Object
Oldengaarde

Locatie
Adres: Westeinde 57, 7991 RT
Westeinde
Gemeente Westerveld
Provincie Drenthe

Oldengaarde ligt in het gehucht Westeinde, twee kilometer ten zuidwesten van Dwingeloo, aan de weg naar Ruinen en Ansen.

Typologie

Het 15e-eeuwse Oldengaarde was volgens Bos vermoedelijk een rechthoekig huis, dat aan drie kanten omgeven was door een gracht.

Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: 19-3-2003

Oldengaarde is tegenwoordig een dubbel omgracht rechthoekig huis met twee verdiepingen. Aan de beide zijkanten heeft het serres, waarvan de linker groter is dan de rechter. Het heeft een classicistische voorgevel met pilasters, festoenen en ingangsomlijsting. Aan de linkerzijde bevindt zich een bouwhuis. Om het huis bevinden zich tuinen.

Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Grondgebruik:

Delen uit het middeleeuwse huis zijn overgebleven in het huidige huis.Bestemmingsplan: landgoed met bodemgebonden agrarisch bedrijf.

Oudste vermelding
Datum:
Bron:

Bezitsgeschiedenis
Het goed Oldengaarde was allodiaal bezit van het geslacht Van Echten. In 1420 kwam het in bezit van Reynolt van Echten, die er een huis liet bouwen. Tot 1660 bleef Oldengaarde in bezit van het geslacht Van Echten. In dat jaar droeg Johan van Echten het goed op aan zijn schoonzoon Cornelis van Dongen, die getrouwd was met Johans dochter Anna Elisabeth. Diens zoon, Cornelis van Dongen van Fledderinge, liet het huis in 1717 ingrijpend verbouwen. Diens kleindochter Anna trouwde met Isaac van Dongen, die zich in 1781 door schulden genoodzaakt zag Oldengaarde te verkopen aan J. Kiers.In 1789 werd het door diens weduwe verkocht aan Jan Thomas Huguenin, en vervolgens, in 1797, aan professor Wynoldus Munniks. Door diens zonen werd het in 1808 verkocht aan Aalt Willem van Holthe. Bij zijn dood in 1854 liet hij Oldengaarde na aan zijn kleinzoon, ook Aalt Willem genaamd, een zoon van zijn dochter Rolina Gijsbertha en Jan Hendrik Westra. Deze noemde zich voortaan 'Westra van Holthe.' Het huis is sindsdien niet meer verkocht. Ida Elisabeth Catherina Westra van Holthe trouwde met Johan Anton Willinge. Het huis is tegenwoordig eigendom van haar vier dochters, W. A. Kolff-Willinge, A. G. A. van Royen-Willinge, M. J. H. Jessurun-Willinge en H. G. C. de Savornin Lohman-Willinge.

Bouwgeschiedenis
Het huis werd rond 1420 gebouwd door Reynolt van Echten. Het bestond waarschijnlijk uit een rechthoekig huis dat aan drie kanten was omgracht. Het huis had één bouwhuis.In 1717 liet Cornelis van Dongen het huis ingrijpend verbouwen. Het huis werd verhoogd, zodat een tweede verdieping ontstond. De inspringende entree werd gelijk getrokken met de zijvleugels. Aan de zijkanten van het huis werden serres aangebouwd. Er werd een gevel tegen het huis geplaatst in de Vingboonsstijl: de gevel werd door zes pilasters in zes traveeën verdeeld, versierd met een zandstenen festoen en ingangsomlijsting. Boven de ingang bevond zich een hoge topgevel. De gang, die eerst over de hele lengte van het huis liep, werd op sommige plaatsen verwijderd, zodat er een zaal ontstond.Ook werd er in 1717 een tweede bouwhuis gebouwd. De tuin werd ingericht in de Fransclassicistische stijl. In de 18e eeuw werd ook een boerderij gebouwd voor het huis.In de 19e eeuw werd het opnieuw verbouwd. De 18e-eeuwse topgevel werd vervangen door een fronton. Eén van de bouwhuizen verbrandde in 1825 en werd afgebroken. Omdat er daardoor geen koetshuis meer was, werden de serres van het hoofdgebouw uitgebreid; in de rechter serre werd het koetshuis ondergebracht, terwijl de linker als keuken gebruikt werd. Vanaf 1825 werd de tuin opnieuw aangelegd in de landschappelijke stijl.

Afbeeldingen
-Pentekening door Cornelis Pronk, 1732. Rijksprentenkabinet, Amsterdam, schetsboek IV, fol. 50. Afgebeeld in Bos e.a., 1989, 164.-Plattegrond, ca. 1797. Drents Museum, Assen. Afgebeeld in Bos e.a., 1989, 167.-Kadastraal minuutplan, 1832. Rijksarchief Drente, Assen. Afgebeeld in Bos e.a., 1989, 170.-Prentbriefkaart van de voorzijde van het huis, ca. 1900. Afgebeeld in Bos e.a., 1989, 169.

Literatuur
-Koninklijke Nederlandse Oudheidkundige Bond, 1940, Repertorium betreffende de Nederlandse monumenten van geschiedenis en kunst I, Den Haag, 156.-Aa, A. J. van der, 1846, Aardrijkskundig woordenboek der Nederlanden VIII, Gorinchem, 405.-Bos, J., E. J. Hulst & P. Brood, 1989, Huizen van stand. Geschiedenis van de Drentse havezaten en andere herenhuizen en hun bewoners, Assen, 162-171.-Braake, G. ter, 1985, Drentse havezaten, Meppel, 113-119.-Brood, P., 1979, Vier Drentse huisarchieven, Assen, 103-152.-Brood, P., 1980, Inventaris van de archieven van het Huis te Echten en de Algemene Compagnie van 5000 morgen te Hoogeveen, Assen, 29.-Gevers, A. J. & A. J. Mensema, 1985, Over de hobbelde bobbelde heyde. Andries Schoemaker, Cornelis Pronk en Abraham de Haen op reis door Overijssel, Drente en Friesland in 1732, Alphen a/d Rijn, 33, 128-129.-Janssen, H. L., J. M. M. Kylstra-Wielinga & B. Olde Meierink, 1996, 1000 jaar kastelen in Nederland, Utrecht, 179.-Jongsma, H., 1917, Kasteelen, buitenplaatsen, tuinen en parken van Nederland III, Amsterdam, 14-16.-Leeuw, E. de, 'Groen hemeltjen op aerd. Tuinstijlen in Dwingeloo', in: Ons waardeel 17:4 (1997) 1-11, aldaar 4-6.-Molen, S. J. van der & P. Vogt, 1978, Stinzen, borgen en havezaten van het Noordererf, Zutphen, 56, 89.-Oldenburger-Ebbers, C. S., 1989, De tuinengids van Nederland, Rotterdam, 82-83.-Roy van Zuydewijn, N. de, 1964, Met het oog op onderweg: een tocht in woord en beeld langs monumenten in Nederland,Amsterdam, 24.-Tromp, H. M. J. & T. Henry-Buitenhuis, 1991, Historische buitenplaatsen in particulier bezit, Utrecht, 39.-Tromp, H. M. J., 1997, Private country houses in the Netherlands, Zwolle, 32-33.-Westra van Holthe, J., 'Havezathen in Drenthe', in: Bulletin van de Koninklijke Nederlandse Oudheidkundige Bond 10 (1957) 171-191, aldaar 185-186.

Bescherming gebouw
Status:

Bescherming terrein
Status:

Bestemming
Bestemmingsplan: J
Bestemming:

Auteur en datum
Auteur: Saskia Roselaar
Beschrijving gemaakt: 17-4-2003