Object
Wiersse, De

Locatie
Adres: Wiersserallee 9, 7251 LH
Kranenburg
Gemeente Gemeente Vorden
Provincie Gelderland

De Wiersse ligt ten oosten van Kranenburg.

Typologie

De plattegrond en typologie van de middeleeuwse Wiersse zijn onbekend.

Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: 26-11-2000

De Wiersse is een omgrachte voormalige havezate. Het huis heeft na 1925 geen grote veranderingen meer ondergaan. Het ligt in een uitgebreid park, waarvan de ontwikkeling vanaf de vroege achttiende eeuw kan worden gevolgd. In de nabijheid van het huis staat nog een koetshuis met dienstwoning uit ongeveer 1870. Ook staan er nog andere kleine gebouwen, die vrijwel allemaal rond 1925 zijn gebouwd. Daarvan maken onder meer kinderhuisjes en een tennishut deel uit.

Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Grondgebruik:

Het huidige Wiersse is een omgracht huis, dat kort na 1681 is gebouwd. Het is onduidelijk of het is gebouwd op de plaats van de oude, in verval geraakte, middeleeuwse voorganger.

Afmetingen
De afmetingen van het middeleeuwse huis zijn onbekend. Ook de afmetingen van het huidige huis zijn mij niet bekend.

Oudste vermelding
Datum: 9 mei 1288
Bron: Oorkonde (Sloet 1872-1876, nr. 1148).

'[...]in domum nostrum, quo vulgo vocatur Wedersche[...]'. De oudste vermelding stamt uit 9 mei 1288 (Sloet 1872-1876, nr. 1148). Op die dag verpachtte vrouwe Godelinde, abdis van het vrouwenklooster te Elten, aan heer Hendrik van Borculo een stuk akkerland. Zij bepaalde daarbij dat de pacht jaarlijks op haar huis, dat de 'Wedersche' genoemd wordt, moest worden overhandigd.

Bezitsgeschiedenis
In 1288 was de Wiersse in het bezit van de Abdis van het vrouwenklooster te Elten. Op 18 jaunari 1504 werd de Wiersse door middel van een boedelscheiding opgedeeld tussen de broers Hendrik van Hackfort en Berend van Hackfort. In 1411 beleende Jacob van Hackfort Johan van Vorden met een achtste deel van de Wiersse. In 1482 worden Gerrit van Vorden en zijn echtgenote Margrita van Leefdael genoemd als bezitters van een huis en hof in de Wiersse. Dit echtpaar laat hun bezit na aan hun kleindochter Maria van Vorden. Maria was de echtgenote van Robert van Walraven. Inmiddels had de zuster van Maria, Bernarda van Vorden, de 'halve Wierrsche'in bezit. Haar oudste zoon Rudolph zou dit erfdeel in 1600 overdragen aan de dochter van Maria van Vorden en Robert van Walraven, Anna van Walraven. De overgedragen halve Wiersse bestond uit 'die havesaadt, mullens und andere daertho behoerende guederen'. Onduidelijk is echter of deze zestiende-eeuwse havezate op dezelfde plaats stond als het huis van Gerrit van Vorden. Anna van Walraven was getrouwd met Rudolph van Raesvelt, waardoor de Wiersse overging in handen van dit geslacht. In 1636 werd Rogier van Bushof eigenaar van de Wiersse. Deze schoonzoon van Anna van Walraven had zich na een lange familiestrijd de bezittingen weten toe te eigenen. Rogier stierf rond 1642 en hierdoor kwam de Wiersse aan zij zwager, Rudolph van Walraven. Rudolph van Walraven stierf in 1658. Vervolgens was de Wiersse in bezit van de families Van Bushof, Ten Broeck, Valck , Van Heeckeren en de familie Van Pabst. In 1869 stond Willem van Pabst het huis af aan zijn zuster Jacoba Louisa en haar echtgenoot Julius Bernard graaf van Limburg Stirum. Hun dochter Aurelia Cornelia trouwde in 1893 met jonkheer Victor Eugène Louis de Stuers, de bekende voorvechter voor het behoud van cultureel erfgoed in de 19e en 20e eeuw. Hij kocht in datzelfde jaar de Wiersse van de erfgenamen van Aurelia's ouders. De kleinzoon van dit echtpaar, V.E. Gatacre, is de huidige eigenaar van de Wiersse.

Bouwgeschiedenis
In te vullen door RAAP, volgens hun brief van 8 november 2000.

Afbeeldingen
-De Wiersse in vogelvlucht. Kaart uit de zeventiende eeuw (Tengbergen, 1988, p. 79). -De Wiersse op een aquarel door J.J. Zuidema Broos uit 1862. Particuliere collectie Stichting Victor de Stuers (Tengbergen, 1988, p. 87).-De Wiersse in de negentiende eeuw. Foto uit de negentiende eeuw. Stichting Victor de Stuers (Tengbergen, 1988, p. 77).-De Wiersse in de jaren twintig van de twintigste eeuw. Foto op ansichtkaart (Tengbergen, 1988, p. 90).

Literatuur
Harenberg, J., 1969, De kastelen van Graafschap en Liemers. Zutphen, nr. 27.Ter Kuile, E.H., 1958, De Nederlandse monumenten van geschiedenis en kunst. Deel III. De provincie Gelderland. Tweede stuk: Het kwartier van Zutphen. 's- Gravenhage, p. 154-155.Sloet, L.A.J.W., 1872-1876, Oorkondenboek der graafschappen Gelre en Zutfen, 's-Gravenhage, p. 1108, nr. 1148.Stenvert, R, C. Kolman, S. Broekhoven en B. Olde Meierink, 2000, Monumenten in Nederland. Gelderland. Zwolle, p. 215.Tengbergen, A., 1988, De acht kastelen van Vorden. Kleine monumentenreeks. Zutphen, p. 76-94.

Bescherming gebouw
Status:

Bescherming terrein
Status:

Bestemming
Bestemmingsplan:
Bestemming:

Auteur en datum
Auteur: Wendy Landewé
Beschrijving gemaakt: 27-11-2000