Object
Doorn, Den

Locatie
Adres: De Doornweg 47
Genne
Gemeente Zwartewaterland
Provincie Overijssel

Den Doorn ligt aan de Overijsselse Vecht, ten zuiden van de Zijlkolk tussen de buurtschappen Genne en Haerst.

Typologie

Het is niet bekend hoe het middeleeuwse huis Den Doorn eruit zag.

Etymologie
De naam Doorn duidt mogelijk op een stuk land dat uitsteekt in het water.

Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: 10-3-2003

Het tegenwoordige gebouw is omgracht en ligt in de zuidoosthoek van het omgrachte terrein. Om de binnenste grachten ligt een deels verlande buitengracht. Het gebouw zelf bestaat uit twee delen, waarvan het oudste misschien uit het begin van de 16e eeuw stamt. Alleen het noordelijke deel van het gebouw is onderkelderd. De ene kelder heeft troggewelven, de andere kruisgewelven. Het huis bestaat uit een zaal van 6 x 9 meter, een kleinere opkamer, en enkele kleinere vertrekken. Het huis heeft een plat tentdak.

Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:  (?)
Grondgebruik:

Het is mogelijk dat de kelders onder het huidige huis Den Doorn nog uit de Middeleeuwen dateren. De omgrachting van het terrein is nog aanwezig. Het AMK terrein is niet archeolgisch beschermd.

Oudste vermelding
Datum: 1427
Bron: Oude luister in het kerspel (Zwolle 1980)

Bezitsgeschiedenis
Uit oude belastingcohieren weten we, dat het goed reeds in het begin van de 15e eeuw bestond. Lubbert oppe Doenen moest in 1427 4 schilden bijdragen aan de bisschoppelijke bede. Dit was een van de hoogste bedragen die betaald werd, waaruit geconcludeerd mag worden dat het een aanzienlijk goed was. In 1480 was het goed in bezit van Gerrit Mulert. Na diens dood erfde zijn zoon Seino het huis. Hij steunde de Gelderse hertogen. Tijdens een conflict tussen de bisschop van Utrecht en de hertog van Gelre werd in 1523 vanuit Den Doorn door de Geldersen geprobeerd om de stad Zwolle te bezetten, maar dit mislukte. Seino's dochter Mechteld trouwde eerst met Antony Ketel en daarna met Vincentius van Uterwyck. Na haar dood in ca. 1540 ontstond er tussen haar kinderen ruzie om Den Doorn. Uiteindelijk werd het in 1575 toegewezen aan Johan van Uterwyck, een zoon uit haar tweede huwelijk. Zijn dochter Maria van Uterwyck trouwde in 1583 met Willem van Broeckhuysen, in welk geslacht het lange tijd bleef. Wilt Reinier van Broeckhuysen overleed in 1708 en liet Den Doorn na aan zijn broer Wolter Jan. Wolter Jan liet Den Doorn na aan zijn zoon Wilt Reinier van Broeckhuysen. Bij diens dood in 1739 liet wilt Reinier Den Doorn na aan zijn neef Willem Reint van Voorst tot de Grimberg. Rond 1740 werd het huis verkocht aan Evert Elbert Anthony van Raesfelt. Diens weduwe verkocht het goed in 1749 aan haar zoon Arend, die het verkocht aan zijn zwager Christiaan Warner Jacob van Coeverden tot Rande. In 1785 werd Den Doorn wegens schulden verkocht aan Anthony Coenraad Willem van Haersolte. De familie Van Haersolte verkocht het in 1935 aan Croweert NV. Na de liquidatie van dit bedrijf in 1953 werd het verkocht aan Hendrik Jacobs van der Stege, daarna aan Adriaan Blokland, en in 1954 aan Adriaan Albert Cornelis Maaskant. Hij liet het zwaar verwaarloosde huis opknappen tussen 1955 en 1967.

Bouwgeschiedenis
In 1480 is er bij Den Doorn sprake van het huis, het erve en de brouwerij. Het is niet duidelijk of het hierom een versterkt huis gaat. In 1487 bestond het uit een 'huys, hoff en lande', een omschrijving doe mogelijk op een boerderij duidt. Pas in 1523 is Den Doorn met zekerheid een versterkt huis, aangezien er toen manschappen van de hertog van Gele gelegerd waren en het dus als een open huis functioneerde. Het huis was in het midden van de 20e eeuw zeer verwaarloosd geraakt en werd als varkensstal gebruikt. De tegenwoordige eigenaar, de heer Maaskant, liet het van 1955-1967 opknappen. Het tegenwoordige gebouw is omgracht, en ligt aan in de zuidoosthoek van het omgrachte terrein. Om de binnenste grachten ligt een deels verlande buitengracht. Het gebouw zelf bestaat uit twee delen, waarvan het oudste misschien uit het begin van de 16e eeuw stamt. Alleen het noordelijke deel van het gebouw is onderkelderd. De ene kelder heeft troggewelven, de andere kruisgewelven. Het huis heeft een schilddak.

Afbeeldingen
- Den Doorn vanuit het zuidwesten, krijttekening door Abraham de Haen, 1729. Overijssels Museum, Zwolle.- Kaart van Den Doorn door H. van Hooff, 1781. Afgebeeld in Gevers & Mensema.- 'Caart van de havezathe den Doorn met alle deszelves onderhorige landerijen', door N. ten Wolde, 1794. Collectie Den Doorn.- Bord van aardewerk, beschilderd met glazuur, met afbeelding van Den Doorn, 1856. Collectie C. W. A. baron van Haersolte tot Haerst, te Haerst.- Kadastrale minuut, 1811-1832, Zwollekerspel, Overijssel. Sectie C, blad 7, 603 (http://watwaswaar.nl/#fA-gC-7-ed-1v-1-48TA-2pXc---2mX, geraadpleegd op 31-01-2012).- Google Earth foto, 2012, Locatie Den Doorn (NKS digitale documentatie).

Literatuur
- Rijksdienst voor de Monumentenzorg, 1998, Jaarboek 1998: Buitenplaatsen. Zwolle. - Anoniem, 1980, Oude luister in het kerspel. Zwolle. - Anoniem, 1966, Nederland in vroeger tijd XXXI. Zaltbommel. - Aa, A. J. van der, 1841, Aardrijkskundig woordenboek der Nederlanden III. Gorinchem. - Geesink, J., 1946, Uit Zwolle's verleden. Zwolle. - Gevers, A. J. & A. J. Mensema, 1997, De havezaten in Salland en hun bewoners. Alphen a/d Rijn, 3e druk. - Kooy, P., 1993, Slotkapellen in Drente en Overijssel. Delden. - Kuile, E. H. ter, 1974, De Nederlandse monumenten van geschiedenis en kunst: Noord- en Oost-Salland. Den Haag. - Schelhaas, H., G. Dekkers & H. Wiersma, 1969, Overijssel '69: kastelen en historische landhuizen. Enschede. - Schellart, A. I. J. M., 1975, Historische landhuizen. Deventer. - Schellart, A. I. J. M., 1984, Slotkapellen in Nederland. Muiderberg. - Stenvert, R., C. Kolman & B. Olde Meierink, 1998, Monumenten in Nederland: Overijssel. Zwolle. - Mensema, A.J. en A.J. GEvers, 1980, Oude Luister in het Kerspel. Tentoonstelling overhavezathen en buitenplaatsen rond Zwolle. Zwolle, 30-33.

Bescherming gebouw
Status:

Bescherming terrein
Status:

Bestemming
Bestemmingsplan:
Bestemming:

Auteur en datum
Auteur: Saskia Roselaar
Beschrijving gemaakt: 10-3-2003

Archeologisch onderzoek RCE
N.v.t.

Overig onderzoek
N.v.t.

Geomorfologische codering
3K25, Rivieroeverwal

Bodemkundige codering
Zn21-IV, Vlakvaaggronden; leemarm en zwak lemig fijn zand