Object
Adrichem

Locatie
Adres: Sint Aagtendijk (nu Puinweg)
Beverwijk
Gemeente Beverwijk
Provincie Noord-Holland

Dit goed is door de gemeente Beverwijk bestemd tot recreatiecentrum, o.a. een voetbalveld. Direct grenzend aan de ingangsloketten van dit stadion ligt een rond schiereilandje in zijn vijver. Het steekt duidelijk boven de omgeving uit (Schellart Ronde Burchten II 1958 blz.12/13 met plattegrond).

Typologie

Vermoedelijk heeft aan Adrichem een ronde burcht ten grondslag heeft gelegen. (Schellart Ronde Burchten I 18). Zie ook tekening Groesbeek 112.

Etymologie
Onbekend

Huidige situatie
Laatst bijgewerkt: 26-8-2011

Huidige functie:

De terreinen waarop Adrichem gestaan heeft, kan men nu nog aanwijzen. In de nabijheid van het kasteelterrein ligt het voetbalcomplex van Beverwijk.

Toestand van het middeleeuwse kasteel
Zichtbaar:
Zichtbaar:
Grondgebruik:

Van het kasteel is bovengronds niets meer zichtbaar. Het kasteelterrein is te herkennen door een schiereilandje (zie 03B1). Op een kaart van ca. 100 jaar oud is de situatie te herkennen; het toenmalige huis stond op de plaats van het eilandje ingetekend. De ronde walkanten bleven aan de zuidwest- en zuidoostzijde gespaard (Schellart Ronde Burchten II 12/13). In het terrein zijn fundamenten van het kasteel gevonden.

Afmetingen
Van het huis zelf is niets meer te herkennen, maar de afmetingen van het totale terrein en de hoofdburcht zijn nog te herleiden (Schellart Ronde Burchten II afb.58). De hoofdburcht meet 40 x 50 meter. Het totale terrein is 60 x 70 meter groot.

Oudste vermelding
Datum: 1365 26 nov.
Bron: Groesbeek 105/106

"Willem Dircsz. van Valkenburg bezat 'die husinge, hofstede en lant daertoe behorende, gelegen in onsen ( d.w.z. van de graaf van Bloys) heerlijkheid van Beverwijk, in 't Vrijtgers'."

Het is deze "husinge" die later als het kasteel Adrichem de geschiedenis in zal gaan. De graaf Jan van Bloys doet, als heer van Beverwijk, ons weten dat Willem zijn leengoed heeft overgedragen aan (zijn bloedverwant) heer Floris van Adrichem (26 november 1365). (Groesbeek 105/106) Ook het kasteel Adrichem bevond zich binnen de Sint Aagtendijk en lijkt in dezelfde tijd (1250) als b.g. kastelen (Ter Wijc, Merestein, huis Haarlem en Assumburg) gesticht te zijn (CASTELLOGICA DL.III 336a,337b,340b).

Bezitsgeschiedenis
In de eerste helft van de 14e eeuw leefde er een Dirk van Valkenburg, vrij verklaard aan de graaf van Holland. Uit het door zijn familie gevoerde wapen blijkt dat hij een bastaard van Brederode was. Zijn zoon Willem Dircsz. van Valkenburg bezat "die husinge, hofstede en lant daertoe behorende, gelegen in onsen (d.w.z. van de graaf van Bloys) heerlijkheid van Beverwijk, in 't Vrijgers". Dit moet een aanzienlijk bezit geweest zijn. Het is deze "husinge" die later als het kasteel Adrichem de geschiedenis in zal gaan. Deze Willem heeft zijn leengoed overgedragen aan zijn bloedverwant heer Floris van Adrichem. In 1399 wordt Adrichem een allodiaal goed wegens bewezen en nog te verrichten diensten en komt sedertdien niet meer in de leenregisters voor. Na de laatste heer van Adrichem, erfde het kasteel op een zuster jvr. Willem van Adrichem, getrouwd met mr. Lieven van Burgh (beiden overleden in 1556), die het kasteel herbouwde op het oude fundament. In 1676 wordt het huis verkocht aan Hendrik Scholten, koopman en bewindhebber van de O.I.Compagnie, voor f 34.000. Diens erfgenamen droegen in 1722 het huis weer over aan mr.Jacob Trip, die veel aan het huis heeft laten veranderen. Zijn vrouw vond na de dood van haar man een nieuwe bewoner in de persoon van mr.Jonas Witsen, die het in 1736 overnam. Zijn vrouw, weduwe geworden, verkocht het slot op 20 augustus 1770 aan George Clifford, wiens dochter Hester Clifford trouwde met mr.Gijsbert Karel van Hogendorp.(Vlg. Craandyk NH 140 en Lud.Smids 8, moet ook nog een fam. Ruysch eigenaar geweest zijn; na Witsen?)Toen het van Hogendorp in 1805 niet lukte om Adrichem te verkopen, bleef hij het huis bewonen.Het is uiteindelijk gesloopt in de jaren 1809-1812 (Uit Groesbeek 105/113).

Bouwgeschiedenis
Oude afbeeldingen wijzen erop, dat Adrichem bij Beverwijk een bouwvorm had, welke verwantschap vertoonde met die van Torenburg en ter Does. We zien ook hier de ringmuur, die de binnenplaats met een boog omsluit. De ronde vorm, beschreven door Schellart en het baksteenformaat en aardewerk, aangetroffen tijdens een kort onderzoek in 1976 (CASTELLOGICA DL.III 336a,337b,340b) lijken 1250 te rechtvaardigen. Na de laatste heer van Adrichem, erfde het kasteel op een zuster jvr. Willem van Adrichem, getrouwd met mr. Lieven van Burgh (beiden overleden in 1556), die het kasteel herbouwde op het oude fundament. In 1676 wordt het huis verkocht aan Hendrik Scholten, koopman en bewindhebber van de O.I.Compagnie, voor f 34.000. Diens erfgenamen droegen in 1722 het huis weer over aan mr.Jacob Trip, die veel aan het huis heeft laten veranderen. Het is uiteindelijk gesloopt in de jaren 1809-1812. (Groesbeek) In Schellart Ronde Burchten II afb.58 is de vorm van het laatste huis E-vormig afgebeeld.

Afbeeldingen
Groesbeek 111 gravure H.de Leth ,, 112 kaartboek P.Bruins(1594) HET ZEGEPRALENT KENNEMERLANT DL.I 17/18 Lud.Smids 8/9 Wyck,H.W.M.v.d. 1989 DE KASTEELTEKENINGEN VAN ROELANT ROGHMAN ..28V/L,29A/R,30V/R DIAAS tekening L.Smids en Roghman + tuin 1958 Foto's Schellart (1958) en Hageman (1987): terrein/gracht/boerderij

Bronnen
N.v.t.

Literatuur
MAP ROB Aa, A.J.v.d. AARDRYKSKUNDIG WOORDENBOEK..DL.1 54,410, DL.13 517CASTELLOGICA DL.III..336b Craandyk,J. WANDELINGEN DOOR NEDERLAND..DL.NH 140 Groesbeek,J.W. 1981 MIDDELEEUWSE KASTELEN VAN NOORD-HOLLAND..105/112EHET ZEGEPRALENT KENNEMERLANT 1780..DL.I 17/18EHOLLAND IN VROEGER TYD..DL.V 821 Leeuwen,S.v. 1685 BATAVIA ILLUSTRATA--1242Lud.Smids,M.D. 1737 SCHATKAMER DER NED. OUDHEDEN..8,8/9E, Aanh.2Schellart,A.I.J.M...div.artikelen in Mappen Schellart Schellart,A.I.J.M. 1955 RONDE BURCHTEN IN NEDERLAND..1955 1958-14,58PL Schoemaker,A. 1729 BESCHRYVING EN AFBEELDING ETC. WESTFRIESLAND--DL.I E Schynvoet,J. 1721 NEDERLANDSCHE OUDHEDEN..IN 'T KOPER GEBRACHT--ETEGENWOORDIGE STAAT DER VEREENIGDE NEDERLANDEN 1739/1803..DL.VIII 310TYDSCHRIFT BUITEN..1917 323,E Venetien,J.v. 1968 HART VAN KENNEMERLAND..149/150,E Wyck,H.W.M.v.d. 1983 DE NEDERLANDSE BUITENPLAATS..over het beheer v/h landgoed DIAAS E

Documentatie
N.v.t.

Bescherming gebouw
Status:

Bescherming terrein
Status:

Bestemming
Bestemmingsplan: J
Bestemming:

Auteur en datum
Auteur: J.L.M.Voets
Beschrijving gemaakt: 27-9-00,6-4-01

Bouwhistorisch onderzoek RCE
Onbekend

Archeologisch onderzoek RCE
Onbekend

Overig onderzoek
Adrichem, een niet geplubiceerd intern rapport uit 1976 van het Museum Kennemerland (CASTELLOGICA III noot 22 blz.342).

Geomorfologische codering
|h BEBOUW

Bodemkundige codering
|h BEBOUW