -Sloet, J. J. S., Register op de leenaktenboeken van het vorstendom Gelre en het graafschap Zutphen: het kwartier van Nijmegen (Arnhem 1924) nr. 334.-Documentatie in de map 'Beesd', bibliotheek NKS.

Bescherming gebouw
Status:

Bescherming terrein
Status:

Bestemming
Bestemmingsplan:
Bestemming:

Auteur en datum
Auteur: Saskia Roselaar
Beschrijving gemaakt: 16-4-2003

Archeologisch onderzoek RCE
Inspectie door het ROB, 1985.