Object
Camphuysen

Locatie
Adres: Babberichseweg 86
Oud-Zevenaar
Gemeente Gemeente Zevenaar
Provincie Gelderland

De oude havesathe Camphuysen ligt ten zuiden van de weg tussen Zevenaar en Babberich.

Typologie

Camphuysen is een voormalige havesathe

Etymologie
Het huis Camphuysen is genoemd naar het geslacht Van Camphuysen, dat het heeft bezeten tot in de zestiende eeuw. Op oude kaarten wordt het huis ook wel met de naam 'Herde' aangeduid, naar de familie die het huis bezat van 1527 tot 1815.

Huidige situatie
Tegenwoordig bewoont de eigenaar het kasteel weer, dat tot 1948 als boerderij in gebruik was.

Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Grondgebruik:

Het bestaande huis dateert uit de zestiende eeuw. De kelders van het huidige huis dateren mogelijk nog uit de veertiende eeuw.

Oudste vermelding
Datum:
Bron: (leenregister Zutphen, p. 435)

Bezitsgeschiedenis
Camphuysen werd gebouwd door een lid van de familie Camphuysen op land dat behoorde bij de Hof te Babberich. Aan deze havesathe was traditioneel het erfdijkgraafschap van de polder de Liemers verbonden. In 1527 trouwde Geertruyt van Camphuysen met Gysbert van Heerde, waardoor Camphuysen in handen kwam van het geslacht Van Heerde. Dit echtpaar liet het huis na aan hun oudste zoon Palick van Heerde. Het goed bleef lange tijd in het bezit van deze familie. Uiteindelijk verkocht Maria Anna van Heerde Camphuysen in 1815 aan F.J.A. de Nereé tot Babberich. Deze Camphuysen bleef eigendom van de familie de Nereé tot Babberich tot in deze tijd. Deze familie verpachtte het huis als boerderij van 1816 tot 1948.

Bouwgeschiedenis
Camphuysen ligt op het zuidwestelijke deel van een rond omgracht terrein en is waarschijnlijk gebouwd in de veertiende eeuw. Het is een rechthoekig bouwwerk dat wordt gedekt door een schilddak. De kelders onder het noordelijke deel van het huidige huis bestaan uit twee evenwijdige tongewelven en dateren mogelijk nog uit de veertiende eeuw. In de zuidelijke kamer op de begane grond is nog een dubbele laatgotische lampnis aanwezig. Het interieur bevat nog moerbalken en sleutelstukken, die zijn aangebracht tijdens een verbouwing rond 1600. Verder is het huis in 1662 voorzien van een eiken spiltrap. Twee rijk versierde schouwen dragen de alliantiewapens van Palick van Heerde en Sophia van Keppel, die in 1763 getrouwd zijn.
De familie De Nereé tot Babberich verpachtte Camphuysen tussen 1816 en 1948 als boederij. Het is onduidelijk of er toen een deel van het huis is afgebroken of dat er ingrijpende verbouwingen hebben plaatsgevonden. Wellicht heeft het huis onder de Van Heerdes al veranderingen ondergaan. Wel is duidelijk dat het huis oorspronkelijk groter was. Het huidige huis bestaat vermoedelijk uit de linkervleugel van de oorspronkelijke havesathe. Dit deel bevat ook nog veel muurwerk uit de late Middeleeuwen. Zeker is dat de toren van het huis in de negentiende eeuw is afgebroken, toen de familie De Nereé tot Babberich eigenaar was van het huis. In die tijd heeft men ook de brug door een aarden dam vervangen.

Afbeeldingen
-Het huis Camphuysen. Detail van het zilveren borstschild van het St. Annagilde van de buurtschap Camphuysen. Vervaardigd in 1704 (Eliëns en Harenberg, 1984, 130).
-Achteraanzicht van Camphuysen. Foto J. Harenberg (Eliëns en Harenberg, 1984, 131).

Literatuur
Eliëns, F.M. en J. Harenberg, 1984, Middeleeuwse kastelen van Gelderland, Rijswijk, 129-132.
Harenberg, J., 1969, De kastelen van Graafschap en Liemers, Zutphen, nr. 64.
Ter Kuile, E.H., 1958, De Nederlandse monumenten van geschiedenis en kunst. Deel III. De provincie Gelderland, tweede stuk: het kwartier van Zutfen, 's-Gravenhage, 188-189.
Stenvert, R., C. Kolman, S. Broekhoven en B. Olde Meierink, 2000, Monumenten in Nederland. Gelderland, Zwolle, 275.
Streekarchivariaat de Liemers en Doesburg, 1966, Na honderdvijftig jaar. Schetsen uit de Lymers, Zutphen, 34.

Bescherming gebouw
Status:

Bescherming terrein
Status:

Bestemming
Bestemmingsplan:
Bestemming:

Auteur en datum
Auteur: Wendy Landewé
Beschrijving gemaakt: 21-1-2001